ကလေးကျန်းမာရေး

ယူအက်စ်မှာ တစ်နှစ်ကို ကလေး ၃၈ယောက်လောက်က ကားထဲမှာ အပူလျှပ်ပြီး သေဆုံးကြရပါတယ်၊၊ အများစုက ကလေးကို ကားထဲမှာ တစ်ယောက်တည်းထားရာက စတာပါ၊၊ ဒါကြောင့် ယူအက်စ်က ပြည်နယ်တွေ တော်တော်များများနဲ့ တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ကလေးကို ကားထဲမှာ တစ်ယောက်တည်းထားတာကို ဥပဒေနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်၊၊ ဆိုလိုတာက ကလေးငယ်ငယ်လေးတွေ အထူးသဖြင့် ၆နှစ်အောက်ကလေးတွေကို ကားထဲမှာ တစ်ယောက်တည်း ရှိနေတာကို တစ်ယောက်ယောက်က တွေ့လို့ တိုင်လိုက်ရင် အရေးယူခံရပါတယ်၊၊ ကလေးကို ကားထဲမှာ တစ်ယောက်တည်း ထားခဲ့တာ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်ကိုယ်ကို မထိန်းကျောင်းတတ်တဲ့ ကလေးနဲ့ အတူထားတာက အန္တရာယ်များပါတယ်၊၊ အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်တဲ့အထိ  ဖြစ်နိုင်တာကြောင့် ဥပဒေနဲ့ ချုပ်ကိုင်ထားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်၊၊ ကလေးတွေ ကားထဲကို ဘယ်လိုရောက် တမင်ထားခဲ့တာလည်း ရှိသလို မတော်တဆ မေ့ခဲ့တာလည်း ရှိပါတယ်၊၊ ဥပမာ ကလေးက […]

ဘေဘီလေးတွေ ကျန်းမာပျော်ရွှင်စွာနဲ့ ကြီးပြင်းလာစေရေးမှာ အဓိကကျတဲ့ အချက်လေး တစ်ခုရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ ဘေဘီလေးကို ကာကွယ်ဆေးတွေ ပြည့်စုံ လုံလောက်အောင် ထိုးနှံတာပါ။ ဘေဘီလေးကို ငယ်စဉ်ကတည်းက လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ပြည့်စုံအောင် ထိုးပေးမှ ရောဂါဆိုးတွေကြောင့် ဘေဘီလေးကို ထိခိုက်တာမျိုး မဖြစ်စေမှာပါ။ ဒီတစ်ခေါက်လည်း ဘေဘီလေးတွေကို ကျန်းမာပျော်ရွှင်စွာ ကြီးပြင်းလာစေရေးမှာ အရေးပါတဲ့ ကာကွယ်ဆေး တစ်မျိုးအကြောင်းကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဒါကတော့ Hib ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးတာပါ။ Hib ကာကွယ်ဆေးက ဘာလဲ။ ဘေဘီလေးကို ဘယ်လို ရောဂါဆိုးတွေ အန္တရာယ်ကနေ ကာကွယ်ပေးနိုင်တာလဲဆိုတာကို အတူတူ ဆက်ကြည့်လိုက်ရအောင်လား မေမေဖေဖေတို့ရေ။ Hib ဆိုတာ ဘာလဲ။ Hib ဆိုတာက Haemophilus influenzae type B ကို ဆိုလိုတာပါ။ ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်မှု […]

ဘေဘီလေးကို ရောဂါပိုးတွေ အန္တရာယ်ကနေ အကောင်းဆုံး ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့အရာက ကာကွယ်ဆေးတွေပါ။ ဒါကြောင့်လည်း ဘေဘီလေးကို မွေးဖွားလာချိန်ကစပြီး အသက်အရွယ်အလိုက် ကာကွယ်ဆေးတွေကို သေချာလေး ထိုးနှံပေးနေရတာပါ။ ဒီလို ကာကွယ်ဆေး ထိုးတဲ့အခါ တစ်ကြိမ်တည်းနဲ့ လုံလောက်တဲ့ ကာကွယ်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်တာမျိုး ရှိသလို ၂ ကြိမ် ၃ ကြိမ်ထိုးပြီးမှ လုံလောက်တဲ့ ကာကွယ်မှုကို ပေးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ ကာကွယ်ဆေးကို ဆေးပတ်လည်အောင် မထိုးရသေးတဲ့ ဘေဘီလေးတွေကို ကြောက်စရာ ရောဂါဆိုးကြီးတွေကနေ အကောင်းဆုံး ကာကွယ်နိုင်စေဖို့အတွက် ကာကွယ်ဆေး မစုံသေးတဲ့ ဘေဘီလေးကို ဘယ်လို ဂရုစိုက်မလဲ ဆိုတာကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဘေဘီလေးကို ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးသင့်တဲ့ အကြောင်းအရင်း ကာကွယ်ဆေးတွေ အကြိမ်ရေ ပြည့်အောင်နဲ့ ကာကွယ်ဆေး စုံအောင် ထိုးနှံပေးခြင်းက ဘေဘီလေးကို ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ […]

ဘေဘီလေးက ဖျားနေရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ ဖြစ်ပါ့မလား ဆိုပြီး ခေါင်းထဲမှာ တွေးပူနေပြီလား။ ဒါဆိုရင်တော့ ဆောင်းပါးလေး ဖတ်ကြည့်လိုက်ပါ။ မေမေတွေက ဘေဘီလေး အိပ်ရင်းနဲ့ အိပ်မက်ဆိုးမက်ပြီး လန့်နေမှာကိုတောင် တွေးကြောက်နေတတ်တဲ့ သက်ရှိတွေပါ။ ဒါကြောင့်လည်း မိခင်မေတ္တာ ကြီးမားတာ်လို့ ဆိုကြတာပါ။ ဘေဘီလေးအတွက် တစ်ခုခု ဝယ်တော့မယ်၊ ဘေဘီလေးကို တစ်ခုခု ကျွေးတော့မယ်ဆိုတိုင်း ဘေဘီလေး အဆင်ပြေပါ့မလား။ တစ်ခုခုများ ဘေဘီလေးမှာ ထိခိုက်မိသွားမလားဆိုပြီး စိုးရိမ်တတ်ကြတယ်ဟုတ်။ ဒီတစ်ခေါက်လည်း မေမေတွေ စိုးရိမ်မိတတ်တဲ့ အချက်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဘေဘီလေးက ကာကွယ်ဆေး ထိုးခါနီးဖျားနေရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ ရပါ့မလား။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးလိုက်တာကြောင့် ဘေဘီလေးကိုများ ထိခိုက်သွားမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေအတွက် အဖြေလေး ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဘေဘီလေးက ဖျားနေရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလို့ ဖြစ်ပါ့မလား ဘေဘီလေးက ရောဂါတစ်ခုခုကြောင့် […]

ခုတလောနဲ့ အသင့်စား ကြက်အူချောင်းတွေ စားပြီး ကလေးတွေ ရုတ်တရက် ပြာနှမ်း တာကို တွေ့ရပါတယ်။ တချို့ဆို အသက်ပါ ဆုံးရှုံးတယ်လို့ ကြားသိကြပါတယ်။ ဒါက ကြက်အူချောင်းမှာပါတဲ့ နိုက်ထရိတ်ဓာတ်ကြောင့်လို့လည်း ပြောကြပါတယ်။ ဘယ်လိုများ ဖြစ်တာပါလိမ့်။ နိုက်ထရိတ်ပါလို့ ပြာနှမ်း တာလား။ တကယ်တော့ နိုက်ထရိတ်ဆိုတာ ကြက်အူချောင်းအပါအဝင် အသားတွေမှာ ဘက်တီးရီးယားတွေ မပေါက်ပွားအောင်၊ ကြာရှည်ခံအောင် ထည့်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းပါ။ FDAက သတ်မှတ်ထားတဲ့ အန္တရာယ်ကင်းတဲ့ ပမာဏလောက်ဆို ပြဿနာမရှိပေမယ့် ပါဝင်မှုများနေမယ်ဆိုရင်တော့ ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။ နိုက်ထရိတ်က ဘယ်လို ပြာနှမ်း စေတာလဲ။ နိုက်ထရိတ်က သွေးထဲကို ရောက်တဲ့အခါ သွေးနီဥထဲမှာ ရှိတဲ့ သံဓာတ်ကို ဓာတ်တိုးလိုက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် Fe2+ကနေ  Fe3+ ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဓာတ်တိုးသွားတဲ့ သွေးနီဥက ပုံမှန်သွေးနီဥတွေလို အောက်ဆီဂျင် မသယ်နိုင်တော့ပါဘူး။ […]

မေမေတစ်ယောက် အတွက် စိတ်အညစ်ရဆုံးနဲ့ အပင်ပန်းဆုံး ကိစ္စက ၉ လလွယ်လို့ ၁၀ လဖွားထားရတဲ့ သားသားမီးမီးလေးတွေ ဖျားနာတဲ့အချိန်ပါ။ ကလေးက တအားဆော့လို့ ပင်ပန်းတယ်ဆိုတာက ကလေးဖျားလို့ ပင်ပန်း စိတ်ညစ်တာကို နည်းနည်းလေးမှ မမီပါဘူး။ ဒီတော့ မေမေတိုင်းရဲ့ ဆန္ဒဖြစ်တဲ့ ဘေဘီလေး ဖျားနာမှု ကင်းစေဖို့အတွက် ဘေဘီလေးကို ဖျားနာမှုကနေ ကာကွယ်ပေးနိုင်စေဖို့အတွက် သိထားဖို့ လိုမယ့် အချက်လေးကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဘယ်လို အခြေအနေကို ဖျားတယ်လို့ ဆိုနိုင်လဲ ..... ဖျားတယ်ဆိုတာက အလွယ်ပြောရရင် ကိုယ်ပူတာပါ။ ကိုယ်ခံအားက ပြင်ပက ဝင်ရောက်လာတဲ့ ရောဂါပိုးတွေကို တိုက်ထုတ်ပေးတဲ့အချိန်မှာ ခန္ဓာကိုယ်က အပူချိန် တက်လာတာကို ကိုယ်ပူတယ်လို့ ပြောတာပါ။ ဒီလို ခန္ဓာကိုယ် အပူချိန် မြင့်တက်လာတာကို ဖျားတယ်လို့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ကြတာပါ။ သာမိုမီတာနဲ့ တိုင်းလိုက်လို့ အခုလို […]

ဘယ်ရောဂါမဆို မဖြစ်ခင်ကတည်းက ကြိုတင်ကာကွယ်တာ အကောင်းဆုံးပါပဲ။ အခုလို ပူလိုက်၊ အေးလိုက်ဖြစ်နေတဲ့ ရာသီဥတုမှာ ကလေးတွေ တင်မကပါဘူး။ လူကြီးတွေလည်း မကြာခဏ အအေးမိဖျားနာဖြစ်လိုက်၊ နှာစေးချောင်းဆိုးလိုက်နဲ့ ဝေဒနာတွေကို ခံစားနေကြရတာပါ။ တုပ်ကွေး ရောဂါဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကနေတစ်ဆင့် အများဆုံး ကူးစက်ပြီး ရောဂါပိုးဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး ကူးစက်ပါတယ်။ ပိုးတွေ ပွားလာတဲ့အခါမှာ လည်ချောင်းနာခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာစေးခြင်း၊ မျက်ရည်ပူကျခြင်း စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေအပြင် အပြင်းဖျားတာ၊ ကြွက်သား နာကျင်ကိုက်ခဲလာတဲ့အထိ ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ ကလေးတွေ တုပ်ကွေးမဖြစ်စေဖို့ ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ။ အသက်ငယ်တဲ့ ကလေးတွေမှာ ကိုယ်ခံအားနည်းတဲ့အတွက် လူကြီးတွေထက် ပိုပြီး ဖျားနာနိုင်ခြေ၊ ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ အရွယ်ငယ်သေးတဲ့ ကလေးတွေ အထူးသဖြင့် အသက် ၂ နှစ်အောက် ကလေးတွေမှာ တုပ်ကွေး ကူးစက်နိုင်ခြေ မြင့်တဲ့အပြင် […]

သားသားမီးမီးတွေ ဖျားနာနေရင် ဘယ်လိုစောင့်ရှောက်ပေးကြမလဲ ..... မိဘဆိုတာမျိုးက ကိုယ့်ကလေး ဖျားပြီနာပြီဟေ့ဆိုရင် ခြေမကိုင်မိလက်မကိုင်မိနဲ့ ပူပင်သောကများပြီး စိုးရိမ်တတ်ကြတာ ဓမ္မတာပါပဲ။ သားသားမီးမီးတို့ ဖျားပြီ နာပြီဆိုရင် စနစ်တကျ ပြုစုစောင့်ရှောက်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ခုကာလက ရာသီအကူးအပြာင်းကာလဖြစ်တာမို့ တုပ်ကွေးတွေ သောင်းကျန်းတဲ့ကာလဖြစ်သလို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ COVID-19 ရောဂါကပ်ဘေးကလည်း သောင်းကျန်းနေတဲ့ကာလဖြစ်တာမို့ တွေးပူစရာတွေကတော့ အများသားရယ်ပါ။ ဒီလိုကာလမျိုးမှာလည်ချောင်းနာတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ ဖျားတာနာတာ၊ ကိုယ်လက်ကိုက်ခဲ့တာစသဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြသနေရင်တောင်မှ တုပ်ကွေးလား၊ ရိုးရိုးဖျားတာလား၊ ကိုဗစ်များလားဆိုပြီး တွေးပူနေရပါလိမ့်မယ်။ https://hellosayarwon.com/parenting/school-age-children/school-age-children-nutrition/school-age-children-nutrition/ ခုချိန်မှာ ကလေးဖျားပြီ နာပြီဆိုရင် စိုးရိမ်သောကများမနေပဲ နည်းမှန်လမ်းမှန်နဲ့ ရင်သွေးကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ COVID-19 ဖြစ်နေမယ်ဆိုရင်တောင်မှ ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်ရင် နေအိမ်မှာပဲ Home Q ဝင်ပြီး ကုစားရမှာဖြစ်သလို တုပ်ကွေးဆိုရင်လည်း ခုချိန်မှာ ဆေးခန်းပြသဖို့ အတန်ငယ်ခက်ခဲနေနိုင်တာမို့ ကိုယ်တိုင်ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့ နည်းလမ်းက အကောင်းဆုံးလို့ […]

အိမ်တိုင်းမှာ အပူချိန်တိုင်းဖို့ သာမိုမီတာ တစ်ချောင်းလောက် ဆောင်ထားတတ်ကြပါတယ်။ သာမိုမီတာက ကြီးကြီးငယ်ငယ် ကျားမမရွေး အကုန်လုံးရဲ့ ကိုယ်ပူချိန်ကို ပြောပြပေးနိုင်တယ်လေ။ လူကြီးတွေ ဆိုရင်တော့ ကိုယ်ပူနေရင် သိသာပြီး သာမိုမီတာတိုင်းလိုက်ရုံနဲ့ သိပေးမယ့် စကားမပြောတတ်သေး၊ ဘာဖြစ်နေလဲဆိုတာကို သေသေချာချာ မပြောတတ်သေးတဲ့ ကလေးတွေ အတွက်ကတော့ သာမိုမီတာ ဖော်ပြတဲ့ ကိုယ်ပူချိန်ကသာ သင့်ကလေး အခြေအနေကို ပြောပြနိုင်မှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် ကိုယ့်ကလေးကိုယ်က အပူချိန်မြင့်နေလား၊ သာမန်ပဲလားဆိုတာကို သိထားမှ အဖျားကြီးတာနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေ ကလေးဆီမှာ မဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်လို့ရမှာလေ။ ဒါဆို သာမိုမီတာဖော်ပြတဲ့ အပူချိန် ဘယ်လောက်ဆိုရင် ကလေးတွေမှာ ကိုယ်ပူနေတယ်၊ အဖျားကြီးနေတယ်လို့ သတ်မှတ်သလဲ။ ဒါတွေကို မပြောခင် သာမိုမီတာ ဘယ်နှစ်မျိုးရှိလဲဆိုတာကို ကြည့်ရအောင်။  အရင်တုန်းကတော့ ပြဒါးထည့်ထားတဲ့ သာမိုမီတာလောက်သာ ရှိခဲ့မေမယ့် ခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ […]

ရာသီအကူးအပြောင်း ဆိုရင် လူကြီးတွေတောင် ဖျားနာတတ်ကြတာ နုနယ်တဲ့ကလေးတွေက ပိုပြီး ဖျားနာနိုင်ခြေ များပါတယ်။ ရာသီဥတုအကူးအပြောင်းမှာ အပူချိန်၊ လေထုစိုထိုင်းဆ စတာတွေ ပြောင်းသွားတဲ့အတွက် ရောဂါဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ပိုးမွှားတွေ ပိုပွားတာ၊ ကူးစက်တတ်တာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ရာသီအကူးအပြောင်းမှာ သားသားမီးမီးတို့ ကျန်းမာစေဖို့ မိဘတွေက ဒီလိုဂရုစိုက်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ရာသီအကူးအပြောင်း မှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါများ မိုးအကုန် ဆောင်းအကူးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နွေအကုန် မိုးအကူးပဲဖြစ်ဖြစ် ဥတုအလိုက် ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေက နောက်ကနေ ကပ်ပါလာတတ်ပါတယ်။ ဒါတွေကခုခံအား နည်းတဲ့ ကလေးတွေမှာ ကောင်းကောင်းကြီး ဒုက္ခပေးတတ်ပါတယ်။ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေကတော့ မိုးအကုန် ဆောင်းအကူးဆိုရင် -ရိုတာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော -အအေးမိတာ -တုပ်ကွေးဖြစ်တာ -ပန်းနာရင်ကျပ် စတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဆောင်းအကုန် နွေအကူးဆိုရင်တော့ -အပူနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ရောဂါတွေ -အရေပြားရောဂါတွေ  ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နွေအကုန် မိုးအကူးဆိုရင်တော့ -သွေးလွန်တုပ်ကွေး […]