အခြေခံကျသည့် ကျန်းမာရေးဗဟုသုတများ

စပ်စုစိန်တွေရဲ့ လူမသိသူမသိ ကောင်းကျိုးများ အကြောင်း သိပြီးပြီလား။ နာမည်ကျော် ကာတွန်းပညာရှင်ကြီး ဝေါ့တ် ဒစ်စနေက ပြောဖူးတယ် “ခင်ဗျား စူးစမ်းစပ်စုချင်စိတ်ဖြစ်လာရင် စိတ်ဝင်စားစရာ အရာတွေအများကြီး ရှာတွေ့လိမ့်မယ်” တဲ့။ ကမ္ဘာကျော်ဆိုစကားတစ်ခုရယ်ပါ။ များသောအားဖြင့် လူအတော်များများမှာ စပ်စုတတ်တဲ့ သဘာဝရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူများက ကိုယ့်ကို စပ်စုရင်တော့ မကြိုက်တတ်ကြပါဘူး။ စပ်စုတတ်တဲ့ အလေ့အထကို ယျေဘုယျအားဖြင့် နှစ်လိုဖွယ်ရာ အမူအကျင့်လို့ မမြင်တတ်ကြပါဘူး။ ဟုတ်တော့လည်း ဟုတ်တယ်လေ။ စပ်စုခံရတယ်ဆိုတာ သိပ်တော့ ကောင်းလှတာမဟုတ်ဘူး။ တစ်ဖက်လူက ပြောချင်တာ၊ မပြောချင်တာ စသဖြင့် စိတ်အခြေအနေအမျိုးမျိုးရှိနေနိုင်တာကိုး။ ဒါပေမယ့် စပ်စုတတ်တဲ့သူတွေအနေနဲ့ကတော့ ဒီစိတ်လေးကို အပြစ်လို့ မမြင်ကြပါနဲ့။ စပ်စုတတ်တာက လူအမြင်ကပ်စရာချည်း၊ ဆိုးနေတာချည်းတော့လဲ မဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ဖက်မှာလည်း ကောင်းတဲ့ အကျိုးတွေလည်းရှိနေပါတယ်။ စပ်စုတတ်တဲ့သူတွေရနိုင်တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေက ယျေဘုယျအားဖြင့် အချက် ၁၀ […]

Covid-19 ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးက အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို အဓိကတိုက်ခိုက်တာ လူအတော် များများသိပြီးဖြစ်မှာပါ။ Covid-19 ဝေဒနာရှင်တွေကို ကုသဖို့အတွက် ventilator ခေါ် အသက်ရှူစက် တွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အရမ်းအရေးပါလာတဲ့အတွက် Ventilator (အသက်ရှူစက်) တွေအကြောင်း နည်းနည်းလောက်ပြောပြချင်ပါတယ်။ အဆုတ်ကသူ့အလိုလို လေရှူသွင်း၊ ရှူထုတ်မလုပ်နိုင်တော့ရင် Ventilator (အသက်ရှူစက်) တပ်ပြီး အသက်ရှူဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ တစ်ခုသိထားရမှာက ဒီစက်တွေက လူတစ်ယောက်အသက်ရှူဖို့ အကူအညီပေးရုံသက်သက်ပဲဖြစ်ပြီး ရောဂါ ကုသပေးတဲ့ကိရိယာမဟုတ်ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဘယ်အချိန်မှာ Ventilator (အသက်ရှူစက်) လိုသလဲ ပုံမှန်အတိုင်းဆို ခန္ဓာကိုယ်အတွက်လိုအပ်တဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကို အဆုတ်က ရှူသွင်းပြီး  ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆိုဒ်ပြန်ထုတ်ပေးပါတယ်။ အဆုတ်ပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်မလုပ်တဲ့အချိန်မှာ Ventilator (အသက်ရှူစက်) တပ်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်ကုသမှုလုပ်နေချိန်၊ ခွဲစိတ်ကုသမှုခံယူပြီး နလန်ထစအချိန်၊ အခုဖြစ်ပွားနေတဲ့ covid-19 ရောဂါလိုအဆုတ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ရောဂါတစ်ခုခုခံစားနေရချိန်တွေမှာ ပုံမှန်အတိုင်း အသက်ရှူနိုင်အောင် ventilator တပ်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ Ventilator […]

ခုဆိုရင် ဘယ်သွားသွား အထဲမဝင်ခင် အပြင်ကနေဆီးပြီး နဖူးလေးကို လှမ်းချိန်ပြီး အပူချိန်ကို လှမ်းတိုင်းကြတယ်လေ။ အရင်ကတော့ လူတွေက အပူချိန်တိုင်းရင် ပြဒါးတံကြီးနဲ့ ချိုင်းအောက်ညှပ်မယ်၊ လျှာအောက်ထားမယ် ဒီလောက်ပဲ သိတာပေါ့။ ခုတော့ မဖြစ်မနေ အပူချိန်တိုင်းရမယ်လဲဆိုရော ထွက်လာလိုက်တဲ့ သာမိုမီတာ အမျိုးအစားဆိုတာ အများကြီးပါပဲလား။ သူတို့တွေကို ဘယ်လိုသုံးမှာလဲ။ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု ဘာတွေကွာလဲဆိုတာ ပြောပြပေးပါမယ်။ ပုံမှန် ကိုယ်အပူချိန်က ဘယ်လောက်လဲ။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ ပုံမှန် ကိုယ်အပူချိန်က 98.6°F (37°C) ရှိပါတယ်။ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် 0.5-1 ဒီဂရီလောက်တော့ အတိုးအလျော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ မနက်ပိုင်းမှာ အပူချိန်ကျမယ်။ နေ့လယ်လောက်မှာ တက်လာမယ်။ ညနေလောက်မှာ ပြန်ကျသွားမယ်။ ဒါကလည်း သဘာဝပါပဲ။ အရွယ်ရောက်ပြီး လူတစ်ယောက်မှာ ဖျားတယ်လို့ သတ်မှတ်ဖို့ အတွက် […]

ဒီတစ်ခေါက်တော့ နွေ အပူရှိန်ပြင်းပြင်းအောက်မှာ ကျန်းမာနေဖို့ ဆိုရင် လိုက်နာရမယ့် နည်းလမ်းလေးတွေကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။ နွေ ရာသီရဲ့ တကယ့်ကို အပူပြင်းဆုံးအချိန်ကာလကို တဖြည်းဖြည်း ချဉ်းနင်းဝင်ရောက်လာနေပါပြီ။ အပူဒဏ်ကြောင့် လူအများစုဟာ နေအိမ်တွေမှာပဲရှိနေကြတာများပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နွေရာသီရဲ့ အလယ်ခေါင်ကာလကြီးမဟုတ်လား။ အပူရှိန်ဟာ တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာနေပြီမို့ နေအိမ်မှာ နေရထိုင်ရတာကလည်း သက်သောင့်သက်သာ အနေအထားတော့ မဟုတ်လှပါဘူး။ ဒီလိုပူပြင်းတဲ့ နွေရာသီမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်စွာနေထိုင်နိုင်ဖို့ အလွန်လိုအပ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပူပြင်းတာမို့ ရောဂါဘယကူးစက်နိုင်ခြေမြင့်မားပြီး အရေပြားရောဂါတွေ၊ အပူလျှပ်တာ၊ လေဖြတ်တာနဲ့ ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးနိုင်တာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်မားလှပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေကို ရှောင်လွှဲနိုင်ဖို့ဆိုရင် အောက်ပါနည်းလမ်းတွေကို အသုံးပြုပြီး ကျန်းမာအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်ပြုစုနိုင်ပါတယ်။ နွေ အပူရှိန်ပြင်းပြင်းအောက်မှာ ကျန်းမာနေဖို့ နည်းလမ်းများ နွေ အပူရှိန်ပြင်းပြင်းအောက်မှာ ကျန်းမာနေဖို့ ဆိုရင်တော့ ရေဓာတ်မဆုံးရှုံးပါစေနဲ့။ နွေရာသီမှာ ရေဓာတ်မဆုံးရှုံးဖို့က အဓိကပါပဲ။ ရေများများသောက်ပေးဖို့ ဂရုစိုက်ပါ။ အထူးသဖြင့် […]

သင်လှူလိုက်တဲ့ သွေး ကနေ လူဘယ်နှယောက်ကို ကယ်နိုင်သလဲဆိုတာ တွေးဖူးပါသလား။ တစ်ထုပ်လှူလိုက်တာ တစ်ယောက်ပဲ ကယ်နိုင်မှာပေါ့လို့ ပြောစရာ ရှိပါတယ်။ ဟိုအရင်ကတော့  ဟုတ်ချင် ဟုတ်မှာပေါ့။ ခုတော့ နည်းပညာတွေ တိုးတက်လာတဲ့ အတွက် သင်လှူလိုက်တဲ့ သွေးတစ်ထုပ်ကို အမျိုးမျိုး ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာပြီး လိုအပ်သလို ပေးနိုင်အောင် စီစဉ်ထားပါတယ်။ သင့်သွေးကို ဘယ်သူတွေကို ပေးလိုက်တယ်ဆိုတာရော သိပါသလား။ သင့်သွေးက လူတွေအတွက် ဘယ်လောက်တောင် အဖိုးတန်တယ်။ သင်က ကြီးမြတ်တဲ့အလုပ်၊ အသက်ကယ်တဲ့ အလုပ်ကို လုပ်နေတယ်ဆိုတာ ဒီဆောင်းပါးကနေ ပြောပြပေးပါ့မယ်။ သွေး တစ်ထုပ်ကနေ ဘာတွေ ရနိုင်လဲ။ သွေးတစ်ထုပ်ကို ဒီတိုင်းပဲ သုံးလို့ ရသလို သူ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြီး တစ်ယောက်မက သုံးလို့ရအောင် လုပ်လို့ ရပါတယ်။ ဥပမာ […]

ဒီဇင်ဘာလက စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အခုချိန်မှာကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၉ နိုင်ငံအထိ ပျံ့နှံ့သွားပြီဖြစ်တဲ့ COVID-19 ရောဂါကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ (pandemic) အဆင့်အဖြစ်ကြေညာလိုက်ပါပြီ။ ရောဂါ တစ်ခု ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအခြေအနေပေါ် တွက်ဆပြီး ရောဂါကူးစက်မှုကိုအဆင့်ဆင့်ခွဲခြားထားပြီး ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ (pandemic) အဆင့်ကတော့ အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်း၊ ကူးစက်နှုန်း၊ ပြင်းထန်မှု စတဲ့အချက်များစွာအပေါ်မူတည်သုံးသပ်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို အဆင့် အမျိုးမျိုးခွဲခြားနိုင်ပါတယ်၊ ဒီအဆင့်တွေကတော့ Sporadic – ဒီအုပ်စုထဲကရောဂါတွေက တစ်ခါတစ်လေမှ ဖြစ်ပွားပြီး သိပ်လည်းမပြင်းထန်ပါဘူး။ Cluster – ဒေသတစ်ခု၊ နေရာတစ်ခုက လူဦးရေအများစုမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့ရောဂါမျိုးပါ၊ ဥပမာပြောရရင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်က ဂျပန်နိုင်ငံမှာ အနုမြူဗုံးကျဲခံခဲ့ရတဲ့  မြို့နဲ့အနီးတဝိုက်မှာနေထိုင်သူတွေ စစ်ပြီးကာလမှာ ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်းမြင့်တက်လာတဲ့အခြေအနေမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ Endemic – နေရာဒေသတစ်ခုမှာ ပုံမှန်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်ပါတယ်။ Hyperendemic – endemic ထက်ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းပိုများတဲ့ရောဂါတွေပါ၊ ဥပမာဆိုရင် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ […]