ဦးနှောက်အာရုံကြောကျန်းမာရေး

လေဖြတ်ပြီးနောက် ပြန်လည်နာလန်ထခြင်းဟာ ကြီးမားတဲ့စိန်ခေါ်မှုတခုဖြစ်ပြီး အားစိုက်ထုတ်မှု အတော်လေး လိုအပ်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့ဦးနှောက်ဟာ လေဖြတ်ခြင်းကြောင့် ပျက်စီးသွားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို ပြန်လည်လေ့လာရပါတယ်။ ဒီအခြေအနေမှာ သင့်ရဲ့လက်ကို ပြန်လည်ကျင့်ယူခြင်းဟာ ခြေထောက်နဲ့မတူဘဲ ထူးခြားပါတယ်။   လက်၏ လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်ခန်းများ လက်ကိုသုံးပြီး အလုပ်တွေပြီးအောင် လုပ်နေစေခြင်းဟာ လေဖြတ်ပြီးချိန်မှာ ပြန်ကောင်းလာဖို့ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတခု ဖြစ်ပါတယ်။ လေဖြတ်ပြီး ပြန်လည် သန်စွမ်းရေး ကိစ္စမှာ လက်တွေ့အသုံးပြုပေးခြင်းက အဓိကဖြစ်ပါတယ်။ ဂီတတူရိယာသင်ယူစဉ်မှာ ဂီတနုတ်စ်တွေကို ထပ်တလဲလဲ လေ့ကျင့်ပေးရတဲ့ သဘောလိုပါပဲ။ နောက်ပိုင်းမှာ သုတေသီတွေဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ထိန်းချုပ်မှုနဲ့ လှုပ်ရှားခြင်းတွေအတွက် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ ဘယ်လိုသတ်မှတ်ထားတယ် ဆိုတာ ပိုပြီး နားလည်လာကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်မသန်ဖြစ်တာကို သီးသန့်ကုမယ့်အစား လက်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာ တခုလုံး ကုသတဲ့နည်းတွေဆီ ပြောင်းလဲခဲ့ကြပါတယ်။ Constraint-induced movement therapy (CIMT) […]

လေဖြတ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပါ ထိခိုက်တတ်ပါတယ်။ လေဖြတ်ပြီးနောက် ပြောင်းလဲခြင်းများဟာ အတန်အသင့်ကနေ ဆိုးရွားတဲ့အဆင့်ထိရှိပါတယ်။ ခဏတာကနေ အတော်ကြာတဲ့ အခြေအနေထိ ရှိတတ်ပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်းကြောင့် ဥိးနှောက်ရဲ့ ဘယ်နေရာထိခိုက်တယ်၊ ဘယ်လောက်ပြင်းထန်တယ် ဆိုတဲ့အပေါ် မူတည်ပါတယ်။ လေဖြတ်ပြီးနောက် ဦးနှောက်မှာရှိတဲ့ အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်တဲ့ အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်မိရင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲခြင်းတွေ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒီပြောင်းလဲခြင်းတွေဟာ လေဖြတ်ခြင်းကို သင့်ကိုယ်ခန္ဓါက တုံ့ပြန်လို့ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သင့်မှာစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှု ဆိုးရွားလာရင် ပျောက်မသွားရင် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးပါ။ ဆေါးနွေးနှစ်သိမ့်သူ၊ စိတ်ကျန်းမာရေးကုသသူ တွေဆီမှာလည်း တိုင်ပင်နိုင်ပါတယ်။ ပြောင်းလဲခြင်းတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ စိတ်ပူပန်ခြင်း။ အကြောင်းအရင်း မယ်မယ်ရရ မရှိဘဲ စိတ်ပူပင်နေတတ်ပါတယ်။ စိတ်ဓါတ်ကျဆင်းခြင်း။ လေဖြတ်ပြီးနောက် ဝမ်းနည်းတာစိတ်ညစ်တာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပိုပြီး ဆိုးရွားစွာ စိတ်ထိခိုက်နေတာမျိုး ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ တခြားသူတွေကို မှီခိုနေရလို့ စိတ်နိုင်းမကျတာ၊ အကူအညီမဲ့တယ် […]

လေဖြတ်ခြင်းအကြောင်းဂျာနယ်ရဲ့ အဆိုအရ တရက်ကို အရက်၂ခွက်ထက် ပိုသောက်သူများဟာ တဝက်လောက်ပဲ သောက်သူများထက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ ၃၄% မြင့်တက်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ သက်လတ်ပိုင်း ဆွီဒင်လူမျိုး ၁၁၆၄၄ ဦးအပေါ် ၄၃ နှစ်အကြာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသနအရ သုတေသီတွေဟာ တရက်ကို ၂ခွက်ထက်ပိုသောက်ခြင်း (အသောက်များခြင်း)နဲ့ တဝက်အောက်လျော့သောက်ခြင်း (အသောက်နည်းခြင်း) တို့ရဲ့ သက်ရောက်ပုံတွေကို လေ့လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလေ့လာမှုအရအသောက်များသူများဟာ နည်းသူများထက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ ၃၄% ပိုများပါတယ်။ သက်လတ်ပိုင်း (၅၀ - ၆၀) အသောက်များသူများဟာ မျိုးရိုးနဲ့အသက်အရွယ်အရ ခန့်မှန်းထားခြင်းထက် ၅နှစ်ပိုစောပြီး လေဖြတ်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။ အသောက်များသူများဟာ သက်လတ်ပိုင်းမှာ တခြား ဖြစ်နိုင်ခြေအကြောင်းအရာတွေဖြစ်တဲ့ သွေးတိုးနဲ့ ဆီးချိုလိုပဲ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို ပိုပြီးမြင့်မားစေပါတယ်။ အသက် ၇၅ နှစ်ဝန်းကျင်မှာတော့ သွေးတိုးနဲ့ဆီးချိုဟာ လေဖြတ်နိုင်စရာရှိတဲ့ တခုတည်းသောလွှမ်းမိုးတဲ့အရာဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အရက်နဲ့ […]

လေဖြတ်ခြင်းဟာ ဦးနှောက်ကိုသွားတဲ့ သွေးစီးဆင်းမှုဟာ သွေးခဲပိတ်လို့ ရပ်တန့်သွားရင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေဖြစ်လို့ လေဖြတ်ခြင်းအကြောင်းကို နားလည်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားသင့်လဲ ဆက်ပြီးကြည့်ရအောင်။   ၁။ ဘာလို့လေဖြတ်သလဲ လေဖြတ်ခြင်း ၂မျိုးရှိပါတယ်။ သွေးကြောပိတ်၍ လေဖြတ်ခြင်းကတော့ ဦးနှောက်ကိုသွားတဲ့ သွေးကြောဟာ သွေးခဲနဲ့ပိတ်သွားရင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နောက်တမျိုးကိုတော့ သွေးယိုခြင်းကြောင့် လေဖြတ်ခြင်းလို့ခေါ်ပြီး ဦးနှောက်ထဲက သွေးကြောပေါက်ပြီး သွေးယိုတဲ့အခါ ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေ ရောင်လာရင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။   ၂။ လေဖြတ်ခြင်းက သင့်ကို ဘာဖြစ်စေလဲ လေဖြတ်ခြင်းဟာ ဆိုးရွားတဲ့ ပြသနာပါ။ လေဖြတ်ခြင်းကို စောစီးစွာမကုရင် ဦးနှောက်ဟာ အမြဲတမ်း ပျက်စီးသွားနိုင်ပြီး မသန်မစွမ်းဖြစ်တာ၊ စကားပြောခက်တာ၊ နားလည်ဖို့ခက်တာ စတာတွေအပြင် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။   ၃။ လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ လေဖြတ်ခြင်းရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ လက္ခဏာတွေကတော့ စကားပြောခက်ခဲခြင်း၊ မပီသခြင်းနဲ့ […]

သွေးကြောပေါက် လေဖြတ်ခြင်းဆိုတာ ဦးနှောက်ထဲက သွေးကြောပေါက်သွားလို့ လေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သွေးထွက်လာတဲ့အခါ ဦးနှောက်ဟာ ရောင်လာပြီး ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေကို ပျက်စီးစေပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်းရဲ့ ၁၃%ခန့်ဟာ သွေးကြောပေါက်လို့ လေဖြတ်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်အရာတွေက သွေးကြောပေါက် လေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်စေသလဲ အဓိကဖြစ်စေတဲ့ အရာများကတော့ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရခြင်း သွေးတိုးခြင်း သွေးကြောဖောင်းလာခြင်း ပုံမှန်မဟုတ်သော သွေးကြောများ သွေးရောဂါများ (hemophillia၊ sickle cell anemia စသည်) အသည်းအလုပ်မလုပ်ခြင်း ဦးနှောက်ကင်ဆာ စတာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ စကားပြောခက်ခဲခြင်း၊ မပီသခြင်းနဲ့ တခြားသူတွေ ဘာပြောနေတယ်ဆိုတာ နားလည်ဖို့ ခက်ခဲခြင်း ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်ဖက်ဖက်တွင် ခြေလက်အားနည်းခြင်း မျက်လုံးတစ်ဖက်တွင်ဖြစ်စေ နှစ်ဖက်စလုံးဖြစ်စေ အမြင်ဝါးခြင်း၊ ပုံရိပ်နှစ်ထပ်မြင်ခြင်း ပြင်းထန်စွာခေါင်းကိုက်ခြင်း အန်ခြင်း မူးဝေခြင်း ကောင်းကောင်းမရပ်နိုင်ခြင်း လမ်းလျှောက်ရခက်ခြင်း စတာတွေ […]

ဘယ်သူမဆို အသက်အရွယ်မရွေး လေဖြတ်နိုင်ပါတယ်။ သင့်မှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေမြင့်စေတဲ့ အကြောင်းတွေ ရှိနေရင် ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ သင့်ကိုယ်သင်နဲ့ သင်ချစ်ခင်သူတွေကို လေဖြတ်ခြင်းက ကာကွယ်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ အန္တရာယ်တွေကို နားလည်ပြီး လုပ်ဆောင်သင့်တာတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ပါပဲ။ လေဖြတ်နိုင်ခြေမြင့်စေသည့် အကြောင်းရင်းများ အသက်အရွယ်။ အသက် ၅၅နှစ်ကျော်ရင် တခြား အသက်အရွယ်တွေထက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ နှစ်ဆရှိပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်းဟာ သက်ကြီးပိုင်းတွေမှာ အဖြစ်များပေမယ့် အသက် ၅နှစ်အောက်မှာလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ မိသားစုရာဇဝင်။ သင့်မိသားစုဝင်တဦးဦး လေဖြတ်ဖူးရင် သင့်မှာလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ များပါတယ်။ အချို့သော လေဖြတ်ခြင်းမျိုးဟာ မျိုးရိုးဗီဇပြသနာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ Cerebral Autosomal Dominant Arteriopathy ဖြစ်ပြီး Sub-cortical Infarcts နဲ့ Leukoencephalopathy (CADASIL) ရတာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအခြေအနေမှာ […]

လေ့လာချက်တခုအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို မြင့်မားစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ Calgary တက္ကသိုလ်က အာရုံကြောအထူးကုဆရာဝန် Dr. Aravind Ganesh ဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလမှာ သွေးတိုးရှိဖူးတဲ့ အမျိုးသမီးများဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ ပိုမြင့်မားကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းဟာ သာမန်သွေးတိုးခြင်းထက် ပိုဆိုးကြောင်း ပြောပါတယ်။ လေဖြတ်ခြင်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေဟာ ၄၀%လောက်ထိ မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း Dr. Ganesh တို့ သုတေသနအဖွဲ့က သူတို့ရဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ သုတေသန ၉ခုခန့်မှာတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးတိုးခြင်းကို စောင့်ကြည့်ထားပြီး နောင်မှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေနဲ့ ပတ်သက်ပုံကို လေ့လာထားပါတယ်။ ဒီသုတေသနတွေမှာ နေရာဒေသမျိုးစုံက အမျိုးသမီးတွေကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပြီး ၁နှစ်မှ ၃၂နှစ်ကြာတဲ့ အခြေအနေကို လေ့လာထားပါတယ်။ လေ့လာချက်တွေအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေစဉ် သွေးတိုးရှိဖူးသူများဟာ နောက်ပိုင်းမှာ လေဖြတ်နိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ […]

အရွယ်ရောက်ခါနီး လူငယ်တွေမှာ လေဖြတ်ခြင်းဟာ တကယ့်ကို ကံဆိုးခြင်းပါပဲ။ ဆယ်ကျော်သက်ဆိုတာ ဘဝမှာ သရဖူဆောင်းဖို့ ဟန်ပြင်နေချိန်ဖြစ်ပါတယ်။   ကလေးအထူးကု။ အသက်ဆယ်နှစ်လောက်အထိ အများစုဟာ ကလေးအထူးကုဆီ သွားပြရပါတယ်။ အချို့ကလေးကုသဌာနတွေမှာ လူငယ်တွေအတွက် ရည်ရွယ်တဲ့ အရွယ်ရောက်ဆေးပညာဌာနကိုပါ ဖွင့်လှစ်ထားတတ်ပါတယ်။ အရွယ်ရောက်စ လူငယ်များမှာ ကလေးများ၊ လူကြီးများနဲ့ မတူတဲ့ ကျန်းမာရေးပြသနာတွေ ရှိနေတတ်လို့ပါပဲ။ အာရုံကြောနှင့်လေဖြတ်ခြင်းအထူးကု။ လူငယ်တွေ လေဖြတ်ရင် ပိုပြီး အာရုံစိုက်ဖို့ လိုတာကြောင့် အာရုံကြောအထူးကုနဲ့ ဂရုတစိုက်ပြသဖို့ လိုပါတယ်။ လေဖြတ်တဲ့လူနာတွေကို အများဆုံးကြည့်ရှုတဲ့ ဆရာဝန်ရုံးခန်းဟာ သင့်ကို အကူအညီပိုပြိး ပေးနိုင်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်ကုသမှုအပါအဝင် အထူးပစ္စည်းကိရိယာတွေ တပ်ဆင်ထားလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်း။ လေဖြတ်ပြီးနောက်ပိုင်း ကျောင်းမှာ အထူးသင်ထောက်ကူပစ္စည်းတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ သင်ဟာ အကူအညီ လိုအပ်သလား၊ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်လား ဆိုတာ စစ်ဆေးပြီး ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ တခါတရံ […]

CDC မှ သုတေသီတဦးဖြစ်သူ Elena V Kuklina ရဲ့ အဆိုအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလအတွင်းနဲ့ မွေးဖွားပြီးချိန်မှာ လေဖြတ်မှုနှုန်း မြင့်တတ်ပါတယ်။ ၁၉၉၄-၉၅ မှ ၂၀၀၆-၀၇ ကာလအတွင်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လေဖြတ်ခြင်းတွေကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာရာမှာ လေဖြတ်မှုနှုန်းဟာ ၅၀%ထိ မြင့်တက်ကြောင်း Kuklina နဲ့ သူ့ရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များဟာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သွေးတိုးခြင်းနှုန်းမြင့်မားတာဟာ လေဖြတ်မှုကို မြင့်စေတဲ့ အကြောင်းပါပဲ။ ဒီလေ့လာမှုစာတမ်းမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်၊ ကလေးမွေးစဉ်နဲ့ ကလေးမွေးပြီးချိန်စတဲ့ အချိန်ကာသုံးခုနဲ့ သွေးခဲလေဖြတ်ခြင်း၊ သွေးကြောပေါက်လေဖြတ်ခြင်း၊ ယာယီလေဖြတ်ခြင်းစတဲ့ လေဖြတ်ခြင်း အမျိုးအစားအားလုံးနဲ့ ပေါင်းစပ်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ယခုကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀နှစ်ကထက် ပိုပြီးလေဖြတ်နိုင်ခြေများပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်လေဖြတ်ခြင်းကို ကြုံဖူးတဲ့ အမျိုးသမီးများရဲ့ ၄၁%ဟာ သွေးတိုးရှိကြောင်း လေ့လာမှုမှာပါဝင်တဲ့ ဆေးမှတ်တမ်းတွေအရ သိရပါတယ်။ သွေးတိုးခြင်းဟာ […]

ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးသမီးတယောက်အတွက် လေဖြတ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းများဟာ အမျိုးသားတွေနဲ့ အတူတူပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးတဦးအတွက် ဟော်မုန်းဓါတ်များပြောင်းလဲခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၊ ကလေးမွေးခြင်း စတဲ့ကိစ္စတွေကပါ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒီတော့ အမျုးသမီးတွေအတွက် လေဖြတ်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ သီးသန့်လမ်းညွှန်မှုအချို့ကို လိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးများမှာ လေဖြတ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ရေး အတွက် သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာထားတဲ့ အကြံပြုချက်တွေရှိပါတယ်။ အရေးကြီးတဲ့အချက်တွေကတော့-   ၁။ သွေးတိုးရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလ သွေးတိုးခြင်းဖြစ်နိုင်ခြေလျှော့ချဖို့ Asprin ပမာဏ အနည်းငယ်နဲ့ ကယ်လ်စီယမ် ဖြည့်စွက်စာစားသုံးခြင်းဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ၂။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သွေးတိုးခြင်းဟာ လေဖြတ်နိုင်ခြေကို မြင့်မာေးစတာမို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလအလွန်မှာလည်း ဖြစ်နိုင်ခြေအကြောင်းအရာတရပ်အနေနဲ့ ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၃။ သွေးပေါင်ချိန်မြင့်တဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေဟာ ကုသမှုခံယူရေးအတွက် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။ ကုသမှုပုံစံဟာ တဦးချင်း အခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ၄။ အမျိုးသမီးများ ကိုယ်ဝန်တားဆေးမသောက်မီ […]