နှာခေါင်း မှာ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတွေက ဘာတွေလဲ။

နား၊ နှာခေါင်း ၊ လည်ချောင်းရောဂါတွေထဲမှာ နှာခေါင်းမှာလည်း ရောဂါပေါင်းစုံဖြစ်တတ်ပါတယ်။ သာမန်အနံ့ပျောက်ရာကစလို့ နှာခေါင်းအသားပို၊ ကင်ဆာတွေအထိ မျိုးစုံဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းရောဂါတွေရဲ့ လက္ခဏာတွေက သာမန်လက္ခဏာတွေပဲ ဖြစ်တာကြောင့် ရောဂါတစ်ခုရယ်လို့ သတိမထားမိတတ်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ လက္ခဏာတွေကိုတော့ သိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒါမှစောစောစီးစီး ကုသမှု ခံယူနိုင်မှာပါ။

နှာခေါင်း ကနေ အနံ့တွေ ဘယ်လိုရတာလဲ။

အနံ့ရနိုင်တဲ့နည်း နှစ်နည်းရှိပါတယ်။

-နှာခေါင်းကနေရှူပြီးရတဲ့ အနံ့ရယ်

-ပါးစပ်ထဲကနေ ဆန်တက်လာတဲ့ အနံ့ရယ်ဆိုပြီးတော့ ရှိပါတယ်။ ( ပါးစပ်ကနေ တစ်ခုခုကို ဝါးလိုက်ရင် အရသာတင် ရတာမဟုတ်ပါဘူး။ အနံ့လည်း ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အနံ့အရသာနဲ့ ပြည့်စုံတယ်လို့ ပြောကြတာပါ။ ဒါ့ပြင် အနံ့မရတဲ့သူက အရသာပါ မရတော့ဘူးဆိုပြီးလည်း ပြောတတ်ကြပါသေးတယ်။ )

နှာခေါင်း ကနေ အနံ့ဘယ်လိုရသလဲဆိုတာ ကြည့်ရအောင်။

ပန်းတစ်ပွင့်ကို ရှိုက်ရှူလိုက်တယ်ဆိုပါစို့။ ပန်းမှာရှိတဲ့ အနံ့မော်လီကျူးလေးတွေက နှာခေါင်းထဲမှာရှိတဲ့ olfactory cleftလို့ ခေါ်တဲ့ နေရာလေးကို ရောက်သွားပါတယ်။ အဲ့ဒီနေရာမှာရှိတဲ့ olfactory epitheliumလို့ ခေါ်တဲ့ အချွဲအမြေးပါးလေးမှာ အနံ့မော်လီကျူးလေးတွေ ပျော်ဝင်သွားပါတယ်။

ဒီလိုရှိုက်ရှူတာကို ကူညီပေးတာကတော့ turbinatesလို့ ခေါ်တဲ့ တွန့်ခေါက်နေတဲ့ နေရာလေးတွေပါပဲ။ ဒါလေးတွေက ဝင်လာတဲ့ လေကို လမ်းကြောင်းတည့်မတ်အောင်၊ နွေးအောင် လုပ်ပေးရုံတင်မကဘဲ လေကိုပါ စစ်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ရှိုက်ပြီး ရှူသွင်းလိုက်မယ်ဆိုရင် လေများများပိုဝင်ပြီး အနံ့လည်း ပိုရပါတယ်။

အချွဲအမြှေးပါးမှာ ပျော်ဝင်နေတဲ့ အနံ့မော်လီကျူးတွေက အမြှေးပါးအနှံ့ကို ပျံ့သွားပြီး အမွေးနုလေးတွေကို သွားတွယ်ပါတယ်။ ဒီအမွေးနုလေးတွေမှာ လက်ခံဆဲလ်တွေ ရှိနေတာကြောင့် အနံ့မော်လီကျူးတွေက လက်ခံဆဲလ်နဲ့ ချိတ်ပြီးသား ဖြစ်သွားပြီး အချက်ပြလှိုင်းတွေ ထုတ်ပေးပါတော့တယ်။

ဒီလှိုင်းတွေကို အာရုံကြောသေးသေးလေးတွေက သယ်ဆောင်ပြီး ဦးခေါင်းခွံအောက်ခြေမှာရှိတဲ့ ဇကာပုံစံအရိုးပြားဆီကို ရောက်သွားပါတယ်။ အာရုံကြောသေးသေးလေးတွေ စုပေါင်းလိုက်တဲ့ အခါမှာတော့ အနံ့ခံအာရုံကြောကြီး ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒီအာရုံကြောကနေမှတဆင့် ဦးနှောက်အရှေ့ဘက်မှာရှိတဲ့ အနံ့ခံအာရုံဖု olfactory bulbဆီရောက်သွားပါတယ်။

အနံ့ခံအာရုံဖုက နှာခေါင်း တစ်ပေါက်စီအတွက် တစ်ခုစီ စုစုပေါင်း နှစ်ခုရှိပါတယ်။ အနံ့ခံအာရုံဖုရဲ့ တာဝန်ကတော့ သူ့ဆီရောက်လာတဲ့ အနံ့တွေကို အမျိုးအစားခွဲပေးပြီး ဦးနှောက်ရဲ့ တခြားနေရာတွေဆီကို ပို့ပေးပါတယ်။

လူတွေရဲ့ နှာခေါင်းမှာ အနံ့ခံ လက်ခံဆဲလ်ပေါင်း ၁၂သန်းရှိပြီး အနံ့ပေါင်း တစ်သောင်းလောက်ကို ခွဲခြားပေးနိုင်ပါတယ်။ ခွေးတွေမှာ ဆိုရင်တော့ မျိုးစိတ်ကို လိုက်ပြီး လက်ခံဆဲလ်ပေါင်း သန်း ၁၀၀ကနေ ၂၀၀လောက်ထိ ရှိနိုင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က အနံ့ပြင်းလေလေ၊ အနံ့ကို ရှိုက်ရှူလေလေ အနံ့ခံအာရုံဖုဆီ များများရောက်လေလေ အနံ့ပိုရလေလေပါပဲ။

နှာခေါင်း မှာ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါတွေက ဘာတွေလဲ။

• အနံ့အရသာ ခံလို့ မရတာ

အနံ့မရတဲ့သူက အရသာပါ လိုက်ပျောက်တတ်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဝင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ အနေနဲ့ အနံ့ပျောက်တာ (ဥပမာ ကိုဗစ်၊ တုပ်ကွေး) ဖြစ်နိုင်သလို ဦးခေါင်းထိခိုက်မိတာ၊ စွဲသောက်နေတဲ့ ဆေးတွေကြောင့်မရတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အကြောင်းရင်းပေါ်မူတည်ပြီး ကုသမှုပေးရပါတယ်။

• နှာခေါင်းသွေးလျှံတာ

နှာခေါင်း သွေးလျှံစေတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းနှစ်ချက်ကတော့ ရှူတဲ့လေခြောက်သွေ့တာနဲ့ နှာခေါင်းနှိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ၊ ထိပ်ကပ်နာ၊ သွေးရောဂါ၊ ပြင်ပပစ္စည်းတစ်ခုခု ဝင်နေတာ၊ နှာနုရိုးစောင်းနေတာ စတာတွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် နှာခေါင်းသွေးလျှံလာရင် အရင်သွေးတိတ်အောင် လုပ်ပါ။ သွေးမတိတ်ရင်၊ ခဏခဏလျှံနေရင် ဆရာဝန်နဲ့ ပြသပါ။

• နှာရည်ယိုတာ

နှာရည်ယိုတယ်ဆို အရောင်ကို သေချာကြည့်ပါ။ သာမန်ပဲ ဒါမှမဟုတ် ဓာတ်မတည့်တာကြောင့်ဆိုရင် အကြည်ရောင်ပါ။ အဖြူဆိုရင် အအေးမိတာ၊ ထိပ်ကပ်နာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အစိမ်းတို့၊ အဝါတို့ဆိုရင် ဘက်တီးရီးယားပိုးဝင်တာပါ။ အနီ၊ အညိုဆိုရင်တော့ နှာရည်နဲ့ သွေးနဲ့ ရောတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အမည်းရောင်ကတော့ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့သူတွေ၊ မှိုပိုးဝင်တဲ့ သူတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။

• နှာနုရိုးစောင်းတာ

နှာနုရိုးစောင်းပြီး နှာခေါင်းပေါက် နှစ်ဖက် မညီတာမျိုးပါ။ မွေးရာပါလည်း ဖြစ်နိုင်သလို၊ ထိခိုက်မိလို့ နှာနုရိုးကျိုးပြီး စောင်းနေတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နည်းနည်းပါးပါးစောင်းတာဆို မသိသာပေမယ့် တော်တော်ကြီးစောင်းနေမယ်ဆိုရင် နှာခေါင်းတစ်ဖက်ပိတ်တာ၊ အိပ်တဲ့အခါ အသက်ရှူသံပြင်းတာ၊ မျက်နှာနာတာ၊ တစ်ဖက်တည်းစောင်းအိပ်တာစတဲ့ လက္ခဏာတွေပြပါတယ်။ မျက်နှာထိခိုက်မိပြီးလို့ ဒီလက္ခဏာတွေရှိနေရင် နှာနုရိုးကို တစ်ချက်စစ်ကြည့်ပါ။

• နှာခေါင်းအသားပို

နှာခေါင်းအသားပိုက လူငယ်နဲ့ လူလတ်ပိုင်းအရွယ်မှာ အတွေ့ရများပါတယ်။ ဘာကြောင့်ဖြစ်သလဲဆိုတာတော့ တိတိကျကျ မသိရသေးပါဘူး။ နာတာရှည်ထိပ်ကပ်နာနဲ့ တွဲတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘာကြောင့်မှန်းမသိဘဲ အချိန်ကြာကြာ နှာရည်ယို၊ နှာပိတ်မယ်၊ မျက်နှာတွေ တင်းပြီး နာနေမယ်၊ အနံ့အရသာတွေ ပျောက်သွားမယ်ဆိုရင် နှာခေါင်းအသားပိုကို သတိထားသင့်ပါတယ်။

• ထိပ်ကပ်နာ

နှာခေါင်းပတ်လည်မှာ လေအိတ်လေး ၄စုံရှိပါတယ်။ ဒီလေအိတ်လေးတွေထဲကို ပိုးဝင်သွားတဲ့အခါ ထိပ်ကပ်နာဆိုတာ ဖြစ်လာပါတယ်။ နှာပုပ်ရည်တွေ ကျပြီး နှခေါင်းနဲ့ မျက်လုံးနားက အရိုးလေးတွေ တင်းပြီး နာနေတတ်ပါတယ်။ များသောအားဖြင့် အအေးမိတာက စပြီး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ၁၂ပတ်ကျော်ရကင်တော့ နာတာရှည် ထိပ်ကပ်နာလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။

• ဓာတ်မတည့်တာကြောင့် မဟုတ်ဘဲ နှာရည်ယိုခြင်း

လေထဲက ပါလာတဲ့ အမှုန်အမွှားတွေ၊ အနံ့ပြင်းပြင်းတွေ၊ စားစရာတွေ၊ ဆေးတွေ၊ ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ Nonallergic rhinitisလို့ ခေါ်ပါတယ်။ သာမန်နှာရည်ယို၊ နှာပိတ်တာလောက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်မတည့်တာကြောင့် ဖြစ်တာမဟုတ်လို့ နှာခေါင်းယားတာ၊ လည်ချောင်းယားတာ မဖြစ်ပါဘူး။

Takeaways

နှာခေါင်း မှာလည်း ရောဂါပေါင်းစုံဖြစ်နိုင်ပြီး လက္ခဏာတွေက ဆင်တူလေးတွေပါ။ ဒီထဲက လက္ခဏာတစ်ခုခုကို အချိန်ကြာကြာခံစားနေရရင် ဆရာဝန်နဲ့ ပြသပြီး ရောဂါရှာဖွေ ကုသသင့်ပါတယ်။