ááá˛ááŽá¸á
áŹá¸áááş áĄá
áąáˇáááŻáá˝áąá¸ááá
áşáááˇáşáá˛áˇ áĄááźáąáŹááşá¸áááşá¸ áážááááşáááŻáááş áá°á¸áááşá¸ááąáááŹá¸á ááąáá°áá°áážáŹ áááşáĄáąá¸á
áąáá˛áˇ ááá˛ááŽá¸ááąá¸ááᯠá
áŹá¸áá˛áˇáĄá፠áĄáááşáá˛á
áŻááşááźáŽá¸ áĄá
áąáˇáááŻááźááşáá˝áąá¸áá
áşááźááŹááŹá¸á ááááşááąáŹáˇ áážááťáąáŹáááŻáˇááąáŹááşá¸ááŤáááşááąáŹáşá áĄáááşáá˛áˇáĄá
áąáˇáážáŹááŤáá˛áˇ áĄá
á˝ááşá¸áĄáŹáááááşáá˝áąááᯠáĄááŻááşááááŻááşáááŻáˇá ááťáąáŹáşáááşáĄááźá
áş ááźáááşááąáŹááşáá
áşáááŻááşááŹáá˛ááźá
áşááŤáááşá

ááá˛ááŽá¸áá˛áˇáĄááťááŻáááşáá˛áážáŹ áĄáááşáá˝ááşááŹááŻáá
ášá
ááşá¸ áĄááťááŻá¸ááąáŤááşá¸ ááá ááťáąáŹáşááŤáááşááŹááźáąáŹááˇáş áá˝ááşáá˛áˇáá˛áˇ áážá
áşááąáŤááşá¸ááąáŹááşááťáŽááááşá¸á ááąá¸áááşáááşáá
ášá
ááşá¸áĄááźá
áşáĄááŻáśá¸ááźáŻááŹáá˛áˇááźááŤáááşá
áááąáˇááąááşáážáŹáááşá¸ ááá˛ááŽá¸áá˛áˇááťááşá¸ááŹááąá¸áĄááťááŻá¸ááťáąá¸áá°á¸áá˝áąáĄááźáąáŹááşá¸ ááŻááąáááá˝áąááźáŻááŻááşáá˛áˇááźááźáŽá¸ááąáŹááş áááşá¸á áááşááŹááŹáá˝ááşáááŻááşá áááŻááşááśáĄáŹá¸ááᯠááąáŹááşá¸á
áąááźáŽá¸ ááŹá¸áááŽá¸ááážááááŻááşáááŻáˇáááşá¸ áĄááąáŹááşáĄáá°ááźáŻáááşáááŻáˇ áá˝áąáˇáážááááŤáááşá
ááá˛ááŽá¸á
áŹá¸áááş áĄá
áąáˇáááŻáá˝áąá¸ááá
áşáááˇáşáá˛áˇ áĄááźáąáŹááşá¸áááşá¸ (áá
) ááťááş
ááá˛ááŽá¸á
áŹá¸áááş áĄá
áąáˇáááŻáá˝áąá¸ááá
áşáááˇáşáá˛áˇ áĄááźáąáŹááşá¸áááşá¸ áá˝áąáááąáŹáˇ
á) ááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸ááźá˝ááşááááş
ááá˛ááŽá¸áá˛áˇ áĄá
áąáˇáá˝áąáážáŹ áááŻááŽáááąáŹááŹááşáá˝áąááŤááŹááźáąáŹááˇáş áĄááŽáá˛áá˛áĄááąáŹááşáážáááŤáááşá áááşááŹááşáá˝áąá áĄá
á˝ááşá¸áááşáá˛áˇááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸áá˝áąááźá
áşááŤáááşá
ááá˛ááŽá¸áážáŹ áááźáŹá¸áá
áşááŽá¸ááťáąáŹáşáááşáá˝áąáážáŹáááş ááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸ááŤáááşáážáŻáááŻááťáŹá¸ááźáŽá¸ áááŻááşááŽáá˛áˇ áááşáááşá
áááşá¸áááŻáˇáážáŹáááşáááşá¸ ááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸ ááŻáśá¸ááááŻááťáŹá¸ááŤáááşá áá°áˇáážáŹááŤáá˛áˇ áááşááŹááşáá˝áąá free radicals áá˝áąááᯠáááşáážáŹá¸ááąá¸ááźáŽá¸ áá˛ááşáá˝áąáááťááşá
áŽá¸áĄáąáŹááşááŹáá˝ááşááąá¸áá˛áˇáĄááźááş ááąáŹááşáááşá¸áážáŻááᯠááťáąáŹáˇááťá
áąááŤáááşá
á) ááŽááŹáááş C ááťáŹá¸áááş
ááá˛ááŽá¸ áá
áşááŻáśá¸á
ᏠááťáąáŹáşáááşáážáŹ áá
áşááąáˇá
áŹáááŻáĄááşáá˛áˇ ááŽááŹáááş C áááŹááá˛áˇáá ááŹáááŻááşáážáŻááşá¸ááťáąáŹáşááŤáááşááŤáááşá ááŻááşáááŻá¸áážáŻáážáŹ áĄáá°ááŹááşáá˛áˇáááŻá¸áááşááŹáá˝áąááŻááşáá˛áˇáĄá፠ááŽááŹáááşC á ááŹááşááźááşáááşááŹááźáąáŹááˇáş áĄáŹááŹáááŹááşáĄááźááˇáşáĄáá ááťááşáááş áĄáááşáážáŹááťáąáŹáşááąáŹááşáᏠááąáŹááşá¸ááŤáááşá
á) áááşááŹááŹáá˝ááşáááŻááşáááş
ááá˛ááŽá¸ááťáąáŹáşáááşá ááŽá¸ááťáááşáááşááŹáá˛ááşáá˝áą ááźáŽá¸áá˝áŹá¸áážáŻááᯠááŹá¸ááŽá¸áááŻááşáááşáááŻáˇ ááŻááąááŽáá˝áąá áááźáŹááąá¸ááŽá áá˝áąáˇáážááá˛áˇááŤáááşá ááŤááąáááˇáş áá˝áąáˇáážááážáŻááááşáá˝áąá áĄá
áąáŹáááŻááşá¸áĄáááˇáşááŹáážáááąá¸ááŹááźá
áşááźáŽá¸ ááąáážááşáážáŹ áááşááŹááŹáá˝ááşáááŻááşáááŹá¸á áááşááŹááąáŹááŤáĄáášáááŹááşááᯠááťáąáŹáˇáááşá¸á
áąáááŻááşáááŹá¸áááŻáᏠáááşááąáááźáááŻááşááąá¸ááŤáá°á¸á
á) áĄááşáááŻááşá¸ááŹá¸ááąáŹááŤááŹáá˝ááşáááŻááşáááş
áá°áˇáážáŹááŤáááşáá˛áˇ ááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸áá˝áąááźáąáŹááˇáş áĄááşáááŻááşá¸ááŹá¸ááąáŹá፠ááźá
áşáá˝áŹá¸áážáŻáĄáážáááşááᯠáááˇáşá
áąááźáŽá¸ áážááşááŹááşááᯠááááááŻááşáĄáąáŹááşááŹáá˝ááşááąá¸áááŻááşáááşáááŻáˇ ááŻáśááźááşááŹá¸ááźááŤáááşá
á
) áĄá
áŹááťáąááťááşáážáŻááąáŹááşá¸á
áąáááş
ááá˛ááŽá¸á áĄá°áá˝ááşá¸ááąáŹááşáááşá¸áážáŻáááŻááťáąáŹáˇááťá
áąáááŻááşááźáŽá¸ áĄá
áŹááťáąááťááşáážáŻáááŻááąáŹááşá¸áá˝ááşá
áąááŤáááşá Crohnâs diseaseá áĄá°áááźáŽá¸ááąáŹááşáááşá¸ááŹáá˛áˇ áááźáŹá¸áĄá°áááşá¸ááźáąáŹááşá¸ááąáŹááşáááşá¸áážáŻááąáŹááŤáážááá°áá˝áąáĄáá˝ááş ááąáŹááşá¸ááťááŻá¸ááźáŻ áááşáááŻáˇ áááááŤáááşá
ááŤááąáááˇáş áááşá¸ááťážáąáŹááźááşá¸áĄáá˝ááş ááá˛ááŽá¸á ááąáŹááşá¸ááťááŻá¸ááźáŻáááŹá¸á áááŻáááŻá¸á
áąáááŻááşáááŹá¸áááŻááŹááᯠááŻááąááŽáá˝áąáĄááźáŹá¸ áĄááźááşá¸áá˝áŹá¸ááąááŹáá˝áąáážáááŹááźáąáŹááˇáş ááąáŹááŤáááşááŹááŹáá˛áˇáĄááťáááşáá ááá˛ááŽá¸ááᯠáážáąáŹááşááŹá¸ááŤáááŻáˇ áááŹáááşáĄááťáŹá¸á
áŻá áĄááźáśááźáŻááźááŤáááşá
á) ááąáŹááşáááşá¸áážáŻááťáąáŹáˇááťá
áąáááŻááşáááş
ááá˛ááŽá¸á ááášááŹáááŻááşáĄáážáśáˇáááąáŹááşáááşá¸áážáŻáá˝áąááᯠááťáąáŹáˇááťá
áąáááŻááşááźáŽá¸ ááŹááşáááŻá¸áážáŻááźá
áşá
ááşáá˛áˇáááááŻááşáážáŻáá˝áą ááźá
áşáááŹáĄáąáŹááş ááŹáá˝ááşááąá¸ááŤáááşá
á) áĄáá
áşááąáŹááşááąáŹááŤááŹáá˝ááşáááş
ááá˛ááŽá¸áážáŹááŤáá˛áˇ áááąáááąáŹá áĄáááŻá¸áá˝áĄáá
áşááąáŹááşááŹáá˛áˇ áĄáááŻá¸ááŻááťááşá
áŽá¸áážáŻáááŻáˇááźá
áşá
áąáá˛áˇ ááąáŹááşáááşá¸áážáŻááᯠááŹá¸ááŽá¸ááąá¸áááŻááşááŤáááşá
á) áážááŻáśá¸ááťááşá¸ááŹááąá¸áĄáá˝ááşááąáŹááşá¸áááş
ááá˛ááŽá¸ááťáąáŹáşáááşá áážááŻáśá¸ááťááşá¸ááŹááąá¸áĄáá˝ááş áĄááąáŹááşá¸ááŻáśá¸áá˛áážáŹááŤáááşááźáŽá¸ áážááŻáśá¸áá˛áˇ áážááŻáśá¸áá˝áąá¸ááźáąáŹáá˝áąáĄáá˝ááş ááąáŹááşá¸ááťááŻá¸ááźáŻ ááŹáá˝ááşááąá¸ááŤáááşá áá°ááážááŻáśá¸áá˝áąá¸ááźáąáŹáĄáá˝ááşá¸ áĄááŽáá˛áˇáááŻáááşá
áááąáŹ á
áŻááŻáśáááşááźááážáŻ áĄáášáááŹááşáááŻáážáąá¸áá˝áąá¸á
áąáááŻááşááŤáááşá ááŤááąáááˇáş statins áá˝áąáááŻááťááŻá¸ áá˝áąá¸áááŻá¸áá˛áˇáááŻáááşá
áááąáŹáááŻááşáᏠááąá¸ááŤá¸áá˝áąáá˛áˇ áááąáŹááşá¸áá˛áˇááŹááşááźáŻáážáŻáážááááşááŹááźáąáŹááˇáş áááşááąá¸áá˝áąáá˛áˇááŻááážáŻááśáá°ááąááááş ááá˛ááŽá¸ááᯠáĄáŹá¸ááźááˇáşááŹááşá
áŹáĄááźá
áşááąáŹááşááŻáśá¸áááŻáˇ áááŹáááşáá˛áˇáĄáááşáááŻááşáááşááŤá
á) áá˝áąá¸áááŻá¸ááááşá¸áááş
ááá˛ááŽá¸ááťáąáŹáşáááşáááŻááąáˇáááŻááşá¸ááąáŹááşáááş áá˝áąá¸áááŻá¸(áĄááąáŤáşáá˝áąá¸)ááťá
áąáááŻááşááŤáááşá ááŤááąáááˇáş ááąáážááşáážáŹ áĄááąáŤáşáá˝áąá¸ááĄáąáŹááşáá˝áąá¸ (áá˝áąá¸áááĄáŹá¸ááťáŹá¸ááźááşá¸) ááᯠááťá
áąáááŻááşáááŹá¸áááŻáᏠááąáˇááŹáážáŻáá˝áąáááşááŻááşáááŻáˇ áááŻááŤááąá¸áááşá
áá) ááąáŹááŤáááŻá¸áá˝ážáŹá¸áá˝áąáááŻááąá
áąáááŻááşáááş
ááŽááŹáááş C áá˛áˇ ááŽááŹáááş E áááŻáˇááᯠáááźáŹá¸áááŻááşááśáĄáŹá¸ááźážááˇáşáááşáá˛áˇáĄááŹáááŹááşáá˝áąááźáŹá¸áážáŹ ááá˛ááŽá¸á ááťáŹá¸ááŹááźááşá¸ááᯠááŹáá˝ááşááźáŽá¸ ááąáŹááŤááᯠááŻááśáááŻááşááŻááşááąá¸ááŤáááşá ááŹááşáá˝á˛áááşá¸á
á
áşááąá¸áážáŻáá˝áąáĄá ááá˛ááŽá¸áá˝áąáᏠáááşááŽá¸ááŽá¸ááŹá¸ááąá
áąáááŻááşá
á˝ááşá¸áážááááşáááŻáˇ áááááŤáááşá
áá) ááŽááŹáááşáá˝áąááźá˝ááşááááş
ááŽááŹáááş C áá˛áˇ E áĄááźááş ááá˛ááŽá¸áážáŹ ááąáŹáá
áşáĄááşá
á
áşá áááŻáááşááŽáááşáá˛áˇ ááŽááŹáááş K áááŻáˇááźá˝ááşáá
á˝áŹááŤáááşááŤáááşá
áá) áážááşááŹááşááąáŹááşá¸á
áąáááş
áá
áşááąáˇááᯠááá˛ááŽá¸ ááťáąáŹáşáááş ááĄáąáŹááşá
ááąáŹááşááąá¸áááş áááşáá°ááąáˇááŹáááŻááşá
á˝ááşá¸áá˛áˇ áážááşááŹááşáááŻáˇáážáŹ áááŻá¸áááşááąáŹááşá¸áá˝ááşááŹá
áąáááŻááşáááşáááŻáˇ áááźáŹááąá¸ááŽá ááŻááąáááá
áşááŻáážáŹááąáŹáşááźááŹá¸ááŤáááşá
áá) ááááşáááŻááşá¸áááŻááşááŹá
á˝ááşá¸ááąáŹááşáááşáá˛áˇ ááŹá¸áááŽá¸ááážááááŻááşá
á˝ááşá¸ ááźážááˇáşáááşááąá¸áááş
ááá˛ááŽá¸ ááťáąáŹáşáááşáážáŹ ááŹááşáááŻá¸áááˇáşááťááşáá
ášá
ááşá¸ááŤáááşáážáŻááťáŹá¸ááźáŹá¸ááŹááźáąáŹááˇáş ááášááąáĄáąáŹááşááźááşá¸ááᯠáĄááŹá¸áĄáᏠááąáŹááşá¸á
áąáááŻááşááŤáááşá ááŹááşáááŻá¸ááźá
áşá
ááş (Oxidative stress) áá˝áąá ááŻááşáááŻá¸ááťááŻáˇáá˝ááşá¸áážáŻáááŻááźá
áşá
áąááźáŽá¸ áĄááťááŻá¸áááŽá¸áá˝áąáážáŹáááşá¸ ááťááŻá¸áĽááášááąáĄáąáŹááşáááŻááşá
á˝ááşá¸áááşá¸ááŤá¸á
áąááŤáááşá
ááá˛ááŽá¸ ááťáąáŹáşáááşááᯠááąáŹááşááŻáśá¸ááźááşá¸ááźááˇáş áĄááťááŻá¸ááŹá¸áá˛áˇáĄááťááŻá¸áááŽá¸áá˝áąáážáŹ testosterone ááąáŹáşááŻááşá¸áááŹá áááŻá¸á
áą ááŤáááşá
áá) áĄáŹá¸áá
áŹá¸á
á˝ááşá¸ááąáŹááşáááşáážáŹ ááśáááŻááşáááşáĄáŹá¸ááźááˇáşá
áąáááş
ááťáąáŹáşáááşá áĄáŹá¸áá
áŹá¸á
á˝ááşá¸ááąáŹááşáááşáááŻááźážááˇáşáááşááąá¸áááˇáş ááąá¸áá
áşááťááŻá¸ááźá
áşááąááźáŽá¸ ááŹááťááşáážáŻááᯠáááşááŹá
áąá áá˝ááşáĄáŹá¸ááźááşáááşááźááˇáşáááşá¸áážáŻáááŻááąáŹááşá¸áá˝ááşá¸á
áąáááŻááşááŤáááşá
áá
) ááŽá¸ááťááŻááąáŹááŤáĄáá˝ááş áĄááťááŻá¸ááźáŻáááş
ááá˛ááŽá¸ááᯠáĄáážáąáˇáĄáááşáááŻááşá¸áá˛áˇáĄááášááááááŻáˇáážáŹ ááŽá¸ááťááŻááąáŹááŤáĄáá˝ááşááąá¸ááŤá¸áĄááźá
áş áĄáááşáááşá¸á ááŻáśá¸á
á˝á˛áá˛áˇááźááŤáááşá áá°áˇáá˛áˇáĄááťááŻá¸ááźáŻááŻáśáááşááąáŹááşáážáŻááᯠáĄááťáŹá¸ááźáŽá¸ááááááąá¸ááąáááˇáş áĄááşáá°áááşáááŻáśáˇááźááşáááŻááşáážáŻ ááᯠááťáąáŹáˇááŤá¸á
áąááźáŽá¸ áá˝áąá¸áá˝ááşá¸áááźáŹá¸ááŹááşááᯠááťáááşá¸á
áąáááşáááŻáˇ áááŻááŤáááşá