အခြေခံကျန်းမာရေး

အိမ်သုံးပစ္စည်းတွေမှာကပ်ငြိနေတဲ့ ဖုန်မှုန့်တွေဟာ အဆီဆဲလ်တွေဖြစ်တည်မှုကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးနိုင်တဲ့ ဓါတုပစ္စည်းပေါင်းများစွာရဲ့ခိုအောင်းရာဖြစ်နေနိုင်တယ်လို့ သုတေသနပညာရှင်တွေကဖော်ပြလာပါတယ်။ ဒီတော့ ဖုန်တလူးလူးနဲ့ အိမ်မရှင်းဘဲနေကြတဲ့ အစ်ကိုအစ်မတို့ ပိုဝလာဖို့ လမ်းကြောင်းမြင်နေပါတယ်နော်။ မကြာသေးခင်နှစ်တွေတည်းကendocrineဟော်မုန်းရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်ကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေရဲ့သက်ရောက်မှုအကြောင်းကို သုတေသီတွေက စိုးရိမ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဓါတ်ပစ္စည်းတွေက တစ်ခါတလေ အိမ်သန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းတွေမှာပါဝင်တတ်ပြီးနေ့စဉ်သုံးနေကျအရာတွေမှာတောင် ရှိနေတတ်ပါတယ်။ ပလတ်စတစ်ပစ္စည်းအများစုမှာက ခုနလိုendocrine-disruptingဟော်မုန်းတွေဖြစ်တဲ့phthalatesတွေပါလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီဓါတုပစ္စည်းတွေက သန္ဓေမရနိုင်ခြင်း၊ အသည်းရောဂါ၊ ကင်ဆာနဲ့ ကလေးအဝလွန်ခြင်းတွေနဲ့ဆက်နွှယ်နေတယ်လု့ိလေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း သူတို့ကို လူ့ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်တွေအဖြစ်နဲ့ သုတေသီတွေက သတိပေးခဲ့ပါတယ်။ အခုသုတေသနမှာတော့Duke University ရဲ့Nicholas School of the Environmentမှ ပါရဂူဘွဲ့ရChristopher Kassotisအဖွဲ့ကလေ့လာတွေ့ရှိခဲ့တာပါ။ အိမ်ထဲကဖုန်တွေကြောင့် အဆီဆဲလ်တွေပိုဖြစ်လာစေတာ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဲဒီဖုန်တွေမှာendocrine-disrupting ဓါတုပစ္စည်းတွေပါနေလို့ပါပဲ။   သုတေသနမှာမြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနားရှိနေအိမ် ၁၉၄ လုံးဆီက ဖုန်မှုန့်နမူနာတွေကို စုဆောင်းခဲ့ပြီး လူ့ကျန်းမာရေးအပေါ် ဖုန်မှုန့်တွေရဲ့ဓါတုသက်ရောက်မှုတွေကိုလေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဖုန်မှုန့်တွေထဲက ဓါတ်ပစ္စည်းတွေရဲ့အာနိသင်ကိုစမ်းသပ်ခဲ့ပြီး အဆီဆဲလ်တွေအပေါ်သက်ရောက်မှုကို ဦးစားပေးလေ့လာဆန်းစစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖုန်မှုန့်တွေထဲမှာပါဝင်တဲ့ ဓါတုပစ္စည်းက ပမာဏအရမ်းနည်းနေရင်တောင် အဆီဆဲလ်တွေဖြစ်ပေါ်မှုကိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်လို့လေ့လာမှုရလဒ်တွေကဖော်ပြနေပါတယ်။ သုတေသနအတွင်းမှာ […]

ခံစားဖူးကြမှာပါ။ ခြေထောက်တွေ လေးနေပြီး လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုလုပ်ဖို့တောင် ပင်ပန်းနေတာမျိုး။ ခြေလှမ်းတိုင်းက မသွက်လက်ရင်တောင် လေးတော့မနေသင့်ဘူးလေ။ ဘာကြောင့် ခြေထောက်တွေလေးလံနေရတာလဲ ။ ဒီလိုမျိုး ခြေထောက်တွေ လေးနေရခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ နောက်ကွယ်က အကြောင်းအရာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဘယ်သူတွေမှာ အဖြစ်များလဲ ။ ။ ဒီတိုင်း ယေဘုယျပြောရမယ်ဆိုရင် အဝလွန်တဲ့သူတွေ၊ အသက်ကြီးလာလို့ ကြွက်သားအားနည်းလာတဲ့သူတွေနဲ့ မတ်တပ်အကြာကြီးရပ်၊ အကြာကြီးထိုင်တဲ့သူတွေ ပိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ခြေထောက်တွေ လေးလံပြီး ပင်ပန်းနေတယ်ဆိုတာ သူတစ်ခုတည်းရှိတတ်သလို အခြား လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တဲ့ ကြွက်တက်တာ၊ ရောင်ရမ်းတာ၊ နာကျင်တာတွေနဲ့လည်း တွဲတတ်ပါတယ်။ သူတစ်ခုတည်းရှိရင် သိပ်စိုးရိမ်စရာ မရှိပေမယ့် အခြား လက္ခဏာတွေနဲ့ တွဲလာရင်တော့ ပေါ့ဆနေလို့ မရပါဘူး။ ။ ဘာကြောင့် ခြေထောက်တွေလေးလံနေရတာလဲ ၁ - လှုပ်ရှားမှု အရမ်းများသွားတာ။ ဒီ အချက်ကတော့သိသာပါတယ်။ ပုံမှန်ထက် ခြေထောက်ကို […]

ဘီယာတွေ၊ အရက်တွေသောက်တတ်တဲ့သူတွေဟာ ကြာရှည်သောက်လေ ရုပ်ရင့်လေဖြစ်လာတာကိုတွေ့ဖူးမှာပေါ့။ နဂိုအသက်ထက် ပိုရင့်တယ်ထင်ရတာမျိုး၊ ရွယ်တူချင်းယှဉ်ရင်တောင် အသက်ပိုကြီးနေသလိုလိုနဲ့။ တချို့တွေကတော့ခြွင်းချက်ပေါ့လေ။ ဒီလိုဖြစ်ရတာ ဘာကြောင့်လို့ထင်ပါသလဲ။ အပြင်ပန်းရုပ်ရည်တင်မက ခန္ဓာကိုယ်ကြီးတစ်ခုလုံးကို ရင့်ရော်အိုစာသွားစေတဲ့ အရက်သောက်ခြင်းဆိုးကျိုးတွေကို ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကနေလေ့လာကြည့်ရအောင်။ (၁) ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်စေတယ် အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ရေဓာတ်ပိုနည်းလာတတ်တယ်။ ဒီအရည်တွေသောက်လို့ ရေငတ်ပြေမယ်မထင်ပါနဲ့။ အယ်လ်ကိုဟောက ခန္ဓာကိုယ်ထဲကရေတွေကို ဆီးအဖြစ်နဲ့ ပိုထွက်ရှိစေပြီး ရေဓာတ်ခန်းခြောက်နိုင်တဲ့အန္တရာယ်ကို ပိုတိုးစေနိုင်ပါတယ်။ (၂) အသားခြောက်စေနိုင်တယ် လူတွေက အသက်ကြီးလာရင် အရေပြားတွေပါးလာပြီး ပိုခြောက်သွေ့လာပါတယ်။ ဒါကတော့ သဘာဝအလျောက်ဖြစ်တဲ့ ရင့်ရော်မှုဖြစ်စဉ်ဆိုတော့ ကိုယ်ထိန်းချုပ်လို့ မရနိုင်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့နေထိုင်ပြုမှုပုံတွေကြောင့် ဒီဖြစ်စဉ်ကို ပိုမြန်စေနိုင်ပါတယ်။ အယ်လ်ကိုဟောက သင့်ကို ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်စေပြီး အသားခြောက်စေနိုင်တော့ ငယ်ငယ်နဲ့ရုပ်ရင့်စေပါလိမ့်မယ်။ (၃) အရေးကြီးတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေကို အားနည်းစေတယ် အယ်လ်ကိုဟောက အရေးကြီးတဲ့ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတချို့ကို ထိခိုက်စေပြီး မြန်မြန်ရင့်ရော်အားနည်းစေပါတယ်။ အရက်များများသောက်သူတွေဟာ အသည်းခြောက်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများစေနိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် […]

အရက်ဆိုတာ ဘယ်လောက်ပဲ ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းဘူးပြောပြော အပေါင်းအသင်းတွေနဲ့ ဆုံလာပြီဆိုရင် အနည်းဆုံးတော့ တစ်ခွက်တစ်ဖလားလောက် မော့တတ်ကြတာပဲမလား။ တစ်ခွက်ထဲပါလို့ ပြောရင်းနဲ့ အာလေးရွှင်ပြီး စိတ်ကမြူးကြွလာတာနဲ့ မမူးမချင်း တစ်ခွက်ပြီး တစ်ခွက် ဆက်တိုက်တွေ သောက်ကြတော့ပါပဲ။ ဒီလို ဘော်ဒါတွေနဲ့ ဆုံခိုက် သောက်တာ၊ စားတာ ပျော်ဖို့ကောင်းပေမယ့် နောက်နေ့မနက်ရောက်ပြီဆိုရင်တော့ အရက်နာကျ တဲ့ ဝေဒနာကို ခံစားနေရရင်တော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ အထူးသဖြင့် ရုံးကိုလာတဲ့နေ့မှာ ညက အရှိန်နဲ့ မျက်နှာက မအီမသာဖြစ်၊ ခေါင်းကမူးပြီး အော့အန်ချင်သလို၊ အလုပ်ထဲလည်း အာရုံမရောက်ဖြစ်နေရင်တော့ အလုပ်ခွင်မှာ ပြဿနာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ ကဲချင်သလို ကဲပြီး နောက်နေ့ ရုံးမှာ ရုပ်ပျက်ဆင်းပျက် ဖြစ်မနေအောင် အရက်နာကျ ဝေဒနာကို ထိန်းဖို့နည်းလမ်းတွေကို ကိုယ့်ဘော်ဒါတွေအတွက် ဝေမျှပေးလိုက်ပါတယ်။ အရက်နာကျ နေသည့်တိုင် အလုပ်ခွင်မှာ […]

အဟမ်း..... အဟမ်း.... ရာသီဥတုကြေညာချက်လေးထုတ်ပြန်ပါရစေ။ အခုဆိုရင်ဖြင့် ပူပြင်းတဲ့ နွေရာသီကို ရောက်လာပါပြီနော်။ နွေရာသီမှာ အပူချိန်မြင့်တာကတော့ လူတိုင်းသိပြီးသားပါနော်။ နွေပူပြင်းမှုနဲ့အတူ ထပ်ခံစားရနိုင်တာက ရေရှားတာလေနော်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်တွေပေါများပေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုကြောင့် သောက်ရေ၊ သုံးရေရှားပါးလာပြီဖြစ်သလို ရာသီဥတုမမှန်တာကြောင့်လည်း ရေပြတ်လပ်မှုတွေခံစားကြရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရေရှားတဲ့ နွေရာသီရောက်ရင် မသန့်ရှင်းတဲ့ ရေ ကြောင့် ရောဂါတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ရေအသက် တစ်မနက်ပါ ရေအသက် တစ်မနက်ပါနော်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ရေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။ ရေလုံလောက်စွာရပါမှ ကျန်းမာတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာပါ။ရေက ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ပုံမှန်ဖြစ်အောင် ထိန်းညှိပေးပြီး အဆစ်တွေကို လှုပ်ရှားမှုကောင်းစေပါတယ်။ ဆီး၊ ဝမ်းနဲ့ ချွေးကနေတဆင့် ကိုယ်တွင်းက အဆိပ်အတောက်တွေကို ဖယ်ရှားပေးတာကလည်း သောက်သုံးရေပါနော်။ သန့်ရှင်းတဲ့ရေ လုံလောက်အောင်မရရင် ဘာဖြစ်မလဲ သန့်ရှင်းတဲ့ရေ မရလို့ လုံလောက်အောင် […]

စိတ်တွေ ဖိစီးလိုက်တာ၊ အလုပ်တွေကလည်း ဒီလောက်လုပ်နေတာတောင် မပြီးဘူးဆိုတဲ့ လေဒီလေးတွေ များရှိလား။ ဒါဆိုရင်တော့ ပြောစရာတစ်ခုရှိလာပါပြီနော်။ ဒါကတော့ အလုပ်တွေကို တအားဖိလုပ်နေလို့ စိတ်ဖိစီးနေတာ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့အချက်တစ်ခုပါ။ စိတ်ဖိစီးမှုများလာတဲ့အခါ အလုပ်တွေကိုကောင်းကောင်းမလုပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ အာရုံစူးစိုက်မှုကလည်း ကျလာပါတယ်နော်။ နောက်ဆို စိတ်ဓာတ်ကျ တဲ့အထိ  ဖြစ်လာမှာပါ။ အလုပ်ချိန်များများလုပ်လေ စိတ်ဓာတ်ကျလေလေပါ အလုပ်စားပွဲမှာ တစ်ချိန်လုံးထိုင်နေရတာက ခက်ခဲပင်ပန်းပါတယ်။ တစ်နေ့တာမှာ ၈ နာရီထက်ကျော်ပြီး အလုပ်စားပွဲမှာ ထိုင်နေရတာက အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ စိတ်ဖိစီးမှုက ပိုလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီခံစားချက်က စိတ်ခံစားမှုသက်သက်ပဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ လေ့လာချက်တွေအရလည်း အမျိုးသမီးတွေဟာ အလုပ်ချိန်များများ အလုပ်လုပ်လေလေ စိတ်ဖိစီးမှုပိုများလာလေလေလို့ တွေ့ရှိထားရပါတယ်။ သုတေသီတွေက လေ့လာမှုအတွင်း အလုပ်လုပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလေ့လာမှုအရ တစ်ပတ်မှာ အလုပ်ချိန် နာရီ ၄၀ ထက် အလုပ်လုပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေထက် တစ်ပတ်မှာ […]

ကိုယ့်အရပ်ကို စိတ်တိုင်းမကျ ဖြစ်တဲ့အခါတိုင်း အရပ်ရှည်အောင် ဘာတွေလုပ်ရမလဲလို့ သူများကို မေးဖူးတဲ့သူတွေရှိကြမှာပါ။ အဲဒီမှာ အများစုပြန်ဖြေကြတာကတော့ အသက် ၁၈ နှစ်ကျော်သွားရင် အရပ်ဆက်ရှည်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဒါတကယ်ပဲလား၊ အရပ်ထပ်ရှည်အောင် ဘာမှ လုပ်လို့မရတော့ဘူးလား။ ။ ဒီနေရာမှာ ပြောစရာတစ်ခုတော့ရှိပါတယ်။ ကိုယ့်မျိုးရိုးက အရပ်ပုတဲ့မျိုးရိုးဖြစ်နေရင် ၊ အဖေရော အမေရော အရပ်ပုနေရင် ကိုယ့်ကျမှ ထူးပြီး ရှည်လာစရာ အကြောင်းတော့မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မိဘနှစ်ပါးမှာ တစ်ယောက်က အရပ်ရှည်နေမယ်၊ အမျိုးတွေကလည်း အရပ်ပုတဲ့အထဲ မပါဘူးဆိုရင်တော့ ၁၈ နှစ်နောက်ပိုင်းမှာ အရပ်ထပ်ရှည်လာဖို့လို မျှော်လင့်လို့ရပါသေးတယ်။ အရပ်ရှည်လာပါစေဆိုပြီး ထိုင်ပြီး ဆုတောင်းနေရုံနဲ့တော့ ဘာမှ ဖြစ်မလာမှာ သေချာတာမို့ ကိုယ့်ဘက် က နည်းနည်း အားစိုက်ရမယ့် အပိုင်းလေးတွေရှိပါတယ်။ ဒီတော့ ကိုယ်ကလည်း အသက် […]