ကူးစက်ရောဂါများ

ကိုဗစ်ကာလမှာ အပြင်သွားရင် မဖြစ်မနေ ယူသွားဖို့ လိုတဲ့အရာလေး တစ်ခု တိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကတော့ ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)လေးပါ။ အရင်က အပြင်သွားမယ်ဆိုရင် ထီးပါပြီလား၊ ဖုန်း၊ ပိုက်ဆံအိတ် စသဖြင့်ပဲ စစ်ကြပေမယ့် အခုဆိုရင် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)ပါရဲ့လား စစ်ရပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ရေမလိုလက်သန့်ဆေးရည် ဒါမှမဟုတ် ပိုးသတ်တစ်သျှူးပါ။ ကိုဗစ် စတင်ဝင်ရောက်စဉ်က ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)ယူတာကို အကျင့်မရပေမယ့် အခုဆိုရင် ကိုဗစ်ကို ရင်ဆိုင်လာရတာ ဒုတိယလှိုင်းတောင်ဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်ပြည့်ခါနီးလာပြီဆိုတော့ အပြင်သွားရင် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)တပ်တာ၊ မတ်ခ် အပိုဆောင်သွားတာက လုပ်နေကျ အလေ့အထလေးလိုတောင် ဖြစ်လာပါပြီ။ ဒါပေမယ့် နေ့တိုင်း မတ်ခ်တပ်တဲ့အခါ အရောင်ပြောင်းတပ်တယ်ဆိုပေမယ့် ဖက်ရှင်ကျကျ လှလှပပတပ်ချင်သူတွေအတွက် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)လေးတွေကို ကျန်းမာရေးနဲ့လည်း ညီညွတ်ပြီး ဖန်စီကျကျ လှလှပပလေးဖြစ်အောင် ဘယ်လို ဖန်တီးရမလဲဆိုတာကို ဒီဆောင်းပါးလေးကနေ ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)လှလှလေး ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးကြမယ် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းစည်း(mask)ကလေးကို ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးတော့မယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံး […]

ကိုဗစ် ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ခရီးသည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေ အချိန်အတော်ကြာရပ်နားခဲ့ရာက စီးပွားရေးတွေ ပြန်ပြီး ခေါင်းထောင်လာနိုင်ဖို့ လာမယ့် ဒီဇင်ဘာ ၁၆ရက်နေ့ကစပြီး ပြည်တွင်းလေကြောင်းလိုင်းတွေ ပြန်လည် ပျံသန်းခွင့်ပေးတော့မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်ကြာ ရပ်နားခဲ့ရာက ပြန်လည်ဖွင့်ပေးတဲ့အတွက် စီးပွားရေးအရရော၊ သာရေး နာရေး လူမှုရေး ကိစ္စတွေအတွက်ပါ သွားလို့ လာလို့ ပိုအဆင်ပြေလာမှာကတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် ကိုဗစ်ကလည်း ပြီးသေးတာမဟုတ်တော့ တစ်နေရာမဟုတ် တစ်နေရာကနေ ကူးလာနိုင်ခြေရှိတယ်ဆိုတာ သတိချပ်သင့်ပါတယ်။ ဒါတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရက ၁၄ရက်နေ့က လေကြောင်းလိုင်းနဲ့ ခရီးသွားမယ့်သူတွေ လိုက်နာရမယ့် ကျန်းမာရေး စံသတ်မှတ်ချက်တစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းလေကြောင်းလိုင်းနဲ့ ခရီးသွားမယ်ဆိုရင် ခရီးသည်များအနေနဲ့ ဘာတွေကြိုပြင်ဆင်ထားရမလဲ။ အရင်ဆုံး လက်မှတ်ဝယ်တဲ့ ကိစ္စ။ လက်မှတ်ကတော့ agentတွေကနေပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ အွန်လိုင်းကနေပဲ […]

ဒီနှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး တွေ တန်းစီပြီးထွက်လာခဲ့ပြီး တချို့တွေဆိုရင် အရေးပေါ်သုံးခွင့်တောင် ရနေပါပြီ။ ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လုံလုံလောက်လောက် ရမရ၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး စတဲ့အချက်တွေ ပူပန်နေရတဲ့ ကြားထဲမှာ ထူးခြားစွာနဲ့ ထွက်လာခဲ့တဲ့ သတင်းတစ်ပုဒ်ကတော့ ရုရှားကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးမယ်ဆိုရင် ၂လအရက်ရှောင်ရမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းပါပဲ။ ရုရှား Sputnik V ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ဒီကာကွယ်ဆေးအကြောင်း အကျဉ်းချုပ်ပြန်ပြောရမယ်ဆိုရင် ရုရှားနိုင်ငံ Gamaleya Research Institute of Epidemiology and Microbiology က ဖန်တီးထားတာ ဖြစ်ပြီး လက်ရှိရုရှားနိုင်ငံမှာ စတင်ထိုးနှံဖို့ ပြင်ဆင်နေပါပြီ။ ဗိုင်းရပ်စ်vectorကနေ ထုတ်လုပ်ထားတာ ဖြစ်ပြီး ၂၁ရက်ခြား နှစ်ကြိမ်ထိုးရမှာပါ။  နှစ်ကြိမ်ထိုးပြီး ၇ရက်နေလို့ စမ်းသပ်ကြည့်တဲ့အခါ ၉၁.၄ ရာခိုင်နှုန်းထိ အစွမ်းထက်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ခုဆိုရင် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းထိ တက်လာပြီလို့ […]

ကိုဗစ်က ကျားမမရွေး၊ အသက်အရွယ်မရွေး ကူးနိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် အမျိုးသားတွေမှာ ပိုပြီး အထိအခိုက်များနေတာကို တွေ့လာရပါတယ်။ ကူးတာရော၊ သေဆုံးနှုန်းရော၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေ ခံစားရတာရောပေါ့။ အမျိုးသားတွေမှာ ဘာလို့များ ကိုဗစ်က ထူးခြားပြီး ပိုဖြစ်နေရတာလဲ။ ဘာလို့ သေနှုန်းတွေ၊ နောက်ဆက်တွဲတွေ ပိုဖြစ်နေရတာလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါမှာတော့  . . . . . COVID-19 က အမျိုးသားတွေမှာ ပိုဖြစ်နိုင်သလား။ လေ့လာချက်တွေအရ အမျိုးသားတွေမှာ ဖြစ်နှုန်းရော၊ သေဆုံးနှုန်းရော မြင့်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ သေနှုန်းဆိုရင် အမျိုးသားတွေက အမျိုးသမီးတွေထက် ၂.၄ဆ ပိုများနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်တဲ့အကြောင်းတွေကတော့ ဗီဇလက္ခဏာ အမျိုးသမီးတွေမှာ ရှိတဲ့ X ခရိုမိုဆုန်းက ခုခံအားနဲ့ဆိုင်တဲ့ မျိုးဗီဇတွေ ပိုများနေတဲ့အတွက် ပိုပြီးခံနိုင်ရည်ရှိပါတယ်။ ဟော်မုန်းအရကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း အမျိုးသမီးတွေမှာဆီတဲ့ အီစထရိုဂျင်က ခုခံအားဆဲလ်တွေကို ပိုပြီးတုံ့ပြန်နိုင်ပါတယ်။ […]

COVID-19 ဖြစ်တာ တစ်နှစ်လောက် ရှိလာပြီဆိုတော့ ဖြစ်တဲ့သူတွေဖြစ်၊ ပြန်ကောင်းတဲ့သူတွေကောင်း၊ ကောင်းတဲ့သူတွေလည်း နာလန်ပြန်ထူလာကြပါပြီ။ ပြန်ကောင်းလာကြတယ်ဆိုပေမယ့် လုံးလုံးကောင်းတာတော့ ဖြစ်ဟန်မတူပါဘူး။ ဆေးရုံကဆင်းလို့ အိမ်ပြန်လာကြသည့်တိုင် တော်တော်များမျာက အရင်ကနဲ့ မတူတော့ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီးရင် နောက်ဆက်တွဲခံစားရသလိုပဲ COVID-19 မှာလည်း ပြန်ကောင်းလာပြီး ဒီလိုမျိုးတွေ ခံစားရပုံပေါ်ပါတယ်။ COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများပေါ့။ အများစုကတော့ နုံးတာ၊ အိပ်မပျော်တာ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ရှာဖွေလေ တွေ့ရှိလေပဲဆိုဆို COVID-19 ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲက ကြာလေလေ ပိုတွေ့လာလေလေပါပဲ။ ခုလည်း အမျိုးသားထုကြီးကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ တစ်ခုကို ထပ်တွေ့လာရပြန်ပါပြီ။ COVID-19 ကြောင့် အမျိုးသားများ ဘဝဆုံးသွားနိုင်သလား။ COVID-19 ခံစားရပြီး ပြန်ကောင်းသွားတဲ့ အမျိုးသားတွေက အိမ်ပြန်ရောက်သွားတဲ့အခါ အရင်လို ပြန်မဖြစ်ကြပါဘူးတဲ့။ အရင်လိုဆိုတာ 'လိင်တံမထောင်မတ်'တာကို ပြောတာပါ။ […]

ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လေ့လာစရာတွေက မကုန်နိုင်အောင်လောက် ပေါနေတာမို့လို့ သတင်းတွေကလည်း တစ်နေ့ တစ်မျိုးပါပဲ။ ခုလည်း ဝှေးစေ့အောင့်ရာကနေ ကိုဗစ်ဖြစ်နေတာကို တွေ့မိတယ်ဆိုတဲ့ လေ့လာချက်လေး တစ်ခု ပေါ်လာလို့ သတိထားနိုင်အောင် ပြောပြပေးပါမယ်။ အမျိုးသားထုကြီးကတော့ မျက်ခုံးလှုပ်နေလာက်ပါပြီ။ Elsevier Public Health Emergency Collectionထဲက ဖော်ပြထားတာလေး တစ်ခုပါ။ ကိုဗစ်နဲ့ ဝှေးစေ့အောင့်ခြင်း ဖြစ်စဉ် လွန်ခဲ့တဲ့ ဧပြီလလယ်လောက်က အသက် ၄၃နှစ်အရွယ် အမျိုးအစား၁ ဆီးချိုရောဂါအခံရှိတဲ့ အမျိုးသားတစ်ယောက်က ငွေ့ငွေ့ဖျားပြီး ဝှေးစေ့ နှစ်ဖက်လုံးအောင့်နေတာ ၃ရက်လောက် ရှိပြီဆိုတော့ အရေးပေါ်ဌာနကို လာပြပါတယ်။ ဝှေးစေ့အောင့်နိုင်လောက်တဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ မေးကြည့်တဲ့အခါ မယ်မယ်ရရ မရှိတာကြောင့် ဆေးပေးပြီး ပြန်လွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ နေ့ဝက်လောက်နေတော့ တစ်ခါ မောတယ်၊ ဝှေးစေ့နာတာ မသက်သာဘူး။ ဘဘ်ဘက်က ပိုဆိုးလာတယ်ဆိုပြီး အရေးပေါ်ဌာနကို ပြန်ရောက်လာပြန်ရော။ […]

တစ်ကမ္ဘာလုံး လိုလားတောင့်တနေကြတဲ့ COVID-19 ကာကွယ်ဆေးတွေ လူတွေရဲ့လက်ထဲကို ရောက်ရှိလာဖို့ အလွန်ကိုနီးစပ်နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းတိုင်းပြည်တစ်ချို့ရဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ဆေးဝါးအဆင့်ကိုရောက်ရှိနေကြပြီဖြစ်သလို တချို့တိုင်းပြည်တွေမှာဆိုရင် ဆေးဝါးတွေကို စတင်အသုံးချထိုးနှံကြတော့မှာပါ။ ရောဂါကပ်ဘေးကြီးရဲ့ ဆိုးရွားလှတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေကြောင်း လူတိုင်းက ဒီအခြေအနေကနေ လွတ်မြောက်ချင်နေကြပြီး ကပ်ဘေးကို ကျော်လွှားချင်နေကြတာ ထူးဆန်းတဲ့ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီလိုမျိုး အမျိုးအမည်အမျိုးမျိုးနဲ့ပေါ်ထွက်လာနေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအခြေစိုက် ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်အဖွဲအစည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကွပ်ကွဲရေးဌာန (CDC) ကတော့ သတိပေးစကားဆိုလိုက်ပါတယ်။ COVID-19 ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ လူတွေကို ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ယူဆောင်လာနိုင်တယ်လို့ CDC က သတိပေးစကားဆိုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ CDC ရဲ့ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအစည်းအဝေးမှာ ခုလို သတိပေးစကားဆိုသွားခဲ့ကြတာပါ။ CDC ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဘယ်လို COVID-19 ကာကွယ်ဆေးမျိုးကိုမှ […]

ချောင်းဆိုးမယ်၊ ဖျားမယ်၊ အနံ့ပျောက်မယ်။ ဆေးစစ်မယ်။ ကိုဗစ်တွေ့မယ်။ ဆေးရုံတက်မယ်။ အားလုံးကောင်းရင်၊ ရက်ပြည့်ရင် ပြန်ဆင်းမယ်။ အိမ်မှာ Quarantineဆက်ဝင်မယ်။ ပြီးရင် ပြီးပြီလို့ ထင်နေရင် သင့်အတွေးတွေကို ရုတ်သိမ်းလိုက်ပါ။ ကိုဗစ်က ဒီလောက် မရိုးရှင်းပါဘူး။ ကိုဗစ်ကို စတွေ့တာ ၂၀၁၉ နှစ်ကုန်ပိုင်းကဆိုတော့ ခုဆိုရင် တစ်နှစ်တောင် ရှိရောပေါ့။ အိမ်နီးချင်းလိုပဲ အနေကြာလေ အကြောင်းသိလေပါ။ ဒါကြောင့် ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးလည်း မပြီးဘူးဆိုတာ တဖြည်းဖြည်း သိလာရပါပြီ။ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးတာတောင် လူနာတွေက တချို့ဝေဒနာတွေကို ဆက်ပြီးခံစားနေရသေးတာ တွေ့ရပါတယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးနောက် ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးလို့ ပျောက်သွားရင် အိမ်မှာ အေးအေးဆေးဆေးနေနိုင်မယ်လို့ ထင်ပေမယ့် လက်တွေ့မှာ ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး။ ပိုးမရှိတော့ပေမယ့် ကိုယ်က အရင်လို မဟုတ်တော့တာကို သတိထားမိပါလိမ့်မယ်။ အရင်ကလောက် အလုပ်မလုပ်နိုင်တာ၊ တစ်ခုခုဆို စူးစိုက်မရဘဲ ဟိုမေ့ ဒီမေ့ […]

ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရလို့ ဆေးရုံတက်ပြီး အိမ်ပြန်ရောက်လာရင်တောင် ကိုဗစ်ရဲ့ အငွေ့အသက်တွေက မလွတ်သေးပါဘူး။ နာတာရှည် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေက စောင့်ကြို နေပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် လူနာတွေက ဆေးရုံက ဆင်းသွားပြီးရင်တောင် မောလို့၊ နုံးလို့၊ ချောင်းဆိုးလို့၊ အနံ့မရသေးလို့ ဆိုပြီး ပြန်ပြန်ရောက်လာကြပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်ပြီးသွားရင် အရင်နဲ့ မတူဘဲ ခန္ဓာကိုယ်မှာ နောက်ဆက်တွဲ အပျက်အစီးလေးတွေက ကျန်ခဲ့တတ်ပါတယ်။ သာမန်အပရိက မောတာက စလို့ အထဲက ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ ထိခိုက်တဲ့အထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ လူတိုင်း ခံစားရတာ မဟုတ်ပေမယ့် ခံစားရတဲ့ သူတွေကျတော့လည်း တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ပြင်းထန်ပုံခြင်း၊ ကြာချိန်ခြင်း မတူကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် WHOက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါခံစားပြီးတဲ့နောက်မှာ မြန်မြန်နာလန်ထူအောင် ဂရုစိုက်နိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရပြီး မြန်မြန်နာလန်ထနိုင်ဖို့ ဆေးရုံက ဆင်းပြီးတာတောင် မောနေသေးတယ်ဆိုရင် နေမကောင်းဖြစ်လိုက်လို့ အားအင်ကုန်ခမ်းသွားတာရော၊ […]