စိတ်ကျန်းမာရေး

ဆိုကြပါစို့။ သင့်ရုံးစားပွဲမှာ ဖုန်းကလည်း ထမြည်လာမယ်။ စာရွက်တွေကလည်း ပြန့်ကျဲနေမယ်။ သင် လုပ်စရာရှိတဲ့အလုပ်ကလည်း သတ်မှတ်ချိန်ထက် နာရီဝက်နောက်ကျနေပြီ။ သင့်ဘော့စ်ကလည်း သင့်အလုပ်အခြေအနေကိုသိရအောင် မေးဖို့ သင့်စားပွဲနားကို ရောက်လာပြီ။ သင် ဘယ်လိုခံစားရပါသလဲ။ ဒါဟာ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နေကြ စိတ်ဖိစီးမှုအခြေအနေများရဲ့ နမူနာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ရေတိုကိစ္စမှာတော့ အချိန်ကာလတစ်ခုကျော်လွန်သွားရင် ပြီးပြီးပျောက်ပျောက်ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ နေ့စဉ်ဘဝအတွက် ဖိစီးမှုဟာလည်း အတိုင်းအတာ တခုထိ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စိတ်ဖိစီးစရာ အခြေအနေကို နေ့စဉ်ရက်ဆက်ကြုံတွေ့ရရင်တော့ စိတ်ပိုင်းရုပ်ပိုင်း ကျန်းမာရေး ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ စိတ်ဖိစီးမှုဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေဟာလည်း မျိုးစုံရှိနိုင်ပါတယ်။ အသေးအဖွဲကိစ္စကနေ ကြီးမားတဲ့ပြဿနာတွေထိ ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဆိုပါကိစ္စတွေကို တစ်ခုချင်းနားလည်သိရှိမယ်ဆိုရင် ဖြေရှင်းတဲ့နေရာမှာ၊ စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချတဲ့နေရာမှာ အထောက်အကူပြုနိုင်ပါတယ်။ ယခုဆက်လက်ဖော်ပြမှာကတော့ စိတ်ဖိစီးမှုဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေး အိုမင်းမစွမ်းဖြစ်ခြင်း၊ ရောဂါတစ်ခုခု အသစ်ဖြစ်ခြင်း၊ ရောဂါနောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ကြုံရခြင်း စတာတွေဟာ သင့်ကို စိတ်ဖိစီးစေတဲ့ […]

COVID-19 အကျပ်အတည်းကာလမှာ လူတော်တော်များများဟာ စီးပွားရေး၊ အလုပ်အကိုင်တွေ နှောင့်နှေးကုန်တာဖြစ်တဲ့အတွက် စွန့်စားဖို့၊ ရှေ့ဆက်ဖို့ကို အားယူနေကြရတယ်။ ဒီအချိန်မှာ ကိုယ်ရှေ့ဆက်မယ့် ခြေလှမ်းတွေမှားသွားမှာ၊ အမှားလုပ်မိမှာ ကြောက်ပြီး လမ်းပျောက်သလိုဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ ကြောက်စိတ်ဆိုတာ တခြား စိတ်ခံစားချက်တွေလိုပဲ နေ့စဥ်ဘဝမှာ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိပြီး မိမိလုပ်နိုင်စွမ်းကို ကန့်သတ်လိုက်သလို ဖြစ်တာကြောင့် သတိပြုပြီး ဖြေရှင်းဖို့လိုပါတယ်။ လူတိုင်းအမှားနဲ့မကင်းတတ်ပါ။ မှားမှာကြောက်တဲ့စိတ်ကြောင့် အမှားပိုလုပ်မိတာတွေ ရှိလာနိုင်တဲ့အတွက် အောက်ပါအချက်လေးတွေကို အသုံးချကာ ကြောက်စိတ်ကိုအနိုင်ယူပြီး ရှေ့ဆက်ရမယ့်အလုပ်တွေကို သတ္တိရှိရှိရင်ဆိုင်လိုက်ရအောင်။ ၁) မိမိကြောက်စိတ်ကို ဖုံးကွယ်ဖို့မကြိုးစားပါနဲ့။ လူတိုင်းဟာ မိမိမှားမှာကြောက်တတ်တာ၊ ကြောက်စိတ်ရှိတာကို ဟန်ဆောင်ဖုံးကွယ်တတ်ကြပါတယ်။ အစဥ်အလာအရ သူရဲကောင်းတွေ၊ အောင်မြင်နေတဲ့သူတွေကို စိတ်ကူးယဥ်ကြည့်လိုက်ရင် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ပြီး လုံးဝမကြောက်တတ်တာကိုပဲ မြင်မှာပါ။ တကယ်တော့ သူတို့ဟာ မကြောက်တတ်တာမဟုတ်ဘဲ ကြောက်စိတ်ကိုအနိုင်ယူခဲ့ကြသူများသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ​ဒါကြောင့် ငါကြောက်စရာမလိုဘူးဆိုပြီး မိမိရဲ့ကြောက်စိတ်ကို အတင်းဖုံးဖိဖို့ […]

အိမ်မှာ တိရစ္ဆာန်လေးတွေ မွေးတဲ့သူတိုင်း မခံစားချင်ဆုံးနဲ့ အနာကျင်ရဆုံး ဝေဒနာကို ပြောပါဆိုရင် သူတို့အရမ်းချစ်ရတဲ့ တိရစ္ဆာန်လေးတွေ သေဆုံးတဲ့အချိန်တွေပါပဲ။ တချို့လူတွေဆိုရင် ကိုယ့်ဆွေမျိုးသားချင်း ဆုံးတာထက် ခွေး၊ ကြောင်လေးတွေ ဆုံးသွားတာ ပိုကြေကွဲဝမ်းနည်းရတယ်လို့တောင် ပြောလာကြပါတယ်။ တကယ်တော့ ခွေးလေး၊ ကြောင်လေးတွေဆိုတာ အိမ်တစ်အိမ်ရဲ့ မိသားစုဝင်ဖြစ်ရုံသာမက မိသားစုဝင် တစ်ဦးချင်းစီတိုင်းအတွက် အနီးကပ်မိတ်ဆွေ၊ တိုင်ပင်ဖော်၊ ရင်ဖွင့်ဖော်၊ ပူလောင်ခြင်း၊ ပျော်ရွှင်ခြင်း၊ ဝမ်းနည်းခြင်း စတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဝေမျှပေးလို့ရတဲ့ သူတွေပါပဲ။ ကိုယ့်ဘဝရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုက ကိုယ့်ဘဝထဲကနေ အပြီးအပိုင် ထွက်သွားပြီဆိုတဲ့ အသိဟာ မိသားစုဝင်တိုင်းကို ရင်ကွဲနာကျစေလောက်တဲ့အထိ သက်ရောက်မှု ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအသက်အရွယ်တွေက အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် သေဆုံးခြင်းကို ပိုပြီး ခံစားရနေနိုင်လဲ။ ခွေး၊ ကြောင် အစရှိတဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ အတူကြီးပြင်းလာရတဲ့ ကလေးတွေ၊ ဆယ်ကျော်သက်နဲ့ […]

မုဒိမ်းကျင့်ခံရတယ်လို့ ကြားသိရပြီးတဲ့နောက်မှာ လူတော်တော်များများဟာ ရဲတိုင်မယ်၊ အမှုဖွင့်မယ်၊ တရားရင်ဆိုင်မယ်ဆိုတာကိုပဲ အရင်ဆုံးတွေးမိပြီး ဒီ မုဒိမ်းမှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေ၊ မုဒိမ်းမှုက အခြေတည်ပြီး ပေါ်လာတဲ့ ကိုယ်ဝန်၊ ဒီ မုဒိမ်းမှုကြောင့် ကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါ စတာတွေကိုတော့ မေ့လျော့ ကျော်လွှားသွားတတ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလို ဂယက်တွေ ဖြစ်မလာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ၊ ဘာတွေ စီစဉ်ထားသင့်သလဲဆိုတာကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ရဲနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေဆီမှာ အမှုဖွင့်ပြီး ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းမှာ ဆရာဝန်နဲ့ အရေးပေါ်ပြသပါ။ ၁။ ပေါက်ပြဲဒဏ်ရာ ရှိ၊မရှိ စစ်ဆေးကုသပါ။ ၂။ STDs လို့ခေါ်တဲ့ လိင်ကတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါပိုးတွေ၊ HIV နဲ့ အသည်းရောင် အသားဝါ ဘီ စတာတွေကို ချက်ချင်း စစ်ဆေး ကုသပါ။ ၃။ ဒီဖြစ်ရပ်မတိုင်မီက […]

ကဲ ခုတလော စိတ်ဖိစီးမှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရပြီး မိမိကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုတွေ လျော့နေတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါလေးကိုဖတ်ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်.... ခုတလော ကူးစက်ရောဂါတွေကလည်းဖြစ်၊ အလုပ်တွေကလည်း အရင်လိုမလည်ပတ်နဲ့ဆိုတော့ ဝန်ထမ်းဖြစ်ဖြစ်၊ အလုပ်ရှင်ဖြစ်ဖြစ် အနည်းနဲ့အများ မရေရာမှုတွေ၊ စိတ်ဖိစီးမှုတွေနဲ့ရင်ဆိုင်နေရမှာ အသေအချာပဲနော်။ အဲလိုဖြစ်နေပြီဆိုရင်တော့ အောက်ကအချက်လေးတွေကို ဖတ်ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။ ၁) အရင်လိုပြန်မဖြစ်တော့တဲ့ အခြေအနေကို ရင်ဆိုင်နေရတာ မိမိတစ်ယောက်တည်းမဟုတ်ပါ။ ဆိုလိုတာက အရင်က မိမိအောင်မြင်ခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်ဖြစ်စေ အတိတ်အကြောင်းတွေအကုန်မေ့ပြီး ဘဝသစ် (New Normal Life) ကိုစတင်ဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်ပါ။ တစ်ကမ္ဘာလုံး အသစ်တဖန်ပြန်ဖြစ်ပေါ်လာသလို အားလုံးအစက ပြန်စနေတာပါ။ ၂) မိမိသာလျှင် အကောင်းဆုံးဆိုတာအကြွင်းမဲ့ယုံကြည်လိုက်ပါ။ တကယ်တော့ ဒီလိုယုံကြည်လို့လည်း ဒီပို့စ်ကို ဖတ်ကြတာပါ။ မိမိကိုယ်ကိုယ်ချစ်မြတ်နိုးခြင်းက အကောင်းဆုံးစိတ်ခွန်အား တစ်ခုပါပဲ။ မိမိရဲ့စိတ်ဆန္ဒကို မသိဘဲ ရပ်တည်နေရရင် ကိုယ်နဲ့အံမဝင်တဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အမှားတွေဆက်တိုက်လုပ်မိနေတတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလိုဖြစ်ရင် အများလည်း မိမိကိုလေးစားမှုရှိမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ၃) မိမိကိုယ်ကိုချစ်မှ […]

ယခုနောက်ပိုင်း လူငယ်အချို့ ဒီပရက်ရှင်ဝင်သည် ဟုဆိုကာ အွန်လိုင်းပေါ်တွင် ပုံနှင့်စာတင်ခြင်းများ မကြာမကြာတွေ့လာရသည်။ တကယ်ပဲ ဒီပရက်ရှင် ဝင်ကုန်ကြပါသလား။ မိတ်ဆွေရော ဒီပရက်ရှင် ရောဂါ ရှိနေပါသလား။ ဆန်းစစ်ကြည့်ကြရအောင်။ ဘာလဲဟဲ့ ဒီပရက်ရှင်(Depression) ဒီပရက်ရှင် (Depression) သို့မဟုတ် စိတ်ကျရောဂါ ဆိုသည်မှာ အဖြစ်များသော စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ရောဂါဖြစ်သူ၏ စိတ်ခံစားမှု၊တွေးတောဆင်ခြင်မှု နှင့် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်မှုများအပေါ် မကောင်းသောသက်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး၏အဆိုအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် စိတ်ကျရောဂါခံစားနေရသူပေါင်း ၂၆၄သန်းခန့် ရှိပါသည်။ အမျိူးသမီးများသည် အမျိုးသားများထက် စိတ်ကျရောဂါ ပို၍အဖြစ်များပါသည်။ စိတ်ကျရောဂါဆိုင်ရာလက္ခဏာများ ၁။ ဝမ်းနည်းနေခြင်း/စိတ်ဓာတ်ကျနေခြင်း။ ၂။ ယခင်က စိတ်ဝင်စား/ပျော်ရွှင်ခဲ့သော အလုပ်များတွင် စိတ်ဝင်စားမှု/ပျော်ရွှင်မှုမရှိတော့ခြင်း။ ၃။ အစာစားချင်စိတ် အပြောင်းလဲဖြစ်ခြင်း (များသောအားဖြင့် အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်း) နှင့် ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း။ ၄။ အိပ်မပျော်ခြင်း သို့မဟုတ် အလွန်အမင်း […]

ကျွန်တော်တို့ တစ်ခါတလေ မနက်အိပ်ရာထလိုက်တဲ့အခါ ကိုယ်အိပ်နေစဉ် မက်တဲ့ အိပ်မက်တွေအကြောင်း ပြန်တွေးမိတတ်ပါတယ်။ ဒီအိပ်မက်တွေက ပျော်စရာ ကောင်းတဲ့ အိပ်မက်တွေလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သလို ကိုယ့်အနောက်ကနေ သရဲတစ္ဆေ သို့မဟုတ် ကိုယ်ကြောက်တဲ့ အကောင် တစ်ကောင်ကောင်က လိုက်လို့ ထွက်ပြေးရတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဘာအဓိပ္ပာယ်မှန်း စဉ်းစားလို့မရလောက်အောင် ထူးထူးဆန်းဆန်း အိပ်မက်တွေ လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ ဥပမာ - ကိုယ်မသွားဖူးတဲ့ နေရာတစ်နေရာရာကို ရောက်သွားတာ၊ ဘဝမှာ မတွေ့ဖူးတဲ့ သူတချို့နဲ့ တွေ့ပြီး ထူးဆန်းတဲ့ စကားတွေ ပြောနေတာ၊ အိပ်မက်ထဲမှာ ဇောက်ထိုးမိုးမျှော် လမ်းလျှောက်နေတာ၊ ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ တွေ့ခဲ့တဲ့ သဘာဝလွန် လောကထဲ ရောက်သွားတာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုမျိုး အကြောင်းရင်း တိတိကျကျ ဖော်ပြလို့ မရတဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ အိပ်မက်မျိုးတွေဆိုတာ ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် […]

တရားထိုင်တယ် ဆိုတာက ဘာသာရေး အလုပ်ဆိုတာထက် လူတိုင်း လုပ်သင့်တဲ့ အလေ့အထလေး တစ်ခုလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ တကယ်ကတော့ လူတိုင်းဟာ တစ်နေ့တာမှာ ၁၅ မိနစ်ကနေ နာရီဝက် ၄၅ မိနစ်လောက်အထိ ကိုယ်နိုင်သလောက် တရားထိုင်သင့်ပါတယ်။ ဒီလို တရားထိုင်တာက စိတ်ရောကိုယ်ပါ ကျန်းမာစေတယ်၊ လို့ သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုတွေအရ သိရပါတယ်။ တရားထိုင်ပါလို့ ပြောရတဲ့ အကြောင်းအရင်း တရားထိုင်တာက စိတ်ရောကိုယ်ပါ ကျန်းမာစေနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန် တရားထိုင်ပေးခြင်းက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအနေနဲ့ နှလုံး ကျန်းမာစေတယ် လေ့လာမှုတွေအရ နေ့စဉ် တရားထိုင်တာက သွေးလည်ပတ်မှုကို ကောင်းစေပြီး နှလုံး ခုန်နှုန်းကို မှန်စေလို့ နှလုံး ကျန်းမာစေဖို့ အကောင်းဆုံး အထောက်အကူပြုပေးနိုင်ပါတယ်။ တရားထိုင်တာက သွေးကြောတွေကို မာကြောစေတဲ့ ဒြပ်ပေါင်း တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ lipid peroxide ကို လျှော့ချပေးပြီး […]

လူတိုင်းဟာ ပျော်ရွှင်ခြင်းနဲ့ ထိုက်တန်ပါတယ် ...... ပျော်ရွှင်ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဟာ လူတစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် တူမှာမဟုတ်ပါဘူး။ တချို့က ပျော်ပျော်နေတတ်ကြသလို တချို့ကျပြန်တော့လည်း ပျော်ရွှင်မှုတွေ ပျောက်ဆုံးနေကြပြန်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ၊ မပျော်ချင်တဲ့သူတော့ ရှိမယ်မထင်ပါဘူး။ ပိုမိုပျော်ရွှင်ရဖို့အတွက် အကျင့်ကောင်းတွေ မွေးမြူ ကြည့်ရအောင်။ လူတိုင်းဟာ ပျော်ရွှင်ခြင်းနဲ့ ထိုက်တန်ပါတယ် နေ့ရက်တိုင်းမှာ ပျော်ရွှင်စေဖို့ဆိုရင် (၁)      ပြုံးပါ။ ပျော်ရွှင်တဲ့အခါ ပြုံးရယ်တတ်တာအကျင့်ပါ။ ပြောင်းပြန်အနေနဲ့ ပြုံးတဲ့အခါ ဦးနှောက်ကနေ ဒိုပါမင်းဆိုတဲ့ ဟော်မုန်းထွက်ပြီး ပိုမိုပျော်ရွှင်စေပါတယ်။ အတုအယောင် အပြုံးမျိုးကို မဆိုလိုပါ။ မနက် မိုးလင်းတဲ့အခါ မိမိကိုယ်ကို မှန်ကြည့်ပြီး ပြုံးပါ။ နေ့စဉ် လူနေမှုဘဝမှာလည်း ပြုံးပြုံးရွှင်ရွှင်နေပါ။ (၂)      လေ့ကျင့်ခန်း ပုံမှန်လုပ်ပါ။ လမ်းလျှောက်တာမျိုး၊ ယောဂသင်တန်း တက်တာမျိုးနဲ့ အကြောလျှော့တာမျိုးတွေ ပြုလုပ်ပေးပါ။ ပေါ့ပါးတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေကိုသာ လုပ်ဆောင်ပေးပါ။ ဒါဆိုရင် စိတ်ကျခြင်းတွေ ကင်းဝေးပြီး မိမိကိုယ်ကို တန်ဖိုးထား […]

ဂျပု တဲ့။ လောရှည် တဲ့။ ခန္ဓာကိုယ် ပုံပန်းသဏ္ဍာန်နဲ့ အသွင်အပြင်၊ အချိုးအစား တို့ကို ပြစ်တင်ဝေဖန်လေ့ရှိတဲ့ သူတွေရဲ့ Body Shaming အလေ့အထ ကို ဒီအခေါ်အဝေါ်တွေမှာ မြင်နိုင်ပါတယ်။ တချို့က ချစ်စနိုးနဲ့ စနောက် ခေါ်ဝေါ်ကြတာ ရှိပေမယ့် အများစုကတော့ ဦးတည်ချက် အဓိပ္ပာယ် နည်းနည်းပါနေတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ အတည်အခန့် နေရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရောက်မှ လူကြားထဲ လှမ်းခေါ်တာမျိုး။ အရပ် အနိမ့်၊ အမြင့်က အားနည်းချက်လား မဟုတ်ပါဘူး။ အရပ် ပုတော့ ပေမမီ ဒေါက်မမီ ၊ အရပ် မြင့်ပြန်တော့ ဓာတ်တိုင်ကြီး၊ ထန်းပင်ကြီးလိုပဲ ဆိုတဲ့ စကားတွေက လူ့ဘဝဖြစ်တည်မှုမှာ ဘာများ အရေးပါနေပါသလဲ။ အရပ်ရှည်ခြင်း၊ ပုခြင်းက များသောအားဖြင့်တော့ မျိုးရိုး နဲ့ဆိုင်ပါတယ်။ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံနဲ့ နေထိုင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် […]