ကူးစက်ရောဂါများ

COVID-19 ဟာ ကူးစက်နှုန်းမြန်တဲ့ ပြင်းထန်အဆုတ်ရောင်ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သေဆုံးနှုန်းနဲ့ ထိခိုက်မှုနှုန်းကတော့ ထင်မှတ်ထားသလောက် မမြင့်မားပါဘူး။ တိကျခိုင်မာတဲ့ ကုထုံးမပေါ်သေးပေမယ့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ ဒီရောဂါကို ကောင်းကောင်းတွန်းလှန်နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ကူးစက်ခံခဲ့ရသူ ၄၂၁၄၁၃ ဦး (ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၀ ဒဿမ ၀၀၅၄%)၊ သေဆုံးသူ ၁၈၈၁၀ ဦး (၀ ဒဿမ ၀၀၀၂၄%/ ရောဂါကူးစက်ခံရသူအရေအတွက်ရဲ့ ၄.၅%) နဲ့ အပြည့်အဝ ပြန်လည်သက်သာလာသူ ၁၀၈၃၈၈ (ရောဂါကူးစက်ခံရသူအရေအတွက်ရဲ့ ၂၆%) တို့ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လက်ကျန် လူနာအရေအတွက်က ၂၉၄၂၁၅ ဦးဖြစ်ပြီးတော့ အခြေအနေပြင်းထန်ခြင်းမရှိသူက ၂၈၀၉၄၆ ဦး (လက်ကျန်လူနာအရေအတွက်ရဲ့ ၉၅%) နဲ့ ပြင်းထန်စွာ ဝေဒနာခံစားနေရသူအရေအတွက်က ၁၃၂၆၉ ဦး (လက်ကျန်လူနာအရေအတွက်ရဲ့ ၅%) ရှိပါတယ်။ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဒီရောဂါရဲ့ […]

အစာအဆိပ်သင့်ခြင်းဆိုသည်မှာ အစာအဆိပ်သင့်တယ်ဆိုတာ အစားအစာကနေ ရောဂါပိုးဝင်ရောက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သန့်ရှင်းမှုမရှိတဲ့၊ အဆိပ်သင့်တဲ့၊ ရောဂါပိုးရှိတဲ့ အစားအစာတွေကို စားမိရင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ ပျို့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းပျက်ခြင်း စတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း လက္ခဏာများ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ ကူးစက်ခြင်းဖြစ်ရာ ဇစ်မြစ်ပေါ်မူတည်ပြီး လက္ခဏာတွေ ကွာခြားနိုင်ပါတယ်။ အချိန်တနာရီလောက်ကနေ ၂၈ ရက်လောက်ထိ ကြာသွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အစာအဆိပ်သင့်တဲ့အခါ အောက်ပါလက္ခဏာတွေထဲက အနည်းဆုံးသုံးချက်ခန့်ကို ကြုံတွေ့နိုင်ပါတယ်။ - ဗိုက်ရစ်နာခြင်း - ဝမ်းပျက်ခြင်း - ပျို့တက်ခြင်း - အစားပျက်ခြင်း - ငွေ့ငွေ့ဖျားခြင်း - အားနည်းခြင်း - အန်ခြင်း - ခေါင်းကိုက်ခြင်း စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အသက်အန္တရာယ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း လက္ခဏာတွေကတော့ - သုံးရက်ဆက်တိုက်ထက်ပိုပြီး ဝမ်းပျက်နေခြင်း - အပူချိန် ၁၀၁.၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်ထက်ကျော်ပြီးဖျားခြင်း - ကောင်းကောင်းမမြင်ခြင်း၊ စကားပြောရခက်ခြင်း - ရေဓာတ်သိသိသာသာခန်းခြောက်ခြင်း၊ အာခြောက်ခြင်း၊ ဆီးသွားနည်းခြင်း - ဆီးသွားသွေးပါခြင်း အထက်ပါလက္ခဏာတမျိုးမျိုးရှိရင် ဆရာဝန်ပြသင့်ပါတယ်။ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း ဘာကြောင့်ဖြစ်သလဲ အဓိကအကြောင်းအရင်းသုံးခုအနက် […]

ပြည်တွင်းမှာ COVID-19 ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့ လူနာတွေ တစ်နေ့တခြားများလာတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဒေသခံလူထုအနေနဲ့ အရင်ကထက်ပိုပြီး မိမိနဲ့ မိမိပတ်ဝန်းကျင်ကို အလေးထား စောင့်ရှောက်ဖို့ လိုအပ်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုပိုင်း၊ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကောင်းမွန်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုပိုင်းတွေမှာ ပိုမိုအလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်မှာဖြစ်ပြီးတော့ ဖြစ်နိုင်ရင် Social Distancing နည်းလမ်းကိုအသုံးပြုပြီး ရောဂါကူးစက်မှုဘေးကို ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ တရုတ်၊ အီတလီ၊ အီရန်၊ စပိန်၊ တောင်ကိုရီးယားစတဲ့ တိုင်းပြည်တွေမှာ ရောဂါကူးစက်ပြန့်နှံ့မှု လျင်မြန်ခဲ့တာမို့ ဝေဒနာရှင်အရေအတွက် အရှိန်အဟုန်နဲ့ တိုးမြင့်သွားခဲ့ပြီး သေဆုံးမှုနှုန်းလည်း မြင့်မားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ သေဆုံးနှုန်းဟာ ၄.၄% သာရှိတာမို့ တခြားရောဂါကပ်ဘေးကြီးတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အတော်နည်းပါးတဲ့ ပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း နိုင်ငံတချို့မှာ ရောဂါကူးစက်နှုန်းမြန်နေတာ၊ မိမိတို့တိုင်းပြည်က အများပြည်သူသုံး တက္ကဆီ၊ ကယ်ရီ၊ YBS စတဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်တွေကလည်း ကူးစက်နိုင်ချေမြင့်မားနေတာတွေကြောင့် သတိကြီးကြီးထားပြီးနေထိုင်ဖို့ […]

အခုလက်ရှိမှာ SARS-CoV-2 လို့ အများကသိထားကြတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့ကနေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က အခုဆိုရင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတော်တော်များများမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအသွင်ဆောင်လာခဲ့ပြီး အများက စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေတာတွေရှိနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီရောဂါပိုးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မှားယွင်း သိထားတာမျိုးတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီတေ့ COVID-19နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်သိထားတာတွေက တကယ်လား၊ မှားနေလားဆိုတာကို ဒီဆောင်းပါးလေးဖတ်ရင်း ဆန်းစစ်ကြည့်ရအောင်လား………….. Myth 1. ..အရေပြားပေါ်မှာ ကလိုရင်း ဒါမှမဟုတ် အယ်လ်ကိုဟောဖြန်းပေးတာက ကိုယ်တွင်းထဲက ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို သေစေနိုင်တယ် ဒီလိုလုပ်တာက အန္တရာယ်များပါတယ်။ အယ်လ်ကိုဟော ဒါမှမဟုတ် ကလိုရင်းဆေးရည်တွေက မျက်လုံးထဲ၊ ပါးစပ်ဝင်သွားတဲ့အခါ အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေက အရာဝတ္ထုတွေ၊ မျက်နှာပြင်တွေပေါ်က ပိုးတွေကို သုတ်သင်ပေးနိုင်ပေမယ့် အရေပြားပေါ်မှာ အသုံးပြုဖို့ မသင့်တော်ပါဘူး။ ဒီပစ္စည်းတွေက ကိုယ်တွင်းက ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို တိုက်ဖျက်ပေးနိုင်စွမ်းမရှိပါဘူး။ Myth 2…. ဒီရောဂါပိုးက […]

COVID-19 လို့ခေါ်တဲ့ ကူးစက်မြန် အဆုတ်ရောင် ရောဂါ ဖြစ်ပွားလာတာဟာ ၆ လကျော်ကာလကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့တစ်ဝှမ်းမှာ ရောဂါကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ ရုန်းကန်နေရသလို ကူးစက်နှုန်းနဲ့ သေဆုံးနှုန်းကိုလည်း ထိထိရောက်ရောက်တားဆီးနိုင်စွမ်း အားနည်းနေသေးပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ခုချိန်မှာ နိုင်ငံတိုင်းက အစိုးရတွေအနေနဲ့ လူထုအကြား ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း အရှိန်ကို လျှော့ချနိုင်စေဖို့ ရောဂါအခြေအနေဆိုးရွားတဲ့ ဒေသတွေကို Lock-down ချတာတွေ၊ Quarantine Zone အဖြစ် သတ်မှတ်တာတွေအပြင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက ဒေသတွေမှာ Social Distancing (သီးခြားနေထိုင်ခြင်း) ဆိုတဲ့ နည်းလမ်းကို အသုံးပြုပြီး ရောဂါပျံ့နှံ့မှုကို တားဆီးဖို့ ကြိုးစားလာနေကြပါတယ်။ Social Distancing ဆိုတာဘာလဲ Social Distancing ဆိုတာက COVID-19 pandemic ကာလမှာ လူတွေ သတိထားမိလာတဲ့ အသုံးအနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ Social Distancing […]

အခုလတ်တလောမှာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါလို့ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ COVID-19 ကြောင့် အများကြားမှာ ထိတ်လန့်စိုးထိတ်မှု တွေဖြစ်နေကြပါတယ်။ အခုဆိုရင် လူတော်တော်များများက နေအိမ်တွေကနေ အလုပ်လုပ်နေကြတာရှိသလို မဖြစ်မနေလုပ်ငန်းခွင်ကို သွားနေရသူတွေလည်း ရှိမှာပါ။ ဒီတော့ ကိုယ့်ကြောင့် ကိုယ်မိသားစုဝင်တွေ ချစ်ခင်ရသူတွေမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်တာတွေ မဖြစ်စေဖို့ ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာကို ဒီဆောင်းပါးလေးထဲမှာ တူတူကြည့်ရအောင်လား………. မိမိကြောင့် မိသားစုဝင်တွေကို ရောဂါမကူးစက်စေဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်ရမလဲ…… ကိုယ်ကြောင့် မိသားစုဝင်တွေကို ရောဂါမကူးစက်စေဖို့ဆိုရင် အပြင်က ပြန်လာတိုင်း ဘာကိုမှ မထိပါနဲ့ - အိမ်ကိုပြန်ရောက်ရောက်ချင်းမှာ ဘာကိုမှ မထိမိစေဖို့ သတိထားပါ။ အကြောင်းက လက်အပါအဝင် တစ်ကိုယ်လုံးမှာ ရောဂါပိုးတွေ ကပ်ပါလာနိုင်တာကြောင့်ပါ။ လက်ကို အရင်ဆေးဖို့ လုပ်ပါ။ ဖိနပ်ကို အိမ်အပြင်ဘက်မှာ ချွတ်ပါ - ဖိနပ်က နေရာအနှံ့ကို နင်းထားတာကြောင့် COVID_19 အပါအဝင် အမျိုးမျိုးသော ရောဂါတွေ […]

လက်ရှိမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့ novel အမျိုးအစား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ စိုးရိမ်မှုတွေမြင့်တက်နေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဒီကပ်ရောဂါကို ရပ်တန့်နိုင်မယ့် နည်းလမ်းကို ရှာဖွေနေပေမယ့် ဖြေရှင်းနိုင်မယ့်နည်းလမ်းကို ရှာမတွေ့သေးခင်မှာတင် ရောဂါက မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကူးစက်နေပြီး ရောဂါကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေကလည်း တော်တော်လေးများလာနေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်က တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့ကနေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဒီရောဂါဟာ နိုင်ငံပြင်ပ ထိကူးစက်ပျံ့နှံ့ရင်း အာရှနိုင်ငံတွေမှာရော ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာပါ ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ ဒီအခြေအနေက ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးကို COVID_19 ကို ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအသွင်နဲ့ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်စေခဲ့တဲ့ အနေအထားကိုရောက် ရှိစေခဲ့တာပါ။ အခုလက်ရှိအနေအထားမှာ အဆိုပါ novel coronavirus ကို ပြင်းထန် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါ coronavirus 2 (SARS-CoV-2) လို့ခေါ်ဆိုနေကြပါတယ်။ ကမ္ဘာတလွှားမှာ ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်ခံထားရသူ […]

COVID-19 သောင်းကျန်းလာတော့ ရုံးအတော်များများလည်း ပိတ်ကျပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဌာနတွေရဲ့ သတိပေးချက်တွေအရရော ရောဂါအခြေအနေတွေကလည်း ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း နည်းပါးနေသေးတာတွေရောကြောင့် နိုင်ငံတကာမှာရော ပြည်တွင်းမှာပါ လုပ်ငန်းတစ်ချို့ Work from Home ဆိုတဲ့ စနစ်နဲ့ လုပ်ငန်းတွေ လည်ပတ်နေကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းကို COVID-19 ရောဂါ မရောက်ရှိလာသေးပေမယ့် ပြည်တွင်းက ရုံးလုပ်ငန်းတစ်ချို့ဟာလည်း စမ်းသပ်လုပ်ကိုင်ကြည့်တာတွေ၊ ရက်အပိုင်းအခြားတစ်ခုစာလောက် ရုံးပိတ်ပြီး ဝန်ထမ်းတွေကို နေအိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်ပြုတာတွေ စတင်လုပ်ဆောင်နေကြပါပြီ။ ခန့်မှန်းလို့မရနိုင်သေးတဲ့ ရောဂါပြန့်ပွားမှုအခြေအနေတွေကြောင့် နေအိမ်ကနေ မခွာပဲ အလုပ်တွေ လုပ်ကိုင်တာဟာ ကုမ္ပဏီတွေအတွက် တန်ဖိုးရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းအရင်းအမြစ်တွေ ထိပါးပွန်းပဲမှုမရှိအောင် ကာကွယ်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နေအိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်တာဟာ အကောင်းတွေ ချည်းပဲတော့မဟုတ်ပါဘူး။ အဆင်မပြေမှုတွေလည်း ကြုံရပါတယ်။ မိသားစုတွေနဲ့မို့ အလုပ်မတွင်ကျယ်တာ၊ အလုပ်နဲ့ လိုအပ်တာထက်ပိုပြီး ဆက်သွယ်ပြောဆိုနေရတာမို့ အလုပ်မတွင်ကျယ်တာတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒီအခြေအတွေဟာ […]

နွေရာသီကိုတော့ ရောက်လာခဲ့ပြီ။ ပူပူ အိုက်အိုက် ညဘက်တွေမှာ ခြင်တလောင်းလောင်းနဲ့ တဖျောင်းဖျောင်းရိုက်ရမယ့် ကာလတွေရောက်လာပါပြီ။ ဒီကာလမှာ ခြင်မကိုက်အောင် ဘယ်လို နေကြမလဲ ဆိုတာကို အတူတူ ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။ စိုစွတ်တဲ့ အပူပိုင်းဒေသထဲမှာ ကျရောက်နေတဲ့ မြန်မာပြည်မှာ ခြင်ကိုက်တယ်ဆိုတာက ရှောင်လွဲရခက်တဲ့ ပြဿနာတစ်ခုပါ။ ခြင်လုံဇကာတွေဘာတွေတပ်ထားနိုင်တဲ့သူတွေကလွဲလို့ တိုင်းပြည်ဒေသအသီးသီးက လူအတော်များများအနေနဲ့ ခြင်ကိုက်ခံရတဲ့ပြဿနာကို တစ်နှစ်ပတ်လုံးနီးပါး ရင်ဆိုင်ရလေ့ရှိပါတယ်။ နည်းတာနဲ့ များတာသာ ကွာတာပါ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ခြင်မျိုးစိတ်ပေါင်း ၃၀၀၀ ကျော်လောက်ရှိပါတယ်။ ဘယ်မျိုးစိတ်ကမှ လူတွေကို အကျိုးမပြုပါဘူး။ ငှက်ဖျား ၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး ၊ West Nile virus ၊ ဆင်တုပ်ကွေး ၊ Yellow fever ၊ Filariasis ၊ Tularemia ၊ Dirofilariasis ၊ […]