အခုလို နွေရာသီ အချိန်ရောက်လာတဲ့အခါ အထူးသဖြင့် အပူပိုင်းဒေသတွေမှာ နေထိုင်တဲ့ သူတွေဟာ အပူဒဏ်ကို အလွန့်အလူး ခံစားကြရပါတယ်။ လတ်တလော မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အပူကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုးကျိုးတွေနဲ့ အပူဒဏ်ကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေ များလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ နေပူအောက်မှာ အချိန်အကြာကြီး အလုပ်လုပ်တာ၊ နေရောင်ကို ကာကွယ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေ အသုံးမပြုတာ၊ ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးတာ၊ ပြင်းထန်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ လုပ်တာ စတာတွေကြောင့် အပူလျှပ်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်လည်း ဒီလို ပူပြင်းတဲ့ ရာသီမှာ တတ်နိုင်သလောက် အပူဒဏ်ကို ရှောင်ပြီးနေကြဖို့၊ မိမိကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ကြဖို့၊ ပူပြင်းတဲ့နေရောင်အောက်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ မလုပ်ကြဖို့ ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနကလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။  ဒါဆိုရင် ဒီလို နွေရာသီ မှာ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်သင့်ဘူးလား။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းဟာ စိတ်ရော ကိုယ်ကိုပါ […]

အသက်ရှည်ရှည် ကျန်းကျန်းမာမာနေရဖို့ဆိုတာ မျိုးရိုးဗီဇပေါ် မူတည်တယ်လို့ လူအများက ထင်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ မျိုးရိုးဗီဇဟာ အနည်းငယ်လောက်သာ လွှမ်းမိုးပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ပြင်ပ အကြောင်းခြင်းရာတွေဖြစ်တဲ့ စားသောက်မှု၊ နေထိုင်မှုပုံစံတွေက အဓိကကျပါတယ်။ ဘဝတစ်သက်တာမှာ မည်သို့မည်ပုံနေထိုင်သွားတယ်ဆိုတဲ့အချက်က သင့်ကိုယ်စိတ်ကျန်းမာရေးကို ဆုံးဖြတ်ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ယခု ဆက်လက်ဖော်ပြသွားမှာကတော့ အသက်ရှည်စွာနဲ့ အနာရောဂါကင်းရှင်းအောင် ဘယ်လိုနည်းလမ်းတွေကို ကျင့်သုံးသွားသင့်သလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ၁။ အစားကို အလွန်အကျွံ မစားပါနဲ့ အစားကုန်အောင်စား ဆိုတဲ့ စကားရှိပေမယ့် တရားလွန်စားသောက်မိရင်တော့ ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းပါဘူး။ စားမိတဲ့ ကယ်လိုရီပမာဏနဲ့ အသက်ရှည်ရှည်နေနိုင်ဖို့အကြား ဆက်နွယ်မှုရှိပါတယ်။ ကယ်လိုရီလျှော့စားနိုင်ရင် သက်တမ်းပိုမိုကြာရှည်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကယ်လိုရီလျှော့ခြင်းအားဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန်နဲ့ ဝမ်းဗိုက်အဆီတွေ လျှော့ချရာရောက်ပြီး နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုး၊ ဆီးချို စတာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂။ အခွံမာသီး၊ အစေ့အဆန်များများစားပါ အစေ့အဆန်တွေမှာ […]

လေ့ကျင့်ခန်းကို လူတော်တော်များများက လုပ်ရမှာ ပျင်းကြပါတယ်။ အချိန်မရှိတာထက် လုပ်ချင်စိတ်မရှိတာက ပိုများနေတတ်ကြတာကိုး။ တကယ်တော့ လေ့ကျင့်ခန်းဆိုတာ ကိုယ်ခန္ဓာကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ အလှအပအတွက်သာမက ကျန်းမာရေးအတွက်ပါ ကောင်းကျိုးများစွာ ရှိစေနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသားတွေလို တစ်နေ့လုံး အလုပ်ခွင်မှာ ပင်ပင်ပန်းပန်း လုပ်ရတာ၊ စိတ်ဖိစီးမှုပြဿနာတွေ အမြဲကြုံနေရတဲ့သူတွေအတွက် ကိုယ်ခန္ဓာက လန်းဆန်းပေါ့ပါးပြီး စိတ်အာရုံတက်ကြွနေဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ခုလို Covid-19 ကြောင့် Gym တွေလည်း ပိတ်၊ အပြင်လည်း မသွားရ၊ တစ်နေကုန် အိမ်မှာပဲ ထိုင်ပြီး အလုပ်လုပ်ရင် လုပ်၊ မလုပ်ရင်လည်း အိပ်ရာပေါ်မှာပဲ လှဲနေတဲ့အခါ လူက လေးလံထိုင်းမှိုင်းပြီး ပျင်းရိလာတတ်ပါတယ်။ စားထားသမျှကလည်း လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်တော့ ကယ်လိုရီတွေ လောင်ကျွမ်းမှု အရမ်းနည်းပြီး အဆီတက်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် အလေးမလိုဘဲ ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနဲ့ ကိုယ့်အိပ်ခန်းထဲမှာ […]

သိပ္ပံနည်းကျ ဗိုက်ချကြမယ် သင့်ဗိုက်က အဆီတွေအများကြီး လျော့သွားအောင်လုပ်တယ်ဆိုတာ တကယ်တော့ စစ်ပွဲတစ်ခုကို တိုက်နေရသလောက်ခက်ခဲတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ၀မ်းဗိုက်အဆီတွေဆိုတာ သွေးတိုး၊ ဆီးချိုနဲ့ နှလုံးရောဂါအပြင် တခြားနာတာရှည်ရောဂါအမျိုးမျိုးကို ဖိတ်ခေါ်ပေးနေတဲ့အဓိကသော့ချက်ဖြစ်တဲ့အပြင် ဖောသွပ်သွပ်နဲ့ ကိုယ့်အသွင်ကိုယ်လဲ စိတ်ပျက်အားလျော့စေတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရမ်းစိတ်မပျက်လိုက်ပါနဲ့ဦး။ သင့်ခါးဆိုဒ်ကို တကယ်ထိထိရောက်ရောက်ပြောင်းလဲလျော့သွားစေမယ့် သိပ္ပံနည်းကျနည်းလမ်းတချို့ရှိပါတယ်။ သိပ္ပံနည်းကျ ဗိုက်ချကြမယ် သိပ္ပံနည်းကျ ဗိုက်ချကြမယ် ဆိုရင် ဒီအချက်လေးတွေက လိုက်နာဖို့ လိုပါမယ်။  (၁) ကယ်လိုရီတွေကို လျှော့ချပါ။ ဒါပေမယ့် လုံးလုံးကြီးဖြတ်လိုက်တာမျိုးတော့မလုပ်ပါနဲ့။ လူတိုင်းသိပြီးသားပါပဲ။ ကိုယ့်တနေ့တာ အစားအသောက်တွေကရတဲ့ ကယ်လိုရီကိုလျှော့ချရင် ဝိတ်ကျစေတယ်ဆိုတာ။ တစ်နေ့ကို ကယ်လိုရီ ငါးရာကနေ တစ်ထောင် လျှော့ချစားသုံးမယ်ဆိုရင် တစ်ပတ်ကို တစ်ပေါင်ကနေ နှစ်ပေါင်အထိကျစေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကယ်လိုရီတွေအများကြီးလျှော့ချခြင်းဟာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိူးတွေကိုဖြစ်စေပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ဇီ၀ကမ္မဖြစ်ပျက်မှုနှုန်းကိုလျော့ကျစေပါတယ်။ အရင်လိုကယ်လိုရီအများကြီးပြန်စားရင်တောင် ဇီ၀ကမ္မဖြစ်ပျက်မှုနှုန်းက ဆက်လက်နှေးကျန်နေခဲ့တတ်ပါတယ်။ဒါကြောင့် ကယ်လိုရီအများကြီးကို အကြာကြီးလျှော့ချတာဟာ သိပ်မကောင်းလှပါဘူး။  (၂) […]

ပျိုမေတို့ရဲ့ အလှတရား မှာ ခန္ဓာကိုယ် အချိုးအဆစ် ပုံကျလှပဖို့က သိပ်အရေးပါတာနော်။ အချိုးအစားလှဖို့ ဆိုတာကလည်း ရင်သားပုံကျလှပဖို့၊ တင်းရင်းအချိုးကျဖို့ လိုတယ်မဟုတ်လား။ ရင်သား မရှိသလို ဖြစ်နေတာ၊ ရင်သားလျော့တွဲတာတွေကြောင့် အဝတ်အစားလည်း လှတပတ ဝတ်လို့အဆင်မပြေဘူးလေ။ ရင်သားသေးတဲ့ မိန်းကလေးတွေက လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ၊ အစားအသောက်စားတာတွေနဲ့ ကြိုးစားယူလို့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပစ္စည်းရှိပြီးသား ပျိုမေတချို့မှာတော့ ဒီအကြောင်းရင်းတွေကြောင့် ရင်သားပုံပျက်ရတတ်ပါတယ် - ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း ရင်သား အရွယ်အစားကြီးခြင်း ကိုယ်အလေးချိန်အများကြီးကျဆင်းသွားခြင်း ကိုယ်အလေးချိန်များခြင်း နေရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုများခြင်း သွေးဆုံးခြင်း ပြင်းထန်တဲ့အားကစားလေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်ခြင်း၊ စတာတွေ ကြောင့် ရင်သားလျော့တွဲခြင်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်နော်။ ပုံစံတကျ တင်းရင်းလာအောင် ဘာတွေ လုပ်ရမလဲ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်မယ် နံပါတ်တစ် အနေနဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ရပါမယ်။ ရင်သား မှာ ကြွက်သားမရှိတဲ့အတွက် ရင်သား တစ်ရှူးတွေကို တင်းရင်းလာစေဖို့ လေ့ကျင့်ခန်းနဲ့ […]

အလုပ်လုပ်နေတဲ့ လေဒီတို့အနေနဲ့ တစ်နေကုန်အလုပ်စားပွဲမှာ အထိုင်များတာကတကြောင်း၊ လုပ်ငန်းခွင်က စိတ်ဖိစီးမှုတွေကြောင့် အစားတွေ ပိုမိုစားမိတာက တစ်ကြောင်းနဲ့ တစ်နေ့တစ်ခြား ဝလာတတ်ကြပါတယ်။ သင့်အနေနဲ့ အဝမလွန်ခင်မှာ ထိန်းသိမ်းဖို့သင့်တယ်နော်။ အလုပ်တစ်ဖက်နဲ့ ဘယ်လိုထိန်းသိမ်းမလဲလို့ ဆင်ခြင်ပေးမယ့် ပျိူမေတွေအတွက် ရုံးမှာအလုပ်လုပ်နေရင်းနဲ့လည်း ဝိတ်ချနိုင်တဲ့နည်းလမ်းလေးတွေကို ဖော်ပြပေးမှာမို့လို့ ဆက်လက်ဖတ်ရှုပေးပါနော်။ (ကိုယ်နဲ့ သင့်တော်နဲ့ အလေးချိန် ရှိမရှိကို BMI တွက်ကြည့်လို့ ရပါတယ်။) (၁) ရေများများသောက်ပါ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ ကိုယ်ကာယအဖွဲ့ရဲ့ ညွန်ကြားချက်အရ တစ်နေ့ကို အနည်းဆုံး ရေ ၂.၇လီတာသောက်သုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရေများများသောက်ခြင်းဖြင့် ပင်ပန်းမှုတွေကို ပြေပျောက်စေတဲ့အပြင် ဗိုက်ပြည့်စေလို့ အစာတွေတဇွတ်ဇွတ်စားခြင်းကို တားဆီးပေးပါသေးတယ်။ (၂) ပီကေဝါးပါ အလုပ်လုပ်နေရင်း ပီကေဝါးခြင်းဖြင့် သင့်ကိုနိုးကြားစေမယ့်အပြင် စိတ်ဖိစီးမှုကို လျော့စေပါတယ်။ ကော်တီဇောဟော်မုန်း ထုတ်လုပ်တာကို နည်းစေလို့ ဝမ်းဗိုက်တစ်ဝိုက်မှာ အဆီစုခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ (၃) မိမိအိမ်ကနေ ထမင်းဘူးထည့်လာပါ နေ့လည်စာစားချိန်မှာ အသင့်စားအစာများ၊ […]

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ အထူးသဖြင့် တရားစခန်း ဝင်ဖူးတဲ့သူတွေဆိုရင် သိကြမယ်ထင်ပါတယ်။ ဗုဒ္ခဘာသာ ယဉ်ကျေးမှုကနေ စင်္ကြန်လျှောက်ခြင်း အလေ့အထက စတင်လာပြီးတော့ ယခုဆိုရင် ကမ္ဘာနဲ့ အဝှမ်း လူသိများလာကြတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း တစ်ခုဆိုလည်း မမှားပါဘူး။ တခြားလေ့ကျင့်ခန်းနဲ့ ဘာကွာသွားလဲဆိုတော့ ခန္ဓာကိုယ် အလှအပကို လေ့ကျင့်ပေးတာ မဟုတ်ဘဲ စိတ်အာရုံကို စုစည်းတတ်စေဖို့နဲ့ အသက်ရှူလေ့ကျင့်ခန်းကို မှန်စေဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ပေးတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း ဖြစ်ပါတယ်။ စင်္ကြန်လျှောက်တယ် ဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ။ အရှိန်လုံးဝ မထည့်ဘဲ ဖြည်းဖြည်း နဲ့ မှန်မှန် လမ်းလျှောက်ရပါတယ်။ လမ်းလျှောက်တဲ့အခါ မမြန်ရပါဘူး။ ကိုယ့်ရဲ့ ခြေတစ်လှမ်းတိုင်းမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အရာမှန်သမျှ (ဥပမာ - ခြေထောက် ကြွတယ်၊ ခြေလှမ်းတယ်၊ ခြေထောက်ဘေးကို လေပြေညှင်းတွေ ပွတ်တိုက်သွားတယ်၊ အသက်ရှူသွင်းတယ်၊ ရှူထုတ်တယ် အစရှိသဖြင့်) […]

ကိုယ်လက် လေ့ကျင့်ခန်း တွေ လုပ်ခြင်းဟာ ကိုယ်ခန္ဓာကျန်းမာကြံ့ခိုင် စေနိင်ရုံတင်မကပဲ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကိုပါ တိုးတက်ကောင်းမွန်စေနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပေးမယ်ဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ကြွက်သားတွေကို တောင့်တင်းစေခြင်း၊ အဆီကျစေနိုင်ခြင်း ၊ နှလုံးအားကောင်းစေနိုင်ခြင်း၊ သွေးပေါင်ထိန်းပေးနိုင်ခြင်း စတဲ့ ကောင်းကျိုးတွေ အများရှိပါတယ်။ ဒီနေ့ ဒီဆောင်းပါးလေးမှာကတော့ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်းဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကို ဘယ်လို အထောက်အကူပြုနိုင်တယ် ဆိုတာလေးကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ခြင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးတိုးတက်မှုများ (၁) လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့ အချိန်မှာ endorphin လို့ခေါ်တဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေကို ကောင်းမွန်စေနိုင်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်း နဲ့ အခြား သဘာဝပစ္စည်းလေးတွေကို အများကြီးထုတ်ပေးပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့ အခါမှာ သင့်အတွက် လန်းဆန်းတက်ကြွပြီး ပျော်ရွှင်တဲ့ ခံစားမှုမျိုးရစေနိုင်ပါတယ်။  အဲဒီ endorphin လို့ခေါ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းလေးတွေက နာကျင်မှုကို […]

အကယ်၍ သင့်ဆေးစစ်ချက်မှာ ကိုလက်စထရော ပမာဏမြင့်တက်နေမယ် ဆိုပါစို့။ သင့်အနေနဲ့ မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမယ့်အချက်တွေကို ဆရာဝန်က ပြောပြပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီအချက်တွေမှာ မဖြစ်မနေ ပါဝင်မှာကတော့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ဖို့ပါပဲ။ စားသောက်တဲ့ပုံစံကို ပြင်ဆင်ထိန်းညှိရုံသာမကဘဲ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားခြင်းပါ ပြုလုပ်မှသာ ကိုလက်စထရောကို သိသာစွာ ကျဆင်းစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလက်စထရောဆိုတာ သွေးထဲမှာလှည့်ပတ်နေတဲ့ အဆီဓာတ်တမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ များပြားသွားရင် သွေးကြောအတွင်းနံရံတွေမှာ တွယ်ကပ်သွားနိုင်ပြီး သွေးကြောကို ကျဉ်းမြောင်းသွားစေပါတယ်။ အဲဒီအခါ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုမိုများပြားလာပါတယ်။ ကိုလက်စထရောမှာ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ LDL ကိုလက်စထရောကတော့ ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းကျိုးမပေးတဲ့ ကိုလက်စထရောဖြစ်ပြီး ရောဂါတွေဖြစ်စေပါတယ်။ HDL ကိုလက်စထရောကတော့ အကျိုးပြုကိုလက်စထရောဖြစ်ပြီး သွေးထဲမှာ မလိုလားအပ်တဲ့ ကိုလက်စထရောတွေ စုပုံလာခြင်းကနေ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်တဲ့အခါ HDL ကိုလက်စထရောကို တက်လာစေပါတယ်။ အမျိုးသမီးများကို လေ့လာခဲ့တဲ့ သုတေသနတခုမှာ အထိုင်များသူ […]