ကူးစက်ရောဂါများ

ခုလတ်တလောမှာ ကြားကြားနေရတာက COVID-19ပါပဲ။ နောက်ပြီး သတင်းကြေညာချက်တွေမှာလဲ  သံသယလူနာ ၊ စောင့်ကြည့်လူနာ ၊ ပိုးမတွေ့သေးပါ စသဖြင့် ပြောနေတာ ကြားနေရပါတယ်။ နောက်ပြီး စောင့်ကြည့်နေတယ်တွေရော၊ သီးသန့်ခွဲထုတ်ထားတယ်တွေရော ဒါတွေက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။ ဆေးပညာအသိုင်းအဝိုင်းကလူတွေကတော့ ဒါကို သိပေမယ့် အပြင်လူတွေအနေနဲ့ကတော့ နားရှုပ်နေမှာပါ။ COVID-19က လူတိုင်းနဲ့ သက်ဆိုင်တာကြောင့် ဒါတွေဟာ ဘာကို ပြောချင်တာလဲဆိုတာ သိဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ပြီး ခုလက်ရှိမှာ သံသယလူနာ၊ စောင့်ကြည့်လူနာတွေကို ဘာတွေလုပ်ပေးနေလဲ။ ဒါတွေကို ပြောပြပေးသွားပါမယ်။ သံသယလူနာ ဆိုတာ ဘာလဲ။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သံသယလူနာဆိုတာက (ဒါက version 3ပါ။ အချိန်နဲ့ အမျှ ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။) (၁)-လူနာတစ်ယောက်ဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း လက္ခဏာတွေရှိတယ်။ (ဖျားတယ်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းလက္ခဏာတွေရှိတယ်။ ဥပမာ ချောင်းဆိုးတာ၊ မောတာ) -ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းကိုလည်း […]

ဖေ့ဘွတ်ပေါ်မှာ ဆရာဝန်တစ်ယောက် ပြောထားတဲ့ စကားတစ်ခွန်း ရှိတယ်။ “ သင်နဲ့သင့်မိသားစုအတွက် ကျွန်တော်တို့အလုပ်လုပ်နေတယ်။ ကျွန်တော်တို့အတွက် သင်တို့အိမ်မှာနေပေးပါတဲ့။” Covid-19 ဟာ ပြန့်ပွား နှုန်းမြန် ဗိုင်းရပ်စ် တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့အတွက် ပွဲလမ်းသဘင်တွေ၊ လူစုလူဝေးများတဲ့ နေရာတွေကနေ လူအများကြီးကို ကူးစက်ပြန့်ပွားနေပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ စစချင်းမှာ Covid-19 ပြန့်ပွားတာကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကူးစက်ခံနေရတဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ လူထောင်သောင်းချီတက်ရောက်လေ့ရှိတဲ့ ဘာသာရေးပွဲတော်တစ်ခုကို သွားလိုက်တဲ့အခါ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်ခံရသူတွေဟာ ချက်ချင်းဆိုသလို မြင့်တက်သွားခဲ့တယ်။ ယခုချိန်မှာတော့ အခြအနေကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီဖြစ်တယ်။ အီတလီနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ခရီးသွားအများဆုံး နိုင်ငံဖြစ်တယ်လို့ပြောလို့ရတယ်။ Covid-19 ပြန့်ပွားနေချိန်မှာ ပွဲလမ်းသဘင်တွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ အားလျော့ခဲ့တယ်။ ယခုချိန်မှာ နေ့စဉ် ရာချီတဲ့ ကူးစက်ခံရတဲ့သူ၊ သေဆုံးသူတွေရှိနေတယ်။ Covid-19 ရဲ့ အစဖြစ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အခုချိန်မှာ အခြေအနေတည်ငြိမ်သွားသလောက်ဖြစ်ပြီး ရောဂါကို […]

အီတလီနိုင်ငံမှာ တစ်ရက်အတွင်း လူနာ ၅၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့နောက်မှာ COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးခဲ့တဲ့ လူနာအရေအတွက်ဟာ ၈၉၅၃ ဦးအထိ ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး သေဆုံးနှုန်းကလည်း Close Case စုစုပေါင်းရဲ့ ၆% ကနေ ၁၀ % အထိ ခုန်တက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူအရေအတွက်ဟာလည်း ၂၁၉၀၁၇ အထိရှိလာပြီဖြစ်ပြီးတော့ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီးမှ ပြန်လည်သက်သာလာသူအရေအတွက်ကတော့ ၈၅၀၀၀ နီးပါးရှိနေပါပြီ။ ဒီလိုမျိုး ကမ္ဘာနဲ့ အဝှမ်းမှာ လျှင်လျှင်မြန်မြန်ကူးစက်နေပြီး လူတိုင်း ထိတ်လန့်စိုးရိမ်နေရတဲ့ ဒီရောဂါကပ်ဘေးကြီးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံက သတင်းကောင်းတစ်ခု ယူဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီသတင်းကောင်းကတော့ လူနာတွေကို ထိထိရောက်ရောက်ကုသနိုင်မယ့် ဆေးဝါးတစ်မျိုးအကြောင်း သတင်းစကားပါပဲ။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ COVID-19 ရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားရာ တိုင်းပြည်ဖြစ်ပြီး ကူးစက်မှုအများဆုံးနဲ့ သေဆုံးမှုအများဆုံး ရင်ဆိုင်ထားရတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း လွန်ခဲ့တဲ့ မတ်လဆန်းကနေစတင်ပြီး ရောဂါအခြေအနေကို […]

နိုင်ငံတကာ မှာ စိုးရိမ်နေရတဲ့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကြောင့် နှာခေါင်းစည်း နဲ့ လက်သန့်ဆေးရည် တွေ ကြောက်လန့်တကြား ဝယ်လိုက်ကြတာ ပစ္စည်းပြတ်တဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုအချိန် ခေတ်စားလာတာက အိမ်မှာ လက်သန့်ဆေးရည် တွေ ကိုယ်တိုင် လုပ်လို့ ရတဲ့နည်းတွေပါပဲ။ အပြင်မှာ ဝယ်မရရင် ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ်လို့ရတဲ့ အကြောင်း ၊ အလွယ်ပြုလုပ်နည်းတွေ မျှဝေလာခဲ့ကြပါတယ်။ လုပ်နည်းက လွယ်သားပဲ၊ အရက်ပြန်၊ Gel တစ်မျိုးမျိုး နဲ့ အဆီတစ်မျိုး ပါရင် ရပြီလို့ ထင်ကြမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုလွယ်ကူတဲ့နည်း တွေနဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ လက်သန့်ဆေးရည် တွေက အရာဝတ္ထု မျက်နှာပြင်တွေကို သန့်စင်ဖို့ အတွက် ပိုသင့်တော်ပြီး လူ့အရေပြားမှာ သုံးဖို့ မသင့်တော်ပါဘူး လို့ ပညာရှင်တွေက သတိပေးပါတယ်။ အယ်ကိုဟော […]

COVID-19 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ ကမ္ဘာတလွှား ပျံ့နှံ့လာခဲ့ပြီးနောက် အခုဆိုရင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်မှာ ပြန့်ပွားနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု မြန်ဆန်တဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် နိုင်ငံတကာက ပြည်သူတွေရဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုတွေ၊ အသက်အန္တရာယ်တွေ၊ စီးပွားရေးတွေ ကို အမျိုးမျိုး ရှုပ်ထွေးလာစေခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမှာ ခရီးသွား ဖို့ ပေါ်လာတဲ့အခါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေ ခေါင်းထဲ တန်းစီနေကြမှာပါပဲ။ ဥပမာ - (၁) ခရီးသွား ဖို့ စီစဉ်ထားတာ ဖျက်လိုက်ရမှာလား။ ပြည်ပခရီး သွားရောက်ဖို့ကိုတော့ သတိပေးချက်၊ အကြံပြုချက်ပေါင်း တသီတတန်းနဲ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းကြီးတွေက ထုတ်ပြန်ထားကြပါတယ်။ ကမ္ဘာအနှံ့နေရာ အတော်များများမှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အတွက် ပြည်ပခရီး ထွက်တဲ့အခါ ခရီးသည်ရဲ့ သွားလာခွင့် ရမယ့်နေရာတွေ အကန့်အသတ်ရှိနိုင်တယ်၊ ကျန်းမာရေး အထူး စောင့်ကြည့်တဲ့ quarantine […]

မြို့ပြတွေမှာ နိစ္စဓူဝ စီးနင်းနေကြတဲ့ YBS လိုမျိုး အဲကွန်းဘတ်စ်တွေဟာ လူတွေအတွက် အလွန်အထောက်အကူပြုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် YBS အဲကွန်းဘတ်စ်တွေပေါ်က များပြားလှတဲ့ ခရီးသည် တွေမှာကူးစက်နိုင်တဲ့ရောဂါပိုးတွေရှိနေနိုင်ပါတယ်။ ယနေ့လိုမျိုး အခြေအနေမှာပိုဆိုးပါတယ်။ ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်လိုကပ်ရောဂါကြီးတွေဟာလည်း YBS လိုလူများတဲ့ အဲကွန်းကားတွေပေါ်ကနေကူးစက် နိုင်ဖို့ ရာခိုင်နှုန်းများပါတယ်။ ရာသီတုပ်ကွေး၊ တီဘီရောဂါနဲ့ဦးနှောက်ရောင် ရောဂါလိုမျိုး အသက် ရှူလမ်းကြောင်းက တစ်ဆင့်ကူးစက်နိုင်တဲ့ရောဂါတွေလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် YBS စီးရင်ကူးစက်လာမယ့် ရောဂါတွေကို ဘယ်လိုကြိုတင်ကာကွယ်ကြမလဲ (၁)  လက်အိတ်ဝတ်ပါ အချိန်နဲ့အမျှအဲကွန်းဖွင့်ထားတဲ့ YBS လိုဘတ်စ်ကားမျိုးပေါ်မှာ လက်အိတ်ဝတ်ခြင်းဟာ အဆင် ပြေနိုင်မယ့်အကြံတစ်ခုပါ။ ရာသီဉတုပူရင်ဖြစ်စေ၊ အေးရင်ဖြစ်စေ အဆင်ပြေနေမှာပါ။ အခုလို ဆောင်းရာသီမျိုးမှာဆိုပိုလို့တောင်ကောင်းပါသေးတယ်။ ခုံရဲ့တိုင်တွေ၊ ခုံရဲ့လက်တန်းတွေနဲ့ လက်ဆွဲ တန်းတွေမှာရှိတဲ့ ရောဂါပိုးမွှားတွေဟာ သင့်အရေပြားကို တိုက်ရိုက်မထိတွေ့နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒီလက်အိတ်နဲ့တော့ သင့်မျက်နှာကို […]

COVID-19 ကို pandemic အဖြစ် WHOက ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့အခါမှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးက စိုးရိမ်စိတ်တွေ မြင့်တက်လာပါတယ်။ ပိုဆိုးတာက အခုထက်ထိ ကုသလို့ရတဲ့ ဆေးရော၊ ကာကွယ်လို့ရတဲ့ ဆေးရော မရှိသေးတာကြောင့် ဖြစ်လာရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုပြီး အများက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီရောဂါအတွက် လက်ရှိမှာ လုပ်နိုင်တာက ကာကွယ်တာပါပဲ။ ကာကွယ်နည်းနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့လည်း တစ်ကြောင်း တစ်ဂါထာ၊ တစ်ရွာ တစ်ပုဒ်ဆန်း ပြောနေကြတာကြောင့် ပြတ်ပြတ်သားသားသိရအောင် WHO က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ WHO က ပြောတဲ့ ကာကွယ်နည်း ၇ ချက် (၁) လက်ဆေးပါ။ ရေနဲ့ ဆပ်ပြာ သုံးပြီးပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ အရက်ပြန်ပါတဲ့ လက်သန့်ဆေးရည် သုံးပြီးပဲ ဖြစ်ဖြစ် စက္ကန့်၂၀ကြာအောင် လက်ဆေးပါ။ ဒါက သင့်လက်မှာ ကပ်နေတဲ့ ပိုးမွှားတွေကို […]

လူတစ်ယောက်ရဲ့ တစ်နေ့တာမှာ ကိုယ့်မျက်နှာကို တစ်နာရီအတွင်း အနည်းဆုံး ၁၆ ကြိမ်ခန့် ထိတွေ့ပွတ်သပ်နေတယ်ဆိုတာ သင် သတိထားမိပါသလား။ ဒါကတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ရှိတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာမှာ တွေ့ရတတ်တဲ့ အကျင့်တစ်ခုပါ။ ကိုယ့်မျက်နှာကို ထိတာပဲ၊ ဘာမှ ပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား ရှိလာစရာ အကြောင်းမှ မရှိတာလို့ လူတော်တော်များများက ထင်တတ်ကြပေမယ့် တကယ်တမ်းက နောက်ဆက်တွဲ အန္တရာယ်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဥပမာ ပြောရမယ်ဆိုရင် လူတွေ ထိတွေ့ကိုင်တွယ်မှု အများဆုံး မျက်နှာပေါ်က အစိတ်အပိုင်းကို ပြောပါဆိုရင် မျက်လုံး၊ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်ပါပဲ။ ကိုယ့်ရဲ့ လက်ချောင်းတွေနဲ့ လက်သည်းတွေကြားမှာ အမြဲတမ်း ရောဂါပိုးပေါင်းစုံ ကပ်ငြိနေတတ်ပါတယ်။ ဒီလို မသန့်ရှင်းတဲ့ လက်တွေကို မဆေးကြောဘဲ မျက်နှာအစိတ်အပိုင်းတွေကို သွားထိရာကနေ ကိုယ်ခန္ဓာထဲ ဝင်လာပြီး ရောဂါပိုးတွေ […]

ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းကို သေချာမသိသေးတဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်း နဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်ပြည်နယ်ကနေစတင်ခဲ့တဲ့ Covid-19 ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ လက္ခဏာတွေက အဆုတ်ရောင်ရောဂါ လက္ခဏာတွေနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင် ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ Covid-19 လို့ခေါ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ပြင်းထန်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါ ခံစားရတဲ့အခါ လက္ခဏာတွေက တုပ်ကွေးနဲ့ခပ်ဆင်ဆင်တူနေသလို အဆုတ်ရောင်ရောဂါ နဲ့လည်း ခပ်ဆင်ဆင်တူနေပါတယ်။ တကယ်ကတော့ အဆုတ်ရောင် ရောဂါတစ်မျိုးလို့ပဲ ဆိုရမှာပါ။ ပြင်းထန်တဲ့ အခြေအနေမျိုးနဲ့ ကူးစက်ခံရတဲ့ အဆုတ်ရောင်ပါ။ ယခုလက်ရှိမှာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအဖြစ် ကြေညာထုတ်ပြန်ထားတဲ့ Covid-19 ကူးစက်မှုကို လူတော်တော်များများ ခံထားရပြီး လူအများစုမှာ မပြင်းထန်တဲ့ အခြေအနေမျိုး၊ သာမန်ဖျားနာမှု အခြေအနေမျိုးတွေ အနေနဲ့ ခံစားနေရကြပါတယ်။ Covid-19 ခံစားရသူတွေထဲက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ အထူးကြပ်မတ်ကုသမှုကို ခံယူစရာမလိုဘဲ […]

ရောဂါပိုး အသစ်တိုင်းက ကြောက်စရာကောင်းပါတယ်။ ကာကွယ်နည်းရော ကုသနည်းကိုပါ ရှာဖွေဖို့က အချိန်နှစ်နဲ့ချီပြိး ပေးရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကြောက်နေမှုတွေ ထိတ်လန့်စိုးရိမ်မှုတွေက ရောဂါတွေကို မကာကွယ်ပေးနိုင်ပါဘူး။ ရောဂါတွေ ကို ကာကွယ်နိုင်မယ့် အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်းကတော့ စမ်းသပ်လေလာ့မှု အထောက်အထားခိုင်လုံစွာနဲ့ လုပ်ဆောင်ထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေကို သောက်သုံးတာ၊ ကာကွယ်မှုနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာ ကျင့်သုံးတာပါပဲ။ အခုလက်ရှိ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအဖြစ် ကြေညာထားတဲ့ Coronavirus ကို ကာကွယ်နိုင်မယ့် အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်းက လူထူတဲ့နေရာတွေကို မသွားတာပါပဲ။ ဒါမှ ကိုယ်တိုင်ကိုရော မိသားစုဝင်တွေကိုပါ Coronavirus အန္တရာယ်ကနေ ကာကွယ်နိုင်မှာပါ။ ဒီလိုလုပ်ချင်ပေမယ့် ကိုယ်က ဆရာဝန်တစ်ယောက်ဖြစ်နေမယ် ဒီလိုအချိန်မှာ မဖြစ်မနေ လူနာတွေကို ကုသပေးဖို့ လိုအပ်နေမယ်။ လူထူတဲ့နေရာတွေကို ရှောင်ချင်ပေမယ့် မဖြစ်မနေဆေးရုံမှာ ကုသမှုပေးဖို့ လိုအပ်နေမယ်ဆိုရင်တော့ ကိုယ်ကြောင့် မိသားစုကို ရောဂါပိုး […]