ထွက်မှာ သေချာပြီလား။
ကင်ဆာကို သိရှိနိုင်စေမယ့် နည်းလမ်းတွေက အများကြီးပါ။ လူတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်လည်း မတူနိုင်ပါဘူး။ လူတိုင်း အသက်အရွယ်တိုင်းမှာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတိုင်း ကင်ဆာ ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အရာတွေ၊ ကင်ဆာဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေ၊ လက္ခဏာတွေ၊ စစ်ဆေး အဖြေရှာနည်းတွေ၊ ကုထုံးတွေ၊ ကာကွယ်နည်းတွေကို သိထားဖို့ လိုပါမယ်။ အဆိုပါ အကြောင်းအရာတွေအားလုံးကို ဒီကဏ္ဍမှာ ဖတ်ရှု့နိုင်ပါတယ်။
ကင်ဆာရောဂါများ ကဏ္ဍများကို ပိုမို သိရှိလိုသည်
ကင်ဆာရောဂါဆိုတာ ဘာလဲ။
ကင်ဆာရောဂါဆိုတာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ဆဲလ်တွေက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တစ်ရှူးတွေထဲကို တိုးဝင်လာတာပါ။ ဒီဆဲလ်တွေက ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ပွားများလာပြီး ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့က တစ်ရှူးတွေကို ပြန့်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကို ကင်ဆာပြန့်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာ
ဘယ်သူတွေက ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နိုင်သလဲ။
"အတိုဆုံးပြောရရင်တော့ ဘယ်သူမဆို ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို များစေတဲ့ တခြားအချက်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဥပမာ အသက်ကြီးလာတာ၊ မျိုးဗီဇ၊ တချို့သော ဖြစ်နိုင်ခြေများစေတဲ့ အချက်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါရှိသူ ၁၀ယောက်မှာ ၉ယောက်က အသက် ၅၀နဲ့ အထက်မှာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ကင်ဆာတွေရဲ့ ၅-၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ မိဘတွေဆီက မျိုးဗီဇကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်က ထိတွေ့မှုတွေ၊ နေထိုင်စားသောက်ပုံတွေကလည်း ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်တက်စေပါတယ်။ နေရောင်အောက်မှာ အကာအကွယ်မပါဘဲ အကြာကြီး နေတာက အရေပြားကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို များစေပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်တာကလည်း အဆုတ်၊ ခံတွင်း၊ လည်ချောင်းနဲ့ တခြားကင်ဆာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာဖြစ် စေနိုင်တဲ့ အမူအကျင့်တွေ
ကင်ဆာရောဂါကို ကုသလို့ရလား။
"ခုထက်ထိတော့ ကင်ဆာာရောဂါကို အမြစ်ပြတ်အောင် ကုသလို့ မရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကင်ဆာကုသမှုကို ခံယူတဲ့ လူနာအများစုကတော့ ပြန်ဖြစ်တာ နည်းသွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တချို့တွေက ကံကောင်းစွာနဲ့ ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြန်မပြပေမယ့် တချို့တွေမှာတော့ ကင်ဆာဆဲလ်က နောက်တစ်နေရာမှာ နောက်ထပ် ကင်ဆာတစ်မျိုးကို အစပျိုးစေပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီကင်ဆာအတွက် ဆက်လက်ကုသရပြန်ပါတယ်။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာရောဂါ တွေကို ဘယ်လိုကုသနိုင်သလဲ။
ကင်ဆာရောဂါမဖြစ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်နိုင်မလဲ။
"ကင်ဆာရောဂါ လုံးဝမဖြစ်အောင် ကာကွယ်လို့ မရပေမယ့် ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချလို့ရတဲ့ နည်းလမ်းတွေတော့ ရှိပါတယ်။ အနီရောင် အသားတွေ၊ အချိုတွေ လျှော့စားပြီး အာဟာရပြည့်ဝအောင် စားသောက်တာ၊ အရက်နဲ့ ဆေးလိပ် ရှောင်ကြဉ်တာ၊ နေရောင်နဲ့ ထိတွေ့မှု နည်းတာတွေက ကင်ဆာာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေ၊ ဆေးစစ်တာတွေကလည်း ကင်ဆာာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေပါတယ်။ HPV ကာကွဘ်ဆေးဆိုရင် HPV ဗိုင်းရပ်စ် မကူးစက်ခံရအောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တာကြောင့် သူကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ကင်ဆာ ၆မျိုးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါကို ပုံမှန်စစ်ဆေးတာကလည်း လက္ခဏာမပြခင်မှာ စောစောစီးစီး သိစေတဲ့အတွက် အချိန်မီကုသခံယူနိုင်ပြီး ကုသရလွယ်ကူစေပါတယ်။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာက ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်သလား။
ကင်ဆာရောဂါကို ဘယ်လိုကုသနိုင်သလဲ။
"ကင်ဆာရောဂါအတွက် အဓိက ကုသနည်း ၃ခုကတော့ ခွဲစိတ်တာ၊ ဆေးသွင်းတာနဲ့ ရောင်ခြည်ပြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါရှင် တစ်ယောက်က ဒီနည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုခု ဒါမှမဟုတ် သုံးခုလုံးနဲ့ ကုသရနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်နည်းလမ်းနဲ့ ကုသမလဲဆိုတာကတော့ ကင်ဆာအမျိုးအစား၊ ကင်ဆာအဆင့်၊ လူနာရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအပေါ် မူတည်ပြီး ချိန်ဆရပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ကင်ဆာရောဂါကို ထိထိရောက်ရောက် ကုသနိုင်ဖို့ လေ့လာချက်တွေ ပြုလုပ်နေကြပါတယ်။ Stem cell အစားထိုး ကုသတာ၊ immunotherapy၊ ကင်ဆာဆဲလ်တွေကိုပဲ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်တဲ့ targeted therapy စတဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရှိလာပါပြီ။ ဒီကုထုံးတွေကို အပေါ်က ကင်ဆာာကုထုံးတွေနဲ့ တွဲဖက်ကုသလာကြပါပြီ။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာကို ဘယ်လို အဆင့် သတ်မှတ်ကြသလဲ။
ကင်ဆာရောဂါက ကူးစက်နိုင်သလား။
"ကင်ဆာရောဂါက မကူးစက်နိုင်ပါဘူး။ ကင်ဆာရောဂါရှိသူနဲ့ နီးနီးကပ်ကပ်နေထိုင်တာ၊ အစားအသောက်မျှဝေစားသောက်တာ၊ နမ်းတာတွေကနေတဆင့် မကူးစက်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သင်ရင်းနှီးချစ်ခင်ရတဲ့သူက ကင်ဆာာရောဂါ ခံစားနေရရင် သူ့ဆီကို မကြာခဏ သွားလည်ပြီး ရင်းရင်းနှီးနှီး စကားပြောပေးပါ။ ကင်ဆာကုထုံး ခံယူနေချိန်မှာ လူနာတွေက အားပေးမှု ပိုလိုအပ်ပါတယ်။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သင်ဘာတွေ မှားသိထားလဲ။
အကျိတ်ဆိုတာ ဘာလဲ။
"အကျိတ်ဆိုတာ ဆဲလ်တွေ တရားလွန် ပွားများမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အလုံး၊ အကျိတ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အကျိတ်က သာမန်အကျိတ်လည်း ဖြစ်နိုင်သလို ကင်ဆာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာမဟုတ်သည့် ရင်သားအကျိတ်
ကင်ဆာအဆင့်တွေက ဘာတွေလဲ။
"ဆေးပညာကျွမ်းကျင်သူတွေက ကင်ဆာရောဂါကို တွေ့ရှိပြီဆိုရင် ကင်ဆာက အရွယ်အစားဘယ်လောက်ရှိလဲ၊ တခြားနေရာတွေကို ပြန့်နေပြီလားဆိုတာကို သိဖို့ လိုအပ်တဲ့ စစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချက်တွေက ကင်ဆာရောဂါကို ကုသဖို့နဲ့ ပြန်ကောင်းနိုင်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါအများစုမှာ အဆင့် ၄ဆင့် ရှိပါတယ်။ အဆင့် (၁)မှာ ဘေးနေရာတွေကို မပြန့်သေးပါဘူး။ အဆင့် (၂)နဲ့ (၃)မှာတော့ ဘေးနားက တစ်ရှူးတွေကို ပြန့်နေပါပြီ။ အဆင့် (၄) နောက်ဆုံးအဆင့်မှာတော့ ကင်ဆာက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ တခြားနေရာတွေကိုပါ ပြန့်နေပါပြီ။"
ပိုမိုသိရှိလိုပါသည်:
ကင်ဆာကို ဘယ်လို အဆင့် သတ်မှတ်ကြသလဲ။
ကင်ဆာရောဂါများ နဲ့ ပတ်သက်သော အကြောင်းအရာများကို ပိုမိုသိရှိလိုသည်
