လေဖြတ်ခြင်းနှင့် ဦးနှောက်သွေးကြောဖောင်းခြင်း

လေ့လာချက်တခုအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို မြင့်မားစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ Calgary တက္ကသိုလ်က အာရုံကြောအထူးကုဆရာဝန် Dr. Aravind Ganesh ဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလမှာ သွေးတိုးရှိဖူးတဲ့ အမျိုးသမီးများဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ ပိုမြင့်မားကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းဟာ သာမန်သွေးတိုးခြင်းထက် ပိုဆိုးကြောင်း ပြောပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေဟာ ၄၀%လောက်ထိ မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း Dr. Ganesh တို့ သုတေသနအဖွဲ့က သူတို့ရဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ သုတေသန ၉ခုခန့်မှာတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းကို စောင့်ကြည့်ထားပြီး နောင်မှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေနဲ့ ပတ်သက်ပုံကို လေ့လာထားပါတယ်။ ဒီသုတေသနတွေမှာ နေရာဒေသမျိုးစုံက အမျိုးသမီးတွေကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပြီး ၁နှစ်မှ ၃၂နှစ်ကြာတဲ့ အခြေအနေကို လေ့လာထားပါတယ်။ လေ့လာချက်တွေအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေစဉ် သွေးတိုးရှိဖူးသူများဟာ နောက်ပိုင်းမှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ […]

အရွယ်ရောက်ခါနီး လူငယ်တွေမှာ လေဖြတ်ခြင်းဟာ တကယ့်ကို ကံဆိုးခြင်းပါပဲ။ ဆယ်ကျော်သက်ဆိုတာ ဘဝမှာ သရဖူဆောင်းဖို့ ဟန်ပြင်နေချိန်ဖြစ်ပါတယ်။   ကလေးအထူးကု။ အသက်ဆယ်နှစ်လောက်အထိ အများစုဟာ ကလေးအထူးကုဆီ သွားပြရပါတယ်။ အချို့ကလေးကုသဌာနတွေမှာ လူငယ်တွေအတွက် ရည်ရွယ်တဲ့ အရွယ်ရောက်ဆေးပညာဌာနကိုပါ ဖွင့်လှစ်ထားတတ်ပါတယ်။ အရွယ်ရောက်စ လူငယ်များမှာ ကလေးများ၊ လူကြီးများနဲ့ မတူတဲ့ ကျန်းမာရေးပြသနာတွေ ရှိနေတတ်လို့ပါပဲ။ အာရုံကြောနှင့်လေဖြတ်ခြင်းအထူးကု။ လူငယ်တွေ လေဖြတ်ရင် ပိုပြီး အာရုံစိုက်ဖို့ လိုတာကြောင့် အာရုံကြောအထူးကုနဲ့ ဂရုတစိုက်ပြသဖို့ လိုပါတယ်။ လေဖြတ်တဲ့လူနာတွေကို အများဆုံးကြည့်ရှုတဲ့ ဆရာဝန်ရုံးခန်းဟာ သင့်ကို အကူအညီပိုပြိး ပေးနိုင်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်ကုသမှုအပါအဝင် အထူးပစ္စည်းကိရိယာတွေ တပ်ဆင်ထားလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်း။ လေဖြတ်ပြီးနောက်ပိုင်း ကျောင်းမှာ အထူးသင်ထောက်ကူပစ္စည်းတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ သင်ဟာ အကူအညီ လိုအပ်သလား၊ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်လား ဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ တခါတရံ […]

CDC မှ သုတေသီတဦးဖြစ်သူ Elena V Kuklina ရဲ့ အဆိုအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလအတွင်းနဲ့ မွေးဖွားပြီးချိန်မှာ လေဖြတ်မှုနှုန်း မြင့်တတ်ပါတယ်။ ၁၉၉၄-၉၅ မှ ၂၀၀၆-၀၇ ကာလအတွင်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လေဖြတ်ခြင်းတွေကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာရာမှာ လေဖြတ်မှုနှုန်းဟာ ၅၀%ထိ မြင့်တက်ကြောင်း Kuklina နဲ့ သူ့ရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များဟာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သွေးတိုးခြင်းနှုန်းမြင့်မားတာဟာ လေဖြတ်မှုကို မြင့်စေတဲ့ အကြောင်းပါပဲ။ ဒီလေ့လာမှုစာတမ်းမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်၊ ကလေးမွေးစဉ်နဲ့ ကလေးမွေးပြီးချိန်စတဲ့ အချိန်ကာသုံးခုနဲ့ သွေးခဲလေဖြတ်ခြင်း၊ သွေးကြောပေါက်လေဖြတ်ခြင်း၊ ယာယီလေဖြတ်ခြင်းစတဲ့ လေဖြတ်ခြင်း အမျိုးအစားအားလုံးနဲ့ ပေါင်းစပ်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ယခုကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀နှစ်ကထက် ပိုပြီးလေဖြတ်နိုင်ခြေများပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်လေဖြတ်ခြင်းကို ကြုံဖူးတဲ့ အမျိုးသမီးများရဲ့ ၄၁%ဟာ သွေးတိုးရှိကြောင်း လေ့လာမှုမှာပါဝင်တဲ့ ဆေးမှတ်တမ်းတွေအရ သိရပါတယ်။ သွေးတိုးခြင်းဟာ […]

ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးသမီးတယောက်အတွက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းများဟာ အမျိုးသားတွေနဲ့ အတူတူပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးတဦးအတွက် ဟော်မုန်းဓါတ်များပြောင်းလဲခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၊ ကလေးမွေးခြင်း စတဲ့ကိစ္စတွေကပါ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒီတော့ အမျုးသမီးတွေအတွက် လေဖြတ်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ သီးသန့်လမ်းညွှန်မှုအချို့ကို လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးများမှာ လေဖြတ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ရေး အတွက် သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာထားတဲ့ အကြံပြုချက်တွေရှိပါတယ်။ အရေးကြီးတဲ့အချက်တွေကတော့-   ၁။ သွေးတိုးရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလ သွေးတိုးခြင်းဖြစ်နိုင်ခြေလျှော့ချဖို့ Asprin ပမာဏ အနည်းငယ်နဲ့ ကယ်လ်စီယမ် ဖြည့်စွက်စာစားသုံးခြင်းဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ၂။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သွေးတိုးခြင်းဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို မြင့်မာေးစတာမို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလအလွန်မှာလည်း ဖြစ်နိုင်ခြေအကြောင်းအရာတရပ်အနေနဲ့ ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၃။ သွေးပေါင်ချိန်မြင့်တဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေဟာ ကုသမှုခံယူရေးအတွက် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။ ကုသမှုပုံစံဟာ တဦးချင်း အခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ၄။ အမျိုးသမီးများ ကိုယ်ဝန်တားဆေးမသောက်မီ […]

လေဖြတ်ခြင်းဟာ ကြီးမားတဲ့ ပြသနာကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကောင်းစွာကုသနေရင်တောင် မသန်စွမ်းတာ၊ စကားပြောရခက်တာ စတဲ့ ပြသနာတွေ ကျန်နေနိုင်ပါတယ်။ ဒီပြသနာတွေနဲ့အတူ စိတ်ဓါတ်ပါ ကျဆင်းလာခြင်းဟာ ဖြေရှင်းရအခက်ဆုံးအပိုင်းပါပဲ။ စိတ်ဓါတ်ကျဆင်းခြင်းကို ဘယ်လိုရင်ဆိုင် ကျော်လွှားမလဲဆိုတာဟာ လူနာအတွက်ရော ပြုစုသူတွေအတွက်ပါ အရေးကြီးတဲ့ အချက်တခု ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ဓါတ်ကျခြင်းဟာ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လေဖြတ်ခြင်းကြောင့် ပြောဆိုဆက်သါယ်ရတာ ခက်ခဲခြင်းတွေနဲ့ ကျန်ရစ်ခဲ့ရင် ကာယကံရှင် ကိုယ်တိုင်တောင် သတိပြုနိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းပါတယ်။ သေချာတာကတော့ လေဖြတ်ပြီးရင် မသန်မစွမ်းဖြစ်ခြင်း နဲ့အတူ စိတ်သောကဖြစ်ခြင်းပါ ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စိတ်ဓါတ်ကျခြင်းနဲ့ စိတ်သောကရောက်ခြင်းဟာ ကွာခြားပါတယ်။ စိတ်သောကရောက်ခြင်းဟာ ပုံမှန်ဖြစ်ပေမယ့် စိတ်ဓါတ်ကျဆင်းတဲ့ လက္ခဏာတွေကို ရောထွေးဖုံးကွယ် သွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေကတော့ - မျှော်လင့်ချက်မဲ့၊ တန်ဖိုးမဲ့နေသကဲ့သို့ ခံစားရခြင်း အစားအသောက်နှင့် အိပ်စက်ခြင်းပုံစံပြောင်းလဲခြင်း […]

ဦးနှောက်သွေးကြောဖောင်းခြင်း (Cerebral aneurysm) ဆိုတာ ဘာလဲ သွေးကြောဖောင်းခြင်းဆိုတာ သွေးကြောရဲ့ အားနည်းတဲ့နေရာကနေ ဖောင်းထွက်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သွေးကြောဟာ ပူဖောင်းလို ဖောင်းလာတယ်လို့ ဥပမာပေးကြပါတယ်။ ဦးနှောက်ရဲ့နက်ရှိုင်းတဲ့နေရာတွေမှာရှိတဲ့ အဓိကသွေးကြောတွေမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်နေစဉ် သွေးကြောင်ဖောင်းတာကို လိုက်ရှာတဲ့အခါ ဦးနှောက်အသားတွေကို ဂရုတစိုက် ဖယ်ရှားကြည့်ရပါတယ်။ ဦးနှောက်သွေးကြောဖောင်းတာတွေဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ အရှေ့ပိုင်းနဲ့ အနောက်ပိုင်း သွေးလည်ပတ်တဲ့ နေရာတွေမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။   ဘယ်လောက်အဖြစ်များလဲ လူဦးရေရဲ့ ၁.၅ ကနေ ၅ရာခိုင်နှုန်း ခန့်ထိဟာ ဦးနှောက်သွေးကြောဖောင်းခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ လူဦးရေ ၃ သန်းမှ ၅ သန်း အထိဟာ ဦးနှောက်သွေးကြောဖောင်းခြင်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုဟာ လက္ခဏာ မပြပါဘူး။ ဖြစ်ပွားသူတွေရဲ့ ဝ.၅ ကနေ ၃ ရာခိုင်နှုန်း ခန့်ဟာ […]

ဦးနှောက်အကျိတ်ဟာ လေဖြတ်စေနိုင်ပေမယ့် လက္ခဏာတွေဟာ တခြားလေဖြတ်ခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ကွဲပြားပါတယ်။ ဦးနှောက်အကျိတ် သွေးယိုတဲ့အခါ တခြား သွေးကြောပေါက်လို့ လေဖြတ်တဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ဆင်တူတဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ ဦးနှောက်အကျိတ် သွေးယိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်တဲ့ လေဖြတ်ခြင်းဟာ ရှားပါးပြီး ဦးနှောက်တွင်း သွေးယိုတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေရဲ့ ၁ ကနေ ၁၀% ထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အဖြစ်များတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကတော့ သွေးကြောပေါက်ခြင်း အပါအဝင် ဦးနှောက်တွင်း သွေးယိုခြင်း၊ amyloid ပရိုတိန်းကြောင့် သွေးကြောရောဂါဖြစ်ခြင်း၊ ဦးခေါင်းထိခိုက်ခြင်း စတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဦးနှောက်အကျိတ် သွေးယိုစီးစေခြင်းဟာ အောက်ပါ အခြေအနေတွေမှာ မူတည်ပါတယ်။ အန္တရာယ်မရှိသေးသည့်အဆင့် အန္တရာယ်ပေးသည့်အဆင့် မူလအဆင့် ကူးစက်သည့်အဆင့် ဦးနှောက်အကျိတ်အမျိုးအစားအလိုက် ကွဲပြားတဲ့ ပုံစံတွေရှိပြီး သွေးယိုနိုင်ခြေ နည်းခြင်းများခြင်း ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - Pituitary adenoma […]

လေဖြတ်ခြင်းရဲ့ ၂၀%ခန့်ဟာ အသက် ၆၅ နှစ်အောက် အရွယ်တွေမှာ တွေ့ရတတ်ပြီး ဒီလေဖြတ်ရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့ နားလည်ရခက်နေဆဲပါပဲ။ ဦးခေါင်းပိုင်းထိခိုက်ခြင်းနဲ့ ခေါင်းထိခိုက်မှုကြောင့် ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရတဲ့အခါမှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ များတယ်လို့ သုတေသနတခုက ဆိုပါတယ်။ သုတေသီတွေ တွေ့ရှိတာကတော့ အသက် ၅၀အောက် အရွယ်တွေမှာ ထိခိုက်မှုကြောင့် ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရခြင်းမှာ အသက် ၅၀ကျော်အရွယ်တွေထက် ပိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ အသက် ၅၀အောက် တစုံတယောက်အတွက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ သိပ်တော့မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် ၃၀ % လောက် ဖြစ်နိုင်ခြေများလာခြင်းဟာ တယောက်ချင်းစီကိုတော့ သိပ်ပြီး ထိရောက်မှု မရှိပါဘူး။   အကြောင်းရင်းများ ထိခိုက်မှုကြောင့် ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရခြင်းဟာ ဦးခေါင်း ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ခန္ဓါကို ထိခိုက်မိလို့ ဒဏ်ရာရစေလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒဏ်ရာအတိမ်အနက်ဟာ အဖြစ်အပျက်ရဲ့ သဘောသဘာဝ၊ ထိခိုက်တဲ့အား စတဲ့ အကြောင်းများစွာပေါ် မူတည်ပါတယ်။ ဒဏ်ရာနဲ့ပတ်သက်လို့ အောက်ပါအချက်တွေမှာ […]

Lupus ဆိုတာ နာတာရှည် ရောင်ရမ်းနာဖြစ်ပြီး သင့်ကိုယ်ထဲက ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ သင့်ကိုယ်ပိုင် တစ်သျှူးနဲ့ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေကို ပြန်တိုက်ခိုက်ရင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ Lupus ကြောင့် ရောင်ရမ်းခြင်းဟာ ကိုယ်ခန္ဓါရဲ့ စနစ်အမျိုးမျိုးကို သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ အဆစ်အမြစ်တွေ၊ ကျောက်ကပ်၊ သွေးဆဲလ်၊ ဦးနှောက်၊ နှလုံးနဲ့ အဆုတ် စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ လက္ခဏာများ Lupus ရဲ့ လက္ခဏာတွေဟာ ရောဂါကြောင့် ဘယ်နေရာကို ထိခိုက်တယ်ဆိုတာပေါ် မူတည်ပါတယ်။ အတွေ့အများဆုံးလက္ခဏာတွေကတော့ - ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ဖျားခြင်း အဆစ်အမြစ်နာခြင်း၊ တောင့်တင်းခြင်း၊ ယောင်ခြင်း မျက်နှာတွင် ပါးနှင့်နှာခေါင်းကိုဖုံးသော လိပ်ပြာသဏ္ဍာန် အကွက်ပေါ်လာခြင်း နေရောင်ထိသောအခါ အရေပြားပြသနာ ပိုဆိုးခြင်း အေးသောအခါ၊ ဖိအားများသောအခါ လက်ချောင်းခြေချောင်းများ ဖြူခြင်း ပြာခြင်း အသက်ရှူမြန်ခြင်း ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း မျက်လုံးခြောက်သွေ့ခြင်း ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ […]

ဘယ်သူမဆို အသက်အရွယ်မရွေး လေဖြတ်နိုင်ပါတယ်။ သင့်မှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေမြင့်စေတဲ့ အကြောင်းတွေ ရှိနေရင် ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ သင့်ကိုယ်သင်နဲ့ သင်ချစ်ခင်သူတွေကို လေဖြတ်ခြင်းက ကာကွယ်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ အန္တရာယ်တွေကို နားလည်ပြီး လုပ်ဆောင်သင့်တာတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ပါပဲ။ လေဖြတ်နိုင်ခြေမြင့်စေသည့် အကြောင်းရင်းများ အသက်အရွယ်။ အသက် ၅၅နှစ်ကျော်ရင် တခြား အသက်အရွယ်တွေထက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ နှစ်ဆရှိပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်းဟာ သက်ကြီးပိုင်းတွေမှာ အဖြစ်များပေမယ့် အသက် ၅နှစ်အောက်မှာလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ မိသားစုရာဇဝင်။ သင့်မိသားစုဝင်တဦးဦး လေဖြတ်ဖူးရင် သင့်မှာလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ များပါတယ်။ အချို့သော လေဖြတ်ခြင်းမျိုးဟာ မျိုးရိုးဗီဇပြသနာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ Cerebral Autosomal Dominant Arteriopathy ဖြစ်ပြီး Sub-cortical Infarcts နဲ့ Leukoencephalopathy (CADASIL) ရတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေမှာ […]