ကူးစက်ရောဂါများ

ကိုဗစ်လူနာ တွေမှာ အောက်ဆီဂျင်ကျပြီဆိုရင် အောက်ဆီဂျင်ပေးကြရပါပြီ။ သာမန်အချိန်မှာ လူတွေက လေထဲက အောက်ဆီဂျင်ကို ရှူတာနဲ့တင် လုံလောက်နေတဲ့အတွက် သီးသန့်ပေးစရာ မလိုပါဘူး။ ကိုဗစ်လူနာတွေမှာတော့ အဆုတ်ထိခိုက်ပြီး ရှူသလောက် မရတော့ဘူးဆိုရင် အပြင်ကနေ အပိုဆောင်း အောက်ဆီဂျင်ထပ်ပေးရပါပြီ။ ဒီအခါ ပေးပုံပေးနည်း မှန်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကိုဗစ်လူနာ ကို အောက်ဆီဂျင် ပေးရာမှာ တွေ့ရတတ်တဲ့ အလွဲများ အောက်ဆီဂျင်ကို လေထဲက ရှူနေရတာ မဟုတ်ဘဲ စလင်ဒါက၊ စက်တွေက ပေးမယ်ဆို 'ဆေး' ဖြစ်သွားပါပြီ။ ဆေးအနေနဲ့ သုံးရပြီဖြစ်တဲ့အတွက်  ဆရာဝန်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်လိုလာပါပြီ။ ဒါကြောင့် အောက်ဆီဂျင်လိုတဲ့ လူနာကို မိသားစုဝင်တွေက ကိုယ့်သဘောနဲ့ ကိုယ် အောက်ဆီဂျင် မပေးသင့်ပါဘူး။ အရေးပေါ်အခြေအနေမို့လို့ အောက်ဆီဂျင် ပေးထားလိုက်ပြီဆိုရင်လည်း ဆရာဝန်တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ အမြန်ပြသင့်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင်လိုတဲ့ ကိုဗစ်လူနာက […]

ဒယ်တာကတောင် မပြီးသေးဘူး။ နောက်တစ်မျိုးလာပြန်ပါပြီ။ ဒီတစ်ခါကတော့ lambda variant လမ်ဒါမျိုးကွဲပါ။ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ သဘောတရားအရ အချိန်ကြာလာတဲ့အမျှ မျိုးဗီဇတွေ ပြောင်းပြောင်းလာတတ်တော့ ဒီတစ်ခေါက် မျိုးကွဲကရော ဘာတွေများ ထူးခြားမလဲ။ lambda variantဘယ်ကစ lambda variantကို ၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာလမှာ ပီရူးနိုင်ငံမှာ စတင်တွေ့ရှိခဲ့တာပါ။ ဒီကနေမှ WHOက Variant of Interest (VOI) စောင့်ကြည့်ရမယ့် စာရင်းထဲကို ထည့်ထားတာ ၂၀၂၁ ဇွန်လ ၁၄ရက်နေ့ကပါ။ ခုဆိုရင်တော့ ယူကေ၊ ယူအက်စ်အပါ နိုင်ငံပေါင်း ၃၀လောက်ကို ခြေဆန့်ပြီးပါပြီ။ သြဂုတ်လ လဆန်းပိုင်းက ဂျပန်နိုင်ငံမှာ စတွေ့ထားပါတယ်။ lambda variant က တခြားမျိုးကွဲတွေနဲ့ ဘာကွာလဲ။ WHOရဲ့ VOIစာရင်းထဲဝင်ဖို့ဆိုရင် ဒီမျိုးကွဲက -ကူးစက်နှုန်း၊ ရောဂါပြင်းထန်နှုန်း၊ ကာကွယ်ဆေးပြီးတာ၊ ရောဂါရှာဖွေတာနဲ့ ကုသရာမှာ အခက်အခဲတွေ့နိုင်တယ်လို့ […]

COVID - 19 ဗိုင်းရပ်စ်က ကိုယ်ခံအားစနစ် တစ်ခုလုံးကို ထိခိုက်စေသလို ကိုယ်အလေးချိန် ကျတာ၊ အားနည်းတာတွေကိုပါ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ကိုဗစ် ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်ကို အကောင်းဆုံး တုံ့ပြန် တိုက်ထုတ်ဖို့အတွက် ဆေးဝါး အကူအညီ လိုအပ်သလို အစားအစာကိုလည်း အာဟာရပြည့်ဝအောင် မှန်မှန်ကန်ကန် စားသုံးမိဖို့ လိုပါမယ်။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ ကိုဗစ်ကာလမှာ ဘာတွေ မစားသင့်ဘူးလဲ ဆိုတာကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ ကိုဗစ်ကာလမှာ မေ့မထားသင့်တဲ့ အချက်တစ်ခု ကိုဗစ်ကာလမှာ မေ့မထားသင့်တဲ့ အချက် တစ်ခုက အာဟာရ ပြည့်ဝမျှတအောင် စားဖို့ပါ။ အာဟာရ ပြည့်ဝမျှတအောင် စားသုံးတာက ကိုဗစ်ကို ကာကွယ်နိုင်သလို ကိုဗစ် ကူးစက်ခံရရင်လည်း ခံနိုင်ရည် ရှိအောင် ထောက်ကူပေးပါတယ်။ ကိုဗစ်ကာလမှာ ကျန်းမာစေဖို့ အာဟာရ ပြည့်ဝအောင် စားသုံးဖို့ လိုတယ်ဆိုပေမယ့် အစားအစာတိုင်းက […]

ကိုဗစ်ရောဂါ နဲ့ ပတ်သက်လာရင် တချို့က တုပ်ကွေးလို လက္ခဏာတွေနဲ့ ပြန်လည်သက်သာသွားကြပေမယ့် တချို့က ပြင်းထန်တဲ့ ဝေဒနာတွေ  ခံစားရပြီး အောက်ဆီဂျင်ရှူရတဲ့အဆင့်အထိ ရောက်ကြပါတယ်။ ဒီတော့ ဘယ်လိုလူတွေက ကိုဗစ်ဖြစ်ရင် ပိုပြီးပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားရနိုင်လဲဆိုတာ လေ့လာကြည့်ရအောင်။ ကိုဗစ်ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခံစားရတယ်ဆိုတာ ကိုဗစ်ရောဂါရှိနေတဲ့ သူတစ်ယောက်က ဆေးရုံတက်ရလောက်တဲ့ အနေအထားဖြစ်တယ် အထူးကြပ်မတ်ဆောင်မှာ ကုသရတယ် အသက်ရှူစက်တင်ရတယ် အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အနေအထားကို ရောက်ခဲ့တယ်ဆိုရင် ပြင်းထန်တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဘယ်လိုလူတွေက ပြင်းထန်ကိုဗစ်ဖြစ်နိုင်သလဲ။ အသက်ကြီးတဲ့သူတွေ အရွယ်မရွေး ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်နိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် လူလတ်ပိုင်းနဲ့ လူကြီးပိုင်းက အများဆုံး အကူးခံရပါတယ်။ ပြင်းထန်ကိုဗစ်ဖြစ်နိုင်ခြေက အသက်ကြီးလာလေလေ ဖြစ်နိုင်ခြေ များလေလေပါ။ ၈၅နှစ်နဲ့အထက်ဆိုရင်တော့ အဆိုးဆုံးပေါ့။ ဒါ့ပြင် အသက်လည်း ကြီးမယ်။ ရောဂါအခံလည်း ရှိမယ်ဆိုရင်တော့ ပိုပြီး ပြင်းထန်နိုင်ခြေ များပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘိုးဘွားရိပ်သာလိုမျိုး […]

အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အသေအပျောက်များတဲ့ ကိုဗစ်လှိုင်းကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဒီကာလမှာ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသွားရသူတွေ ရှိသလို ကိုဗစ်ကနေ ပြန်လည် ကျန်းမာလာသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ ကိုဗစ်ကနေ ပြန်လည်ကျန်းမာလာတဲ့အခါ ကိုယ်ခံအား အမြန်ဆုံး ပြန်ပြည့်စေဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်ရမလဲဆိုတာကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ ကိုဗစ်ကနေ ပြန်လည်ကျန်းမာလာပေမယ့် ရုတ်တရက် သေဆုံးမှုတွေကလည်း မနည်းပါဘူး။ ကိုဗစ်ကနေပြီးတောင် ပြန်ကောင်းလာတယ်။ အခုဆို ၂၁ ရက်တောင် ကျော်နေပြီ။ ဒီနေ့မှ ရုတ်တရက်ကြီး အကောင်းကြီးကနေ ဆုံးပါးသွားတယ်ဆိုတာမျိုးတွေက ကိုဗစ်ကနေ နာလန်ထလာချိန်မှာ လိုက်နာရမယ့် အချို့အချက်လေးတွေကို မလိုက်နာမိတာကြောင့် ဖြစ်ရတာပါ။ ရောဂါအခံ ရှိတာကြောင့်လည်း ပါတာပေါ့လေ။ ဒီလို နာလန်ထချိန်မှာ ရုတ်တရက် သေဆုံးမှုတွေ မဖြစ်စေဖို့အတွက် မဖြစ်မနေ ဂရုစိုက်ဖို့ လိုမယ့် တစ်ချက်က ကိုယ်ခံအားပြည့်ဝလာစေဖို့ ပါ။ ကိုယ်ခံအား […]

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အောက်ဆီဂျင်ပမာဏ ရုတ်တရက် ကျဆင်းသွားတယ်ဆိုတာကိုတော့ အားလုံး သိထားပြီးသား ဖြစ်မှာပါ။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အောက်ဆီဂျင် ကျသွားတဲ့အခါ အသက်ရှူတာ ပြတ်တောင်းပြတ်တောင်း ဖြစ်စေသလို သေဆုံးတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီကာလမှာ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးနိုင်မယ့် အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်းက အာဟာရ ပြည့်ဝအောင် စားသုံးမှုပါပဲ။ ဒီတော့ သွေးတွင်း အောက်ဆီဂျင် ပြည့်ဝစေဖို့ ဘာတွေစားရမလဲ ဆိုတာကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ အောက်ဆီဂျင် ပြည့်ဝစေဖို့ ဘာတွေစားရမလဲ အောက်ဆီဂျင် ပြည့်ဝစေဖို့ အခုလိုလေး စားသုံးပေးဖို့ လိုပါမယ်။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေက ကျန်းမာခြင်းရဲ့ အဓိက ဇာတ်ဆောင်ပါ။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေက ဆဲလ်တွေကို ဓာတ်တိုးပစ္စည်းတွေကြောင့် ထိခိုက်မှု မဖြစ်စေဖို့ ကာကွယ်ပေးသလို နှလုံးရောဂါ နဲ့ ကင်ဆာလိုမျိုး ရောဂါတွေဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးပါတယ်။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင် ပစ္စည်းတွေက […]

ကလေးတွေမှာလည်း လူကြီးတွေလိုပဲ အရွယ်မရွေး ကိုဗစ် ကူးစက်ခံရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုက လက္ခဏာမပြင်းထန်ကြပါဘူး။ ကလေးတချို့ဆို လက္ခဏာတောင်မပြကြပါဘူး။ အနည်းစုလောက်ပဲ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်ထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒီအချက်က ကိုဗစ်ကူးစက်တာ၊ ရောဂါပြန့်တာကို လေ့လာတဲ့နေရာမှာ အများကြီး အရေးပါပါတယ်။ ကလေးကိုဗစ်နဲ့ လူကြီး ကိုဗစ် ကလေးတွေမှာ ဘာကြောင့် ကိုဗစ် ဖြစ်ရင် မပြင်းထန်တာလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရှင်းပြထားတာတွေ အမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။ ပထမတစ်ချက်က ကလေးတွေက မကြာခဏဆိုသလို အအေးမိဖျားနာတတ်တာကို သိကြမှာပါ။ ဒီလိုအအေးမိစေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေထဲမှာ တခြားသော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေလည်း ပါပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ကလေးရဲ့ ကိုယ်ခံအားက ကျင့်သားရနေတဲ့အတွက် ကိုဗစ်ဖြစ်တဲ့အခါ မပြင်းထန်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်တဲ့။ နောက်တစ်ချက်က ကလေးရဲ့ ခုခံအားက ဗိုင်းရပ်စ်ကို တုံ့ပြန်ပုံနဲ့ လူကြီး ကိုယ်ခံအား တုံ့ပြန်ပုံနဲ့ မတူပါဘူးတဲ့။ တချို့လူကြီးတွေမှာ […]

ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးသွားပြီး ၁၄ရက် ဒါမှမဟုတ်  ရက် ၂၀ကျော်နေပြီ။ နာလန်ထ ချိန်မှာ ရုတ်တရက် လဲပြီး အသက်ပါပါသွားတယ်တို့၊ ပြန်သက်သာပြီးမှ အခြေအနေဆိုးသွားတယ်တို့ ပြောတာ ကြားဖူးမှာပါ။ ကိုဗစ်က ၁၄ရက်၊ ၂၁ရက်ကျော်သွားရင် သက်သာလာပြီလို့ပဲ ပြောလို့ရသေးတာပါ။ ၃လလောက် ဆက်ပြီးတော့ ဂရုစိုက်ရပါဦးမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကိုဗစ်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေ ရှိနေလို့ပါပဲ။ ကိုဗစ်ကနေ နာလန်ထ ပြီး ရုတ်တရက် သေဆုံးရတဲ့ အကြောင်းအရင်း ကိုဗစ်ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေထဲမှာ သာမန် အမောမခံနိုင်တာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ အနံ့ပျောက်တာတွေ ကျန်ခဲ့တာ စတဲ့အပရိကလက္ခဏာလေးတွေ ခံစားရနိုင်သလို အသက်ပါပါသွားလောက်အောင် ပြင်းထန်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ သွေးခဲပြဿနာ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကိုယ်တိုင်ကလည်း သွေးခဲတာကို ဖြစ်စေနိုင်သလို လူနာက အိပ်ရာထဲမှာ အကြာကြီးလှဲနေရတာ၊ ရေသောက်နည်းတာ စတာတွေကလည်း သွေးခဲစေပါတယ်။ […]

အခုလို ကိုဗစ်ကာလမှာ အများဆုံး ကြားနေရတဲ့ စကားတစ်ခွန်းက သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင် ကျတယ်ဆိုတဲ့ စကားပါ။ COVID-19 ကို ခံစားနေရသူတွေဟာ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင် ပမာဏ အလွန်အကျွံ ကျဆင်းရာကနေ အသက်ဆုံးရှုံးသွားကြတာ များပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ အခုလို ကိုဗစ်ကာလမှာ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ကို ဘယ်လို မြှင့်တင်မလဲဆိုတာကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ဆိုတာ ဘာလဲ...... သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ဆိုတာက သွေးနီဥဆဲလ်လေးတွေထဲမှာ သယ်ဆောင်ထားတဲ့ အောက်ဆီဂျင်ပမာဏပါ။ ဒါက အခြား အချိန်တွေမှာ မကြာခဏ စစ်ဆေးဖို့ မလိုပေမယ့် အခုလို ကိုဗစ်ကာလမှာတော့ နေ့တိုင်း နီးပါး စစ်ဆေးဖို့ လိုပါမယ်။ အချို့ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ ဘာလက္ခဏာမှ မပြဘဲ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ပဲ ကျဆင်းနေတာကြောင့် ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ဆိုရင် အခုလိုကာလမှာ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင် ပမာဏကို နေ့စဉ် စစ်ဆေးတိုင်းတာဖို့ လိုပါမယ်။ သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင် ကျလာတဲ့အခါ ဘယ်လို ခံစားရမလဲ....... အောက်ဆီဂျင် […]

ကိုဗစ်လူနာတွေမှာ အိပ်ရာထဲလှဲနေတာများလို့ရော၊ ရောဂါကိုယ်တိုင်က ဆဲလ်တွေကို ရောင်ရမ်းစေလို့ရော ခြေထောက်သွေးပြန်ကြော တွေမှာ သွေးခဲပိတ်တတ်ပါတယ်။ ဒီသွေးခဲတွေက ပြုတ်ထွက်သွားလို့ အခန့်မသင့်ရင် အဆုတ်သွေးကြောမှာ ပိတ်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီး နာလန်ထလာတဲ့ လူတွေရုတ်တရက်လဲကျသေဆုံးသွားတယ်ဆိုတာ ဒါကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေ အနေနဲ့ လူနာက သွေးခဲနိုင်တဲ့ အနေအထားဆိုရင် သွေးကျဲဆေးတွေ ထိုးပေးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်ခါတလေမှာ လူနာက ထိုးလို့မရတဲ့ အခြေအနေမို့လို့၊ ထိုးရင် ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးက ပိုများလို့၊ ဆေးဝယ်ဖို့ မတတ်နိုင်လို့ မထိုးရတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဒီလိုဆိုရင်တော့ အောက်က နည်းလမ်းတွေနဲ့ ကာကွယ်ဖို့ အကြံပေးပါရစေ။ ခြေထောက်သွေးပြန်ကြော သွေးမခဲစေဖို့ ဆွဲသားခြေအိတ် ဝတ်ပါ။ အမြင်မှာ မြင်နေကျ ဆွဲသားခြေအိတ် မဟုတ်ပါဘူး။ သွေးခဲတာကို ကာကွယ်ဖို့ ထုတ်ထားတဲ့ ခြေအိတ်ပါ။ Compression stockings လို့ […]