အခြေခံကျန်းမာရေး

ရခဲလှတဲ့ လူ့ဘဝဆိုတာလည်း တကယ်တမ်းပြန်တွက်ကြည့်ရင် တိုတိုလေးပဲနော်။ လူတော်တော်များများက မွေးကတည်းက သေရမယ့်ရက်ဆိုတာ ပါလာတာချည်းပဲလို့ ပြောတတ်ကြပေမယ့် တကယ်တမ်းက ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ လူ့ဘဝသက်တမ်း ရှည်မလား၊ တိုမလားဆိုတာ ကိုယ့်ရဲ့ တစ်နေ့တာ နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံတွေပေါ် အများကြီးမူတည်ပါတယ်။ အလွယ်ပြောရမယ်ဆိုရင် ကျန်းမာအောင် စားရင် ကျန်းကျန်းမာမာဖြစ်မယ်၊ အာဟာရမဖြစ်တဲ့ အစားအစာတွေပဲ စားနေရင် ရောဂါတွေ တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုး ဖြစ်မယ်၊ မြန်မြန်အသက်တိုနိုင်တယ်ပေါ့။ လူတိုင်းနီးပါးကတော့ အသက်ရှည်ရှည်နဲ့ နေချင်ကြတာပဲမလား။ ကိုယ်ချစ်တဲ့မိသားစု၊ မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းတွေနဲ့လည်း မခွဲချင်ကြဘူး၊ မရောက်ဖူးသေးတဲ့ နေရာတွေကို သွားလည်ချင်တယ်၊ မစားဖူးသေးတဲ့ အစားအစာတွေကိုလည်း စားကြည့်ချင်တယ်၊ ကိုယ်ချစ်ရတဲ့သူတွေနဲ့ တိုင်းပြည်အပေါ်လည်း အများကြီး အကျိုးပြုရဦးမယ် အစရှိသဖြင့်ပေါ့။ ခုဆောင်းပါးမှာတော့ အသက်ရှည်ရှည်နေချင်တဲ့သူတိုင်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်တဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံ၊ အစာအာဟာရတွေအကြောင်းကို ပြောပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဘာတွေကို ပြောင်းလဲကြမလဲ။ နှစ်သစ်ကို ရောက်လာပြီဆိုတော့ အကောင်းဆုံးတကာ့ အကောင်းဆုံးတွေကိုပဲ […]

ဒီခေတ်မှာ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်း ပမာဏဟာ ကျွန်တော်တို့ အဘိုးအဘွားတွေခေတ်ကထက် အဆ ၁၀၀ လောက်ပိုများလာနေပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ မိုဘိုင်းဆက်သွယ်ရေး တာဝါတိုင်တွေနဲ့ မိုက်ခရိုဝေ့ဗ် အန်တင်နာတွေကြောင့်ပါပဲ။ ဒီလို တာဝါတိုင်တွေနဲ့ သူတို့က ထုတ်လွှတ်တဲ့ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်း တွေကြောင့် လူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေနိုင်သလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းက လူအတော်များများစိတ်ဝင်စားကြတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် မိုဘိုင်းဖုန်းတာဝါတွေဟာ လူတွေကို ကျန်းမာရေး ထိခိုက်စေသလား ဆိုတာလေး ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။ မိုဘိုင်းဖုန်းတာဝါတွေဟာ လူတွေကို ကျန်းမာရေး ထိခိုက်စေသလား မိုဘိုင်းဖုန်းတာဝါတွေဟာ လူတွေကို ကျန်းမာရေး ထိခိုက်စေသလား ဆိုတော့ လျှပ်စစ်သံလိုက်လှိုင်း တွေဟာ လူတွေကို သာမက ငှက်တွေ၊ ပျားပိတုန်းတွေနဲ့ တချို့သော တိရိစ္ဆာန်ငယ်လေးကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူ့ဇီဝကမ္မ လုပ်ငန်းစဉ်ကို နှောင့်ယှက်နိုင်ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှု […]

ကျန်းမာမှုက ပျော်ရွှင်မှုကိုပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးက ကောင်းနေစဉ်မှာ သတိမထားမိပေမယ့် ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အခါ အဖိုးအခက ကြီးမားသလို စိတ်ရောကိုယ်ပါ ပင်ပန်းဆင်းရဲရတယ်ဆိုတာကို သတိထားမိနိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ ပျော်ရွှင်တဲ့ဘဝကို ပိုင်ဆိုင်ချင်တယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံးက ကျန်းမာဖိုပလိုပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ ကျန်းမာစေဖို့ အလေ့အထလေးတွေကို မွေးမြူဖို့က မဖြစ်မနေလိုအပ်လာပြီလေ။ ကျန်းမာတဲ့အလေ့အထဆိုတာက ဘာတွေလဲ........ နေ့စဉ်လုပ်မိနေတဲ့ အလေ့အထတွေထဲမှာ ကျန်းမာတဲ့ အလေ့အထတွေရှိသလို ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့အလေ့အထတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒီတော့ ကျန်းမာစွာ နေထိုင်တတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ်စေဖို့ ဘယ်လိုအလေ့အထတွေကို မွေး​မြူသင့်လဲဆိုတာကို တူတူကြည့်လိုက်ရအောင်လား။ တစ်နေ့ကို ၃ နပ်စားဖြစ်အောင်စားပါ - မနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ၊ ညနေစာကိုတော့ မဖြစ်မနေစားဖြစ်အောင်စားပါ။ အဆာပြေစားစရာတွေကိုတော့ မစားဘဲနေလို့ရပါတယ်။ ညစာကိုတော့ နည်းနည်း (ဗိုက်ပြည့်တယ်ဆိုရုံလောက်ပဲ) စားပါ။ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင်စားပါ - နေ့စဉ်စားသုံးမှုက အာဟာရပြည့်ပြီး ကျန်းမာဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီ​တော့ အစားအစာတွေကို ရွေးချယ်စားသုံးတဲ့အခါ […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ကြောင့် ရောဂါပိုးပါတဲ့ခြင်တွေပိုပြန့်ပွားလာနိုင်တယ် ဇီကာ၊ ဆင်ခြေထောက်၊ ဂျပန်ဦးနှောက်အမြှေးရောင်၊ ငှက်ဖျား၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ချီကန်ဂူညာ (ဆင်တုပ်ကွေး) တို့က ကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်ထင်ပါသလား။ ဒါဆို ခြင်ကိုက်မခံပါနဲ့၊ ခြင်မရှိအောင် ကြိုးစားရှင်းလင်းပါ၊ ကြိုတင်ကာကွယ်ပါ။ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုကြောင့် နောက်လာမယ့် နှစ် ၅၀ အတွင်းမှာ ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်လာတဲ့ ခြင်တွေဆီကနေ ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခံရသူ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၁ ဘီလျံအထိ ရှိလာနိုင်တယ်လို့ သုတေသနက သတိပေးထားပါတယ်။ ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်မှုအများဆုံးခြင်မျိုးစိတ်နှစ်ခုဖြစ်တဲ့ Aedes aegypti နဲ့ Aedes albopictus တို့က သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ဇီကာနဲ့ ဆင်တုပ်ကွေး တို့လို ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို သယ်ဆောင်ပျံ့နှံ့စေတာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာအနှံ့မှာ တစ်လထက်တစ်လပြောင်းလဲလာတဲ့ အပူချိန်ကြောင့် ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း ဒီခြင်တွေမှာ ဘယ်လိုပြောင်းလဲမှုရှိလာမလဲ သုတေသီတွေက လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။ “ ကိန်းဂဏန်းအတိအကျထွက်ဖို့ မလွယ်ပေမယ့် တစ်ချိန်ချိန်တော့ ဒါပြဿနာဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ သိပါတယ်။ ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အတိုင်းအတာပါပဲ။ “ လို့ […]

လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ၁၉၉၉ ခုနှစ်ကနေ စတင်ပြီး အရက်ကြောင့် လူသေဆုံးမှု အရေအတွက်ဟာ ၂ဆခန့်မြင့်တက်လာတယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ဆိုထားကြပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေကို စစ်တမ်းကောက်ကြည့်တဲ့အခါ အသက် ၁၆ နှစ်နဲ့ အထက် လူငယ်တွေအပြင် လူလတ်ပိုင်းအရွယ်တွေ အလွန်များတာကိုလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ တကယ်တော့ လူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ဒုက္ခပေးနေတဲ့ ရန်သူတွေထဲမှာ အရက်သည်လည်း ထိပ်ဆုံးကပါပဲ။ ဆေးဖြစ် ဝါးဖြစ် မှီဝဲလို့ရပေမယ့် တကယ်တမ်းမှာတော့ လိုတာထက်ပိုတဲ့ ပမာဏတွေကို အလွန်အကျွံသောက်နေကြပါတယ်။ အရက်သောက်သုံးတဲ့ အမျိုးသားဦးရေဟာ အရင်ကရော အခုရော များတယ်လို့ ဆိုလို့ရတဲ့ ပမာဏမှာပဲ ရှိနေသေးပေမယ့် အရက်အလွန်အကျွံသောက်တဲ့ အမျိုးသမီးဦးရေကတော့ ၂၀၁၇ - ၁၈ ကြားမှာ သိသိသာသာ ပိုများလာပါပြီ။ အဓိက အရက်သောက်တဲ့အခါ အသည်းအဆီဖုံးမယ်၊ အသည်းရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအားတွေ ကျဆင်းပြီး […]

ဖိနပ်တို့ အဝတ်အစားတို့ ခန္တာကိုယ်ပေါ်မှာ ဆင်မြန်းရတဲ့အရာတွေဟာ ယျေဘုယျအားဖြင့် အဆင်တန်ဆာတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခြင်းခံရတတ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဖိနပ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် မှန်ကန်သင့်လျော်တဲ့ ဖိနပ်ကို စီးပေးခြင်းဟာ  မိမိရဲ့ခြေထောက်ကို သက်သောင့်သက်သာဖြစ်စေသလို ခန္တာကိုယ်အပေါ် မလိုလားအပ်တဲ့ ထိခိုက်မှုတွေဖြစ်မလာအောင်လည်း ကာကွယ်ရာ ရောက်တယ်ဆိုတာမျိုးကိုတော့ သိတဲ့သူနည်းပါးပါတယ်။ ခြေထောက်မထိခိုက်စေဖို့ဆိုရင် ဖိနပ်မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တာပေါ့။ ဖိနပ်ဆိုတာဟာ ခြေထောက်အတွက် ကူရှင်ထိုင်ခုံတစ်ခုလိုပါပဲ။ ခန္တာကိုယ်ဟာ အနေအထားမှန်ကန်တဲ့ ထိုင်ခုံမျိုးမှာ သက်သောင့်သက်သာ ထိုင်ပြီးနားဖို့ လိုအပ်သလို ခြေထောက်ဟာလည်း သူ့ကို ကောင်းကောင်း ပံ့ပိုးပေးနိုင်တဲ့ ဖိနပ်မျိုး စီးထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှ ခြေထောက်လည်း သက်သောင့်သက်သာဖြစ်မှာဖြစ်ပြီး ခြေလှမ်းတိုင်းကို စိတ်အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ လျှောက်လှမ်းနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။   ကိုယ့်အတွက် သက်သောင့်သက်သာရှိစေမယ့် ဖိနပ်ဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ နူနူးညံ့ရမယ် - ဖိနပ်အလယ်သားဟာ ဖိနပ်တစ်ခုမှာ အရေးအပါဆုံးအစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ခန္တာကိုယ် […]

နေ့တိုင်းလှုပ်ရှားသွားလာနေနိုင်တာနဲ့ပဲ ကျန်းမာနေပြီလို့ မဆိုသာပါဘူး။ ဘဝမှာ အောင်မြင်ပျော်ရွှင်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ချင်တယ်ဆိုရင် ကျန်းမာဖို့လိုပါမယ်။ ဒီတော့ ကိုယ်တိုင်ကရော ကျန်းမာရဲ့လား။ ကျန်းမာရေးကို ဘယ်လောက်ထိဂရုစိုက်မိလဲ.... ကဲစတွေးနေပြီလား...တွေးနေတာကြာတယ်။ ဒီဆောင်းပါးလေးဖတ်ရင်းအတူတူ ကျန်းမာရဲ့လား ဆိုတာ ဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ရအောင်။ ကျန်းမာရဲ့လား............. ကျန်းမာတယ်ဆိုတာ လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်တာကို မဆိုလိုပါဘူး။ ကျန်းမာသူတစ်ဦးဟာ အခုပြောတဲ့အချက်လေးတွေနဲ့ ကိုက်ညီဖို့လိုပါမယ်။ သွေးပေါင်ချိန် ကျန်းမာတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ သွေးတိုးရောဂါရှိနေလို့မဖြစ်သလိုသွေးပေါင်ကျနေလို့လည်းမဖြစ်ပြန်ပါဘူး။ ရှိသင့်တဲ့ ပုံမှန် သွေးပေါင်ချိန်အနေအထားမှာရှိဖို့လိုပါမယ်။ ကျန်းမာသူတစ်ယောက်အနေနဲ့ သွေးပေါင်ချိန်က အပေါ်သွေး ၁၂၀၊ အောက်သွေး ၈၀ ရှိဖို့လိုပါမယ်။ ဒီအခြေအနေကမှ နှလုံးခုန်နှုန်းကိုမှန်စေမှာဖြစ်သလို ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့က ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေဆီကို သွေးစီးဆင်းမှု အကောင်းဆုံးဖြစ်မှာပါ။ သွေးပေါင်ချိန်က တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်မှာ အမြဲအတိအကျတော့ မတူနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အရမ်းများနေတာမျိုး အရမ်းနည်းနေတာမျိုးကတော့ အဆင်မပြေပါဘူး။ နှလုံးခုန်နှုန်း ရှင်သန်မှုလက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့ နှလုံးလေးက မြန်မြန်ခုန်နေလို့ မဖြစ်သလို ခပ်နှေးနှေးလေး ခုန်နေပြန်ရင်လည်း မကောင်းပါဘူး။ လူတစ်ယောက်ဟာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်မိနစ်ကို […]

သဘာဝတရား နဲ့ထိတွေ့ပါ…................ တစ်နေ့တာမှာ တိုးတက်လာတဲ့ ခေတ်ကိုအမှီလိုက်ဖို့ နိုးတာနဲ့ အလုပ်ခွင်ဝင်ဖို့ပြင်တယ်။ ပြီးရင် တစ်နေကုန်အလုပ်တွေလုပ်တယ်။ ညမိုးချုပ်မှ အိမ်ပြန်တယ်။ မိသားစုကို အချိန်ပေးတယ်။ ဒီလိုနဲ့ တစ်နေ့တာကို ကုန်ဆုံးနေသူက ခပ်များများပါ။ ဒီလိုနဲ့ ခရီးမထွက်ဖြစ်သလို ပတ်ဝန်းကျင်မှာ လှလှပပဖူးပွင့်နေတဲ့ ပန်းလေးတွေ စိမ်းစိုနေတဲ့အပင်လေးတွေကိုတောင် မကြည့်မိဘူးဟုတ်။ ဒါက ကောင်းတဲ့ကိစ္စတော့မဟုတ်ပါဘူး။ လူတိုင်းဟာ စိတ်အပန်းဖြေတဲ့အနေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိတွေ့ဖို့လိုပါမယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်က ဖြတ်သွားရုံနဲ့ ထိတွေ့တာမဟုတ်ပါဘူး…. သဘာဝတရားကြီးကတော့ရှိနေမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုစိမ်းစိုနေတဲ့အပင်တွေ၊ လှလှပပဖူးပွင့်နေတဲ့ ပန်းလေးတွေ၊ ကြည်လင်ပြာလဲ့နေတဲ့ ကောင်းကင်ကြီးကို ကိုယ်တိုင်က မကြည့်မိရင်တော့ သဘာဝတရားကြီးနဲ့ ထိတွေ့မှုမရှိဘူးလို့ပဲ ဆိုပါရစေနော်။ သဘာဝတရားက သူ့ဘေးကဖြတ်သွားရုံနဲ့ ထိတွေ့မိဖို့မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ လေနုညှင်းလေးတွေက မျက်နှာကို ထိခတ်တိုက်ခတ်တာကြောင့်တော့ ထိတွေ့မိနိုင်တာပေါ့။ သဘာဝတရား က လူတိုင်းကို ထွေးပွေ့ပေးထားပါတယ် သဘာဝတရားကို ခံစားဖို့ အခကြေးငွေအများကြီးသုံးစွဲဖို့မလိုအပ်ပါဘူး။ မနက်ခင်းလမ်းသွားတဲ့အခါ၊ […]