စိတ်ခံစားမှုပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ

Negative emotions ဆိုတာက မကောင်းတဲ့အတွေး၊ မကောင်းတဲ့ ခံစားချက်တွေကို ဆိုလိုတာပါ။ နေ့စဉ်ဘဝမှာ အမြဲပဲ ပျော်စရာတွေချည်းကြုံရမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဝမ်းနည်းစရာ၊ ဒေါသထွက်စရာတွေလည်း ရံဖန်ရံခါ ကြုံရနိုင်ပါတယ်။ဘယ်လိုကိစ္စရပ်တွေ ကြုံရလဲဆိုတာထက် ဘယ်လိုမျိုး တုံ့ပြန်သလဲဆိုတာက ပိုပြီး အရေးကြီးပါတယ်။ Negative emotions တွေဆိုတာ အကြမ်းအားဖြင့်တော့ Negative emotions ၈မျိုးရှိပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ဒေါသထွက်စရာ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စရာ ကြောက်တာ စိုးရိမ်စိတ်များတာ ဝမ်းနည်းတာ အပြစ်တင်စိတ်ဖြစ်လာတာ စိတ်တက်ကြွမှု မရှိတာ စိတ်ပျက်စရာကောင်းတာ စတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် Negative emotions တွေက ဆတိုးပွားတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ တစ်ယောက်ယောက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒေါသထွက်စရာကို တွေးလိုက်မိပြီဆိုရင် အရင်က သူကောင်းခဲ့တာတွေကိုတောင် မမြင်နိုင်တော့ဘဲ ဆက်တိုက် အဆိုးမြင်စိတ်ပဲ ပေါ်လာပါတော့တယ်။ ဒီလိုပဲ တစ်ခုခုကို စိုးရိမ်နေပြီဆိုရင်  […]

အရင်လိုမျိုး အချိန်တွေ ဘယ်တော့များမှ ပြန်ရပါ့မလဲ။ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် စကားပြော စားသောက်ကြရတာတွေ၊ အလုပ်တွေလုပ်ရတာ၊ သင်တန်းတွေ ကျောင်းတွေတက်ရတာ၊ ခရီးတွေ သွားရတာလိုမျိုး ပေါ့ပါးလွတ်လပ်မှုတွေကို ဘယ်တော့မှများ ပြန်ရပါ့မလဲဆိုတဲ့ အတွေးတွေက အခုလို ကာလမှာ လူတိုင်း လိုလိုရဲ့ ခေါင်းထဲမှာ တွေးမိနေမယ့် အရာပါ။ ဘဝရဲ့ အဆင်မပြေမှုတွေကြောင့် စိတ်ညစ်နေရသူတွေ၊ ကူရာကယ်ရာမဲ့တဲ့ ခံစားချက်တွေနဲ့အတူ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဆုံးရှုံးသွားရပြီလို့ ခံစားနေရသူတွေကလည်း အများသားပါ။ ဒီလို ဆုံးရှုံးမှုတွေနဲ့အတူ စိတ်ထဲမှာ ခံစားလာရတဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာ တစ်ခု ရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ Apathyလို့ ခေါ်တဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေအပေါ်မှာ စိတ်ဝင်စားနိုင်စွမ်း၊ လုပ်ဆောင်လိုစိတ်တွေ ကင်းမဲ့လာတာပါ။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ လူတော်တော်များများမှာ သူကိုယ်တိုင်တောင် မသိလိုက်ဘဲ ခံစားနေရတဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာတစ်ရပ် Apathyအကြောင်းလေး ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ Apathy ဆိုတာ Apathyဆိုတာ […]

ဒီနေ့ Mood မကောင်းဘူးလို့ ပြောတာ ကြားဖူးမှာပါ။ စိတ်ဆိုတာက ဒီလိုပါပဲ။ အမြဲတသမတ်တည်း မရှိနိုင်ပါဘူး။ တစ်ခါတလေ ပျော်တာမျိုး ရှိနိုင်သလို တစ်ခါတလေ စိတ်ကျနေတာမျိုး ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ စိတ်အတက်အကျ ဖြစ်တတ်တာက ပုံမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမယ့် နေ့စဉ်ဘဝကို ထိခိုက်နိုင်လောက်တဲ့ စိတ်အတက်အကျမျိုး ဖြစ်နေရင်တော့ ဒါကို Mood disorder လို့ ခေါ်ပြီး စိတ်ရောဂါအဖြစ်သတ်မှတ်ပါတယ်။ စိတ်အတက်အကျ ရောဂါအမျိုးအစားများ အများစုသိကြတာက တက်လိုက်ကျလိုက် ဖြစ်နေတဲ့ Bipolarမျိုးပါ။ တကယ်က ဒီထက်မကများပါတယ်။ Major depression နေ့စဉ်လုပ်နေကျ အလုပ်တွေမှာ စိတ်ဝင်စားမှု မရှိတော့တာ၊ အမြဲလိုလို ဝမ်းနည်းပြီး စိတ်ဓာတ်ကျနေတာအပြင် တခြားစိတ်ကျတဲ့ လက္ခဏာတွေကို ၂ပတ်ထက် ပိုပြီး ခံစားနေရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Cyclothymic disorder Bipolarလောက် မဆိုးတဲ့ စိတ်အတက်အကျ ရောဂါတစ်မျိုးပါ။ အနည်းဆုံး […]

ဒေါသ မထွက်ဖူးသူရယ်လို့ မရှိပါဘူး။ လူတိုင်းကတော့ ဒေါသဖြစ်ဖူးကြမှာပါ။ ဥပမာ - ကားမောင်းနေရင်း signal မပြဘဲ အတင်း ဖြတ်ဝင်တာမျိုး၊ ကိုယ်တိုင်ကို ဖြစ်စေ၊ မိသားစုထဲက ချစ်ခင်ရသူ တစ်ဦးဦးကို ဖြစ်စေ ထိခိုက်နာကျင်အောင် လုပ်တာမျိုးကို မြင်ရတဲ့အခါ ဒေါသက အလိုလို ထွက်လာတတ်ပါတယ်။ ဒေါသက ပုံမှန် အခြေအနေမှာ ပြဿနာမရှိဘူးဆိုပေမယ့် အရမ်းဒေါသထွက်လာမယ်ဆိုရင်တော့ သွေးပေါင်တက်တာ နဲ့ အခြားသော ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခါတလေမှာ ဒေါသကြောင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်ဆောင်မိတာတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာတွေကနေ ကင်းဖို့ဆိုရင် ပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား မဖြစ်ခင်မှာ ဒေါသကို သေချာလေး ထိန်းချုပ် ဖြေရှင်းဖို့ လိုပါမယ်။ ဒေါသတွေ တအားထွက်လာတဲ့အခါ ဒေါသတွေ တအားထွက်လာတဲ့အခါ ပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား မဖြစ်စေဖို့အတွက် တစ်ခုခု မပြောခင်မှာ သေချာ […]

Body Language လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်အမူအရာ ဟာ လူအချင်းချင်းအကြား ဆက်ဆံရေးမှာ သိပ်ကိုအရေးပါလှတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်နေစိတ်ထား၊ စိတ်ခံစားချက်နဲ့ အမူအကျင့်တွေကို ကောင်းကောင်းကြီးကို ကိုယ်အမူအရာကပြောပြနိုင်ပါတယ်။ တချို့သော ကိုယ်အမူအရာတွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ အတွင်းစိတ်ခံစားချက်နဲ့ ကုန်ကုန်ပြောရရင် လိင်စိတ်ခံစားချက်ကိုပါ ဖွင့်ဟအချက်ပြနေတာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကိုတော့ သိသူနည်းလှပါတယ်။ ကိုယ့်စိတ်မှာ တွေးမိလိုက်တဲ့ အတွေးစလေးကို ခန္ဓာကိုယ်က ရုတ်တရက်တုံ့ပြန်လိုက်တာမို့ တစ်ခါတစ်ရံမှာ ထိန်းချုပ်ဖို့တောင် အချိန်မရလိုက်တာမျိုးဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အသိမိတ်တွေ၊ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် ဒါမှမဟုတ် ချစ်သူရဲ့ အပြုအမူတွေ၊ ကိုယ်နေဟန် တွေ၊ ကိုယ်အမူအရာတွေက ဘယ်လိုစိတ်ခံစားချက်မျိုးကို အချက်ပြနေတာလဲဆိုတာကို သိနားလည်ထားတယ်ဆိုရင်လည်း ဆက်ဆံပြောဆိုရမယ့် ကိစ္စအဝအဝမှာ ပိုပြီးအဆင်ပြေနိုင်တာပေါ့။ လူတွေရဲ့ အတွင်းစိတ်က တစ်စုံတစ်ရာကို တွေးတောမိချိန်မှာ ဘယ်လို ကိုယ်အမူအရာတွေကို တုံ့ပြန်ပြသတတ်သလဲဆိုတာကို ဗဟုသုတအဖြစ် ပြောပြချင်ပါတယ်။ ကိုယ်အမူအရာ က အချက်ပြနေတဲ့ […]

မျှော်လင့်ချက်မဲ့ သလို ခံစားရတယ်ဆိုတာ အဆိုးရွားဆုံး ခံစားမှုပါ။ အသက်သာ ရှင်နေရတယ်၊ ဘာကို မျှော်လင့်ပြီး ရှင်နေရမှန်း မသိ။ လုပ်ချင်တာ ဖြစ်ချင်တာရယ်လို့လည်း သီးသီးသန့်သန့်မရှိ။ အကောင်းမြင်ဖို့၊ ပျော်အောင်နေဖို့ဆိုတာ ဝေးရော။ ရင်ထဲမှာ တင်းကျပ်ကျပ်နဲ့ နေရခက်တဲ့ ခံစားမှုမျိုးပါ။ သက်ပြင်းတွေအခါခါချပြီး ဘာလုပ်လို့ ဘာကိုင်ရမှန်း မသိတဲ့အချိန်ပါ။ ထွက်ပေါက်ပိတ်နေသလို ခံစားချက်နဲ့ လက်ရှိလုပ်နေတာတွေကိုလည်း ဆက်မလုပ်ချင်၊ နောင်အနာဂတ်ဆိုတာကိုလည်း ထည့်မတွေးချင် (တွေးစရာလည်း မရှိ)ဘဲ တအုံနွေးနွေး ခံစားနေရတာမျိုးပါ။ ဒီလိုဆို မတွေးပါနဲ့လားဆိုတော့လည်း မတွေးဘဲကို ခေါင်းထဲကို အလိုလို ရောက်လာ၊ ရောက်လာလို့ တွေးမိတိုင်းလည်း သက်ပြင်းချရုံအပြင် ဘာမှမတတ်နိုင်တာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုနဲ့ သံသရာတွေလည်ပြီး နောက်ဆုံးတော့ မျှော်လင့်ချက်မဲ့တဲ့ ဒီလှောင်အိမ်ထဲမှာပဲ ပြန်ပိတ်မိနေပြန်ရော။ ဒါပေမယ့် ဒီတိုင်းနေလို့တော့ မဖြစ်သေးပြန်ဘူး။ ကြာလာလေလေ ထိခိုက်လေလေက ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ပဲ ဖြစ်မှာပါ။ […]

စိတ်ဓာတ်ကျ တယ်ဆိုတာ လူတိုင်းကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာ တစ်မျိုးပါ။ ပြင်းထန်လာရင်တော့ စိတ်ကျဝေဒနာအထိ ဖြစ်သွားစေနိုင်တဲ့ ပြဿနာမျိုးပေါ့။ ဒါပေမယ့် လူတော်တော်များများက သူတို့စိတ်ဓာတ်ကျနေတယ်ဆိုတာကို စောလျင်စွာ သိရှိကြခြင်းမရှိကြပါဘူး။ အကြောင်းကတော့ စတင်ပြသလာနေတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သတိမထားမိတာကြောင့်ပါ။ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းရဲ့ ကနဦးလက္ခဏာများ ကို သတိမမူမိတာကြောင့် အသိနောက်ကျလေ့ရှိပြီး အခြေအနေရင့်မာလာချိန်မှာတော့ စိတ်ကျဝေဒနာစွဲကပ်တဲ့အထိ ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိမိစိတ်ဓာတ်ကျနေပြီဆိုတာကို သိနားလည်စေနိုင်မယ့် ကနဦးလက္ခဏာတွေကို ဖော်ပြပေးချင်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက် စိတ်ကျလာပြီဆိုရင် ကနဦးပိုင်းမှာတင် အောက်ပါ လက္ခဏာတွေ ကို ပြသမှာဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ဓာတ်ကျ ခြင်းရဲ့ ကနဦးလက္ခဏာများ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းရဲ့ ကနဦးလက္ခဏာများ ကတော့ ဝမ်းနည်းခြင်း၊ စိတ်အားငယ်ခြင်း နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေအပေါ်  စိတ်ပါဝင်စားမှု လျော့ကျခြင်း အပေါင်းအသင်း၊ မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဝေးကွာလာခြင်း ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ အိပ်ချိန်ပြောင်းလဲလာခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ် ပြောင်းလဲလာခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်မှု နည်းပါးလာခြင်း စတာတွေပါပဲ။ ဒီ […]

နေ့စဉ်လူနေမှုဘဝမှာ စိတ်ကျန်းမာပျော်ရွှင်နေဖို့က အရေးကြီးလှပါတယ်။ စိတ်ချမ်းသာမှု ဒါမှမဟုတ် စိတ်ကျန်းမာမှုမရှိဘူးဆိုရင် ဘဝက နေပျော်စရာဖြစ်လာမှာမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဒီလိုစိတ်မချမ်းမြေ့မှု၊ စိတ်မကျန်းမာမှုတွေဟာ ရာသီဥတု သက်ရောက်မှုကြောင့်လည်း ပိုဆိုးရွားနိုင်တယ်ဆိုရင် သင် အံ့သြနေမလား။ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးပိုင်းဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေအပြင် COVID-19 လို ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကလည်း ဆီးကြိုနေတာမို့ ဒီခေတ်ဒီကာလမှာ လူဖြစ်ရတာ ခက်ခဲလိုက်တာလို့ လူအများစုက တွေးမိနေကြမယ် ထင်ပါရဲ့။ ဒီလို ရှုပ်ထွေးများမြောင်လှတဲ့ လူဘဝထဲမှာ ရာသီဥတုတွေကလည်း သက်ရောက်မှုတွေ ပေးပါတယ်။ အေးရင်လည်း အေးလို့၊ ပူရင်လည်း ပူလို့၊ စိုစွတ်နေပြန်ရင်လည်း ပြဿနာတစ်မျိုးပေါ့။ ဒီလိုရာသီအကူးအပြောင်းတွေဟာ စိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာရှိသူတွေအတွက်တော့ သာမန်ထက်ပိုမိုပြီး မလွယ်ကူလှတဲ့အခြေအနေမျိုးပါ။ ရာသီဥတု အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ဖြစ်တတ်တဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာကို Seasonal affective disorder (SAD) လို့ခေါ်ပါတယ်။ ရာသီအကူးအပြောင်းတွေမှာ အဖြစ်တတ်ဆုံး […]

လူတိုင်း စိတ်ဓာတ်ကျတတ်ပါတယ်။ စိတ်ဓာတ်ကျတယ်ဆိုတာကို မကြာခဏလည်း ပြောဖြစ်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုအရာတွေက သင့်ကို စိတ်ဓာတ်ကျစပြီး စိတ်ဓာတ်ကျတယ်ဆိုတဲ့ လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာကိုရော တိတိကျကျသိထားကြရဲ့လား။ ဒါဆိုရင်တော့ ဒီဆောင်းပါးလေးထဲမှာ သင် စိတ်ဓာတ်ကျနေပြီလို့ ညွှန်းဆိုနေတဲ့ လက္ခဏာ ၁၀ ခု အကြောင်း ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ စိတ်ဓာတ်ကျတယ် (Depress) ဆိုတာက စိတ်ကျရောဂါ (Depression) ရဲ့ မူလဇစ်မြစ်ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းဟာ စိတ်ဖိစီးမှု (Stress) လိုပဲ အဖြစ်များတဲ့ စိတ်ဝေဒနာတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး မြန်မာပြည်မှာ အဖြစ်အများဆုံးစိတ်ဝေဒနာလို့လည်း မှတ်တမ်းတွေကဆိုပါတယ်။ သင် စိတ်ဓာတ်ကျနေပြီလို့ ညွှန်းဆိုနေတဲ့ လက္ခဏာ ၁၀ ခု တချို့ဝေဒနာရှင်တွေဟာ သူတို့မှာ စိတ်ကျဝေဒနာရှိနေတယ်ဆိုတာကို သတိထားမိကြခြင်းမရှိကြပါဘူး။ အသက်အရွယ်၊ လိင်၊ မိသားစုအခြေအနေ၊ လုပ်ငန်းခွင်နဲ့ ငွေကြေးအခြေအနေတွေကြောင့် လူအတော်များများမှာ စိတ်ကျဝေဒနာခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။ အခုလို လက္ခဏာတွေ […]

စိတ်ကျရောဂါကို အသံတိတ်လူသတ်သမားလို့တောင် တင်စားကြတာ ကြားဖူးကြပါလိမ့်မယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ စိတ်ရောဂါဟာ မိမိအသက်ရောဂါကိုတောင် ခြိမ်းခြောက်နိုင်တဲ့ရောဂါဖြစ်တယ်ဆိုတာ ခန့်မှန်းမိကြပါလိမ့်မယ်။ အမှန်တကယ်ကိုပဲ ကောင်းစွာမကုသ မထိန်းချူပ်နိုင်တဲ့ စိတ်ကျရောဂါရှိသူတွေအနေနဲ့ကျန်းမာရေးနဲ့ အသက်အန္တရာယ်ကို ဘယ်လိုထိခိုက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ဒီဆောင်းပါးလေးမှာ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ကြောက်လန့်ဖွယ်ရာ စိတ်ကျဝေဒနာ အကြောင်းလေး လေ့လာလိုက်ရအောင်နော်။ ကြောက်လန့်ဖွယ်ရာ စိတ်ကျဝေဒနာ ကြောက်လန့်ဖွယ်ရာ စိတ်ကျဝေဒနာ လို့ ပြောရတာက ဒီအကြောင်းအရင်းတွေကြောင့်ပါ။ (၁) စိတ်ကျခြင်းနဲ့ နှလုံးရောဂါ လေ့လာချက်များစွာအရ စိတ်ကျခြင်းဟာ နှလုံးရောဂါဖြစ်ခြင်းကို ဦးတည်ခြင်း၊ ရှိပြီးသားနှလုံးရောဂါကို ပိုဆိုးလာစေခြင်းနဲ့ နှလုံးရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိူးတွေကနေ ပြန်လည်သက်သာစေဖို့ ခက်ခဲခြင်းတို့နဲ့ ဆက်စပ်လျက်ရှိနေပါတယ်။ စိတ်ကျရောဂါရှိသူတွေအနေနဲ့ နှလုံးထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ပထမ(၆)လမှာ သေဆုံးနိုင်ချေကို ၂၀ရာနှုန်းနီးပါးမြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။ စိတ်ကျရောဂါရှိခြင်းအပြင် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်အောင် မစားသောက်ခြင်း၊ ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်သောက်ခြင်းတို့ရှိနေပါက နှလုံးရောဂါဖြစ်ဖို့အလားအလာပိုများစေပါလိမ့်မယ်။ (၂) စိတ်ကျခြင်းနဲ့ ဆီးချိုရောဂါ စိတ်ကျခြင်းကြောင့် Type 2 Diabetesဖြစ်နှုန်းကို တက်စေနိုင်ပါတယ်။ […]