ကူးစက်ရောဂါများ

နေအိမ်မှာပဲ နေထိုင်ပြီး COVID-19 ရောဂါကပ်ဘေးကို ကာကွယ်နေထိုင်ကြရတဲ့ အချိန်တွေဟာ ထင်သလောက်တော့ လွယ်ကူတဲ့ ကာလတွေမဟုတ်ပါဘူး။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလူတွေဟာ ဒီကာလတွေမှာ နေအိမ်တွေမှာနေထိုင်ရင်း စိတ်၊ ရုပ်နဲ့ ခံစားချက်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်နေကြရတာဖြစ်ပါတယ်။ COVID ရန်ကို ကာကွယ်ဖို့ နေအိမ်ကနေ အပြင်ကို မထွက်ဖြစ်တာကြောင့် ပိုမိုစားသောက်ဖြစ်တာ၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တာတွေကို မစားဖြစ်တာ၊ အညောင်းထိုင်တာ၊ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း စနစ်တကျမလုပ်ဖြစ်တာတွေကြောင့် ကိုယ်အလေးချိန်တိုးတက်လာတာတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ လူအတော်များများဟာ နေအိမ်မှာနေထိုင်တဲ့ကာလတွေမှာ အသင့်စားအစားအစာတွေကိုသာ ချက်ပြုတ်စားသောက်တာ၊ Junk Food တွေကို မှာယူစားသောက်တာတွေ ပိုမိုများပြားလာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နေအိမ်မှာထိုင်ချိန်မှာ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်းတွေ ပိုလုပ်ဖြစ်မယ်လို့ လူတော်တော်များများက မျှော်လင့်ခဲ့ကြပေမယ့် တကယ်တမ်းမှာတော့ ရုပ်ရှင်ကြည့်တာ၊ ဂိမ်းဆော့တာအပါအဝင် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုနည်းပါးတဲ့ အပြုအမူတွေကိုသာ ပိုမိုပြုမူဖြစ်ကြတာများပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း Lockdown ကာလ နေအိမ်မှာနေထိုင်ရင်း ကိုယ်အလေးချိန် မြင့်မားလာနေတာကို “Quarantine […]

COVID-19က ခုဆိုရင် လူသားတွေကို နှောင့်ယှက်နေတာ ၅လကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်ဖြစ်တာကြောင့် သူနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့  အချက်အလက်တွေကို အများကြီး လေ့လာနေရပါတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့်ပဲ ကာကွယ်ဆေးတွေ၊ ကုသဆေးတွေ ထုတ်ဖို့ ကြန့်ကြာနေရတာပါ။ သူရဲ့ ထူးခြားတဲ့ လက္ခဏာတွေကလည်း တစ်နေ့ တစ်ခြား ပိုပြီး တွေ့လာရပါတယ်။ နောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်က သူက Kawasakiလို့ ရောဂါတစ်မျိုးနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတာပါပဲ။ COVID-19 နဲ့ Kawasaki ရောဂါ လွန်ဘာဒီ၊ အီတလီနဲ့ နယူးယောက်မှာရှိတဲ့ COVID-19 ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကလေးတွေကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါမှာ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ ရောင်ရမ်းတဲ့ လက္ခဏာမျိုး တွေ့ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါကို  (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children, or MIS-C) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒါက Kawasaki ရောဂါနဲ့ အတော်ကို ဆင်တူနေပါတယ်။ […]

ဆောင်းရာသီကတည်းက စတင်လာတဲ့ COVID-19 ကပ်ဘေးကြီးဟာ နွေရာသီကိုဖြတ်သန်းပြီး မိုးဦးအချိန်အခါကို ရောက်လာတဲ့အထိ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ဒုက္ခပေးနေတဲ့ ပြဿနာကြီးတစ်ခု ဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေမှာလည်း တစ်နေ့တစ်နေ့ COVID-19 သတင်းတွေချည်း ကြားနေကြရတော့ ကိုယ့်ခန္ဓာကိုယ်က တစ်ခုခု ချို့ယွင်းလာရင်တောင် ဒီရောဂါစွဲကပ်ပြီလားလို့ တွေးပူနေကြရပါတယ်။ ချောင်းလေးဆိုးလည်း စိတ်ပူရ၊ နှာခေါင်းယားလည်း စိတ်ပူရ၊ ကိုယ်ပူချိန်မြင့်လည်း စိတ်ပူရနဲ့ ဘာဝေဒနာခံစားရ ခံစားရ COVID-19 လားလို့ တွေးတွေးပူနေရတာက အလုပ်တစ်ခုလိုပါပဲ။ ကိုဗစ်ပြဿနာက မပြီးသေးချိန်မှာ ရာသီအကူးအပြောင်းတွေမှာ ဒုက္ခပေးနေကျ နောက်ထပ်ရောဂါ တစ်ခုကလည်း အဆင်သင့်စောင့်ကြိုလို့ နေပြန်ပါတယ်။ ဒါကတော့ ရာသီတုပ်ကွေးပါပဲ။ ရာသီတုပ်ကွေး (Influenza) ရော၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် (COVID-19) ရောဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ဝေဒနာတွေဖြစ်ကြပြီး တချို့သော ပိုးကူးစက်ခံရတဲ့ လက္ခဏာတွေကလည်း ဆင်တူနေတာမို့ ယုန်ထင်ကြောင်ထင်နဲ့ သောကပွားစရာ […]

COVID-19 ကြောင့် အိမ်ထဲမှာပဲ အောင်းနေရပေမဲ့ ရှေ့တန်းကတိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့ ဆရာဝန် သူနာပြုတွေ ၊ စေတနာလုပ်အားရှင်တွေကို အိမ်ထဲမှာနေရင်း ကူညီလို့ရတယ်၊ အထောက်အပံ့ပေးလို့ ရတယ်ဆိုရင် နည်းနည်းတော့ အံ့သြစရာကောင်းသွားမယ်ထင်ရဲ့။ ပလတ်စတစ်လျှော့ချရေးလုပ်ကြသလိုပေါ့။ လူတိုင်းလူတိုင်းက တစ်ကိုယ်ရေ တစ်ကာယ ပလတ်စတစ် သုံးစွဲမှုတွေကို လျှော့ချလိုက်တဲ့အခါ ပလတ်စတစ်ထွက်နှုန်း လျော့ကျသွားသလိုပါပဲ။ COVID-19 ကာလမှာ အိမ်ထဲမှာနေနေရပေမဲ့ ရှေ့တန်းမှာတိုက်ခိုက်နေရသူတွေကို ကူညီပံ့ပိုးပေးနိုင်မယ့် နည်းလမ်းလေးတွေကို ကြည့်လိုက်ရအောင်ဗျာ။ ၁။ အဝတ် Mask ကို သုံးကြမယ် COVID-19 ကိစ္စ ခေတ်စားလာချိန်မှာ ပထမဦးဆုံးဖြစ်တဲ့ ဒုက္ခက Mask တွေရှားပါးသွားတာပါ။ အရင်က ၅၀ကျပ်တန် Mask က ၆၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ ကျပ်ထိ ၁၀ ဆကနေ အဆ ၂၀ လောက်ခုန်တက်သွားတဲ့အပြင် ဝယ်လိုအားက အဆမတန်များသွားတာမို့ […]

(၁)      ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ COVID-19 ကူးစက်ဖို့ သာမန်လူတွေထက် အလားအလာပို များသလား လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ယခုအချိန်အထိ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ COVID-19 ရောဂါ ပိုပြီးကူးစက်နိုင်ခြေများတယ်ဆိုတဲ့ သက်သေအထောက်အထားမျိုး မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ဝန်ရှိနေစဉ်မှာ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ပြောင်းလဲမှုတွေရှိပါတယ်။ ခုခံအားစနစ်ဟာလည်း သာမန်အချိန်တွေနဲ့ မတူညီဘဲ ပြောင်းလဲပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ ဖြစ်လာရင် သာမန်လူတွေထက် ပိုပြီးအထိနာကြပါတယ်။ ခံနိုင်ရည်သိပ်မရှိတတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် COVID-19 ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို ပိုမို အလေးထားပြုလုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဖျားခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်းနဲ့ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်းတို့ဖြစ်လာရင် လည်း ဆရာဝန်နဲ့ မြန်နိုင်သမျှအမြန်ဆုံးပြပါ။ (၂)ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ ဘယ်လိုကြိုတင်ကာကွယ်မှုမျိုးတွေကို ပြုလုပ်သင့် သလဲ။ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းလုပ်ငန်းတွေကတော့ သာမန်လူတွေနဲ့ အတူတူပါပဲ။ လက်ကို စနစ်တကျမကြာခဏဆေးမယ်။ [ ရေနဲ့ဆပ်ပြာ (သို့မဟုတ်) လက်သန့်ဆေးရည်ဖြင့်] လူစုလူဝေးရှောင်မယ် မျက်လုံး၊ နှာခေါင်းနဲ့ […]

ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတစ်ယောက်ဖြစ်ရခြင်းဟာ လွယ်ကူတဲ့ကိစ္စတော့မဟုတ် ပါဘူး။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ အသက်ကိုကယ်ဆယ်ရင်း မိမိအပေါ်ကိုလည်း ဘေးအန္တရာယ်တွေပြန်လည်ကျရောက်လာနိုင်ပါ တယ်။ COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဟာ သာဓကပါပဲ။ ဆရာဝန်တွေ၊ ဆရာမတွေဟာ Corona virus ကူးစက်ခံရသူ လူနာတွေရဲ့ အသက်ကိုကယ်တင်ကုသပေးရင်း သူတို့ပါ Virus ကူးစက်ခံလိုက်ရပါတယ်။ အီတလီနိုင်ငံမှာဆိုရင် ဆရာဝန်စုစုပေါင်း ၅၉ ယောက်ဟာ COVID-19 ကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတစ်ယောက်မှာ ဘယ်လိုအန္တရာယ်တွေ ရှိနေသလဲဆိုတာ ကြည့်လိုက်ကြရအောင်။ (၁)     ကူးစက်ရောဂါတွေ ကူးစက်နိုင်ပါတယ် ကူးစက်ရောဂါတစ်ခုခုရှိနေတဲ့ လူနာတစ်ယောက်ကို ကုသပေးရာမှာ ဆရာဝန်တွေဆီကိုပါ ကူးစက် သွားနိုင်ပါတယ်။  ကူးစက်တဲ့အခါ နည်းလမ်း(၃)မျိုးနဲ့ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ထိတွေ့ရုံနဲ့ကူးစက်ခြင်း (By contact) လူနာတွေ ချောင်းဆိုး၊ နှာစေးရာမှ ထွက်လာတဲ့ တံတွေး၊ နှာရည်စက်တို့မှ ကူးစက်ခြင်း (By droplets) […]

ဒါဟာ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေးအတွက် အန္တရာယ်ဖိတ်ခေါ်မှု တစ်ခုပါနော်။ နှာခေါင်းစည်း (Mask) တွေက နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ် တို့ကနေ ရောဂါပိုးတွေ မဝင်ရောက်နိုင်အောင် ကာကွယ်ပေးတာပါ။ ခုတော့ အသက်ရှူမဝတာ၊ ချွေးထွက်တာ၊ ပူအိုက်တာ၊ စိတ်ကျဉ်းကျပ်တာတွေကြောင့် နှာခေါင်းစည်းကို အောက်ဆွဲချထားကြတာ အတော်များများပါပဲ။ တချို့ဆို နှာခေါင်းလေးပဲ ထုတ်ထားတာက ရှိပါသေးတယ်။ ဒီလို ဆွဲချရင် ဘာဆိုးကျိုးတွေ ရှိလာမလဲ ဆိုတာလေး တစ်ချက် ဖတ်ကြည့်လိုက်ပါ။ ဆိုးကျိုးအန္တရာယ် နှာခေါင်းစည်း ဆိုတဲ့အတိုင်းပဲ နှာခေါင်းနဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ရောဂါပိုးတွေ မဝင်ရောက်နိုင်အောင် ဖုံးအုပ် ကာကွယ်ပေးတဲ့ပစ္စည်းပါ။ သူ့ရဲ့ကာကွယ်နိုင်စွမ်းက တကယ်ကို ထိရောက်၊ အသုံးဝင်လှတာမို့ အပြင်ထွက်တိုင်း တပ်ဖို့ သတိပေးလာကြတာပါ။ နှာခေါင်း နဲ့ ပါးစပ် ကို ဖုံးအုပ်ကာကွယ်ဖို့ သုံးတဲ့ ပစ္စည်းကို နှာခေါင်း ဖော်ထားတာ၊ မေးစေ့အောက်မှာ […]

တိုးတက်လာတဲ့ခေတ်ကြီးနဲ့အတူ ရောဂါတွေကလည်း ဆန်းပြားလာကြတယ်။ ကာကွယ်ကုသလို့ရတဲ့ ရောဂါတွေရော၊ ကာကွယ်ကုသဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ရောဂါတွေရောပေါ့။ ဒီရောဂါတွေထဲမှာ လူတစ်ဦးကနေတစ်ဦးကို အလွယ်တကူ လျင်လျင်မြန်မြန် ကူးစက်နိုင်တဲ့ ရောဂါတွေလည်း ပါဝင်နေတယ်။ ဒီရောဂါတွေကို လူငယ်တွေက ခံနိုင်ရည်ရှိနေပေမယ့် ကိုယ်တွေကို ငယ်စဉ်ကတည်းက ထိန်းကျောင်းပျိုးထောင်လာပေးခဲ့တဲ့ မေမေဖေဖေ၊ ဖိုးဖိုးဖွားဖွားတို့ကတော့ ဒီရောဂါတွေကို ခံနိုင်ရည်နည်းနေပါပြီ။ ငယ်တုန်းက ကိုယ်တွေကို သူတို့က စောင့်ရှောက်ပျိုးထောင်ခဲ့တယ်။ ခုချိန်မှာ ကိုယ်တွေက သူတို့ကို စောင့်ရှောက်ပြုစုပေးရမယ့်အချိန်ပါ။  ဒီတော့ ချစ်ရသူတွေကို ကျန်းမာပျော်ရွှင်နေစေဖို့ ဘာတွေ ဂရုစိုက်ပေးကြမလဲ.......... ကူးစက်နိုင်တဲ့ရောဂါတွေက များသလား .......... ကူးစက်နိုင်တဲ့ရောဂါတွေက များသလို ကူးစက်မှု နည်းလမ်းတွေကလည်း အမျိုးစုံပါပဲ။ ချွေးကနေတဆင့် ကူးတယ်။ လေထဲကနေတဆင့်ကူးတယ်။ ထိတွေ့မှုကနေတဆင့် ကူးတယ်။ နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးရာကနေထွက်လာတဲ့ တံထွေး၊ချွဲအစအနတွေကနေ ကူးတယ်။ သွေးကဲ့သို့ခန္ဓာကိုယ်ကနေထွက်တဲ့ အရည်တွေကနေတဆင့် ကူးတယ်။ သွေးချင်းထိမိရာကတဆင့် […]

အစားအစာများကတစ်ဆင့် ကပ်ပါးပိုးနဲ့ ဘက်တီးရီးယားစတဲ့ ရောဂါပိုးတွေ ပျံ့နှံ့ခြင်းဟာ အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်နိုင်တဲ့အထိ ဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အစားအစာတွေကို လတ်ဆတ်စွာစားဖို့၊ ကောင်းစွာချက်ပြုတ်စားဖို့ သက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဌာနများက ဆော်သြနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အစားအစာများကတစ်ဆင့် ရောဂါပိုးကူးစက်ခြင်းဟာ အစုလိုက်အပြုံလိုက်လည်း ဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ အလှူအတန်းပွဲ၊ မင်္ဂလာပွဲ စသဖြင့် ရောဂါပိုးကူးစက်ထားတဲ့ အစားအစာကိုစားမိပြီး အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရောဂါဖြစ်တတ်တာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးတိုင်းဟာ အသက်အန္တရာယ်မပေးပေမယ့် မိမိရဲ့ နေ့စဉ်နေထိုင်မှုပုံစံအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ ယခုဆောင်းပါးမှာ ဆက်လက်ဖော်ပြမှာကတော့ အစားအစာတွေထဲမှာ ခိုအောင်းနေတတ်တဲ့ ကပ်ပါးပိုးမွှားများနဲ့ ဘက်တီးရီးယားရောဂါပိုးတွေအကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၁။ E Coli ဘက်တီးရီးယားပိုး E Coli ဘက်တီးရီးယားကို ကောင်းစွာမချက်ပြုတ်ထားတဲ့ အသားတွေမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒီပိုးရှိနေကြောင်းကို အရောင်အဆင်း အနံ့အရသာအရ ဘယ်လိုမှ မသိရပါဘူး။ စားလိုက်ပြီးမှသာ အစာအိမ်အောင့်ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ […]