အခြေခံကျန်းမာရေး

ရုတ်တရက် မူးလဲတယ်၊ သတိလစ်တယ်ဆိုတာ အဖြစ်များကြပါတယ်။ ဦးနှောက်ကိုသွေးရောက်ရှိမှုနည်းတဲ့အခါ(အောက်ဆီဂျင်မလုံလောက်တဲ့အခါ) ရုတ်တရက်သတိမေ့သွားတာဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ထိခိုက်သွားလို့လား၊ အားနည်းသွားလို့လား၊ ဘာလို့မူးလဲရတာလဲ ဆိုတဲ့မေးခွန်းကို ဒီဆောင်းပါးက အဖြေပေးပါလိမ့်မယ်။ မူးလဲရတဲ့အကြောင်းရင်းက - (၁) ရေဓါတ်မလုံလောက်လို့ ရေလုံလောက်အောင်မသောက်ရင်၊ အရည်ဓါတ်တွေအများကြီးဆုံးရှုံးထားရရင်ရေဓါတ်ခန်းခြောက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါဆိုသွေးပေါင်တွေကျပြီး အာရုံကြောစနစ်ကကောင်းကောင်းမထိန်းချုပ်နိုင်တော့ သတိလစ်မေ့မျောသွားနိုင်ပါတယ်။ အကောင်းဆုံးကရေကို လုံလောက်အောင်သောက်ပါ၊ အထူးသဖြင့် အပြင်မှာ အပူချိန်ပြင်းတဲ့အခါ ပိုဂရုစိုက်ပါ။ ဆီးက မကြည်ဘဲနောက်နေတယ်ဆိုရင်ရေပိုသောက်သင့်တဲ့ လက္ခဏာပါ။ (၂) သကြားဓါတ်ကျခြင်း သွေးတွင်းသကြားဓါတ်ကျဆင်းတဲ့အခါခေါင်းမူးတာ၊ တုန်ရီတာ၊ နုံးတာ၊ အမြင်အာရုံဝေဝါးတာတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မှာ အချိုရည် ဒါမှမဟုတ် သကြားလုံးတွေနဲ့ အမြန်ဖြေရှင်းလိုက်သင့်ပါတယ်။ မဟုတ်ရင် မူးလဲနိုင်ပါတယ်။ (၃) ဆီးချိုသွေးချို ဆီးချိုတက်တဲ့အခါမှာလည်းမူးတတ်တာကြောင့် မူးမေ့တဲ့အခါသွေးဖိအားကိုပုံမှန်ထိန်းပေးတဲ့ အာရုံကြောတွေကိုထိခိုက်စေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မူးလဲတဲ့အခါသွေးပေါင်တအားကျသွားတာမျိုးဖြစ်စေနိုင်လို့ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ (၄) ဆေးဝါး သွေးကျဆေးနဲ့ ဆီးချိုဆေးတွေလို သောက်သုံးနေရတဲ့ ဆေးဝါးတချို့ကြောင့်လည်း မူးလဲနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာသွေးပေါင်ကျနေချိန်မှာသွေးကျဆေးသောက်မိတာမျိုး၊နေ့လယ်စာမစားဘဲ ဆီးချိုဆေးတွေသောက်မိတာမျိုး။ အသက်ကြီးတဲ့လူတွေမှာဆိုပိုဆိုးပါတယ်။ (၅) ရုတ်တရက် ထရပ်လိုက်လို့ ထိုင်နေရာကဖြစ်ဖြစ် အိပ်နေရာဖြစ်ဖြစ် […]

နေမကောင်းများဖြစ်လာရင် ဒီဆေးသောက်ရင်ပျောက်မယ်ဟဲ့ ဆိုပြီး ပုံသေမှတ်ထားတတ်ကြတာဆိုးပါတယ်။ အရင်တခေါက်ဖျားတုန်းကဆေးဆိုင်ကပေးလိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်ကညွှန်းလိုက်တာနဲ့ သက်သာဖူးတော့ ဒီတခါလည်း ဒီဆေးပဲသောက်မယ်လို့တွေးတာမျိုးပါ။ဆေးဆိုင်တွေကပေးတဲ့ စပ်ဆေးဆိုတာ ဘာတွေထင်ပါသလဲ။ အဖျားကျဆေး၊အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးနဲ့ ပဋိဇီဝဆေးတွေကိုရောစပ်ထားတာပါ။ တချို့ဆို ဆေးခန်းမှာ ပဋိဇီဝဆေးတွေမတိုက်ဘူးလား ဆရာဝန်ကိုတောင်းဆိုတာတာတောင်ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆရာဝန်တွေက အဲဒီပဋိဇီဝဆေးတွေကို လိုအပ်တဲ့အခါမှ ပေးလေ့ရှိပါတယ်။ ပဋိဇီဝဆေးေတွကို ဘာလို့အလွယ်ရမ်းမသောက်သင့်တာလဲဆိုတာ ဆက်ပြီးကြည့်ရအောင်။ ဆရာဝန်က ပဋိဇီဝဆေးေတွကို နေမကောင်းတိုင်း ဘာလို့ပေးမသောက်တာလဲ အအေးမိတာ၊ ဖျားနာတာတွေကို ချက်ချင်းဖျတ်ခနဲပျောက်ကင်းစေဖို့တောင့်တနေတာလား။ ပဋိဇီဝဆေးတွေကို မလိုအပ်ဘဲသောက်သုံးတာက ကိုယ့်ကျန်းမာရေးအတွက်ရေရှည်မှာ အကျိုးဆက်မကောင်းနိုင်ပါဘူး။ပဋိဇီဝဆေးဝါးတွေ မလိုအပ်ဘဲသောက်ပါများရင်ဆေးယဉ်ပါးတဲ့အဆင့်ရောက်မှာ သိပ်ကြောက်စရာကောင်းပါတယ်။ အအေးမိ၊ချောင်းဆိုး၊ လည်ချောင်းနာ အများစုက ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်တာပါ။ ဘက်တီးရီးယားကြောင့်မဟုတ်တဲ့အတွက် ပဋိဇီဝဆေးတွေက အလုပ်ဖြစ်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သည်လိုအနေအထားမျိုးမှာ မဆီမဆိုင် ပဋိဇီဝဆေးတွေချည်းသောက်တာများလာတဲ့အခါ ဒီဆေးတွေနဲ့ထိတွေ့မှုများလာတဲ့ ဘက်တီးရီးယားအခံတွေက သန္ဓေပြောင်းပြီး ခံနိုင်ရည်ရှိလာပါတယ်။ ဥပမာStaphylococcus aureus ဟာ နှာခေါင်းထဲ သို့မဟုတ် […]

သေခြင်းတရားဆိုတာ ရှောင်လွဲလို့မရတဲ့ လောကနိယာမ တစ်ခုဆိုတာ လူတိုင်းလက်ခံထားကြတဲ့အရာတစ်ခုပါ။ လူတစ်ယောက် မွေးဖွားလာပြီဆိုကတည်းက တစ်နေ့ကျရင်သေရမယ့်လူချည်းပါပဲ။ မွေးဖွားပြီး နောက်ပိုင်း ကြီးထွားလာမှု အဆင့်ဆင့်ကိုသာ လူတွေသိကြပေမယ့် သေသွားပြီး နောက်ပိုင်း ၁၂ နာရီအတွင်း ကိုယ်ခန္ဓါမှာ ဘာပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်သလဲဆိုတာ သေသွားတဲ့သူကိုယ်တိုင်လည်း မသိနိုင်တဲ့အပြင် ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ မိသားစုလည်း ဘယ်သူမှ အတွင်းကျကျ မသိကြပါဘူး။ စာဖတ် ပရိသတ်ကြီးရောသိချင်ကြလား။ ။ သေပြီးနောက် ၁၂ နာရီအတွင်း ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများ။ ။ ခန္ဓါဆီမီးချုပ်ငြိမ်းပြီးနောက် အသက်ဝိညာဉ်မရှိတော့လို့ ကျန်ခဲ့တဲ့ ရုပ်အကြွင်းကြီးလည်း ချက်ချင်း သူလုပ်နေတဲ့ အလုပ်တွေကို ရပ်လိုက်တယ်လို့ မထင်လိုက်ပါနဲ့။ ။ သေအံ့ဆဲဆဲ အခိုက်အတန့်။ ။ ခုန်နေကျ ဘယ်ဘက်တစ်ခြမ်းက နှလုံးလေးလည်းမခုန်တော့ဘူး၊ နှာသီးဖျားလေးက လေဝင်လေထွက်လည်း မရှိတော့တဲ့ အချိန်ဆို အသက်မရှိတော့ဘူးလို့ […]

လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်စော်ကားမှု (Sexual Assault) ဖြစ်လာပြီဆိုရင် တိုင်ကြားခြင်း၊ အစစ်ဆေးခံခြင်း၊ သက်သေထွက်ဆိုခြင်း စတဲ့နောက်ဆက်တွဲ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်စရာတွေပါ ကြုံလာရပါတယ်။ နစ်နာသူအနေနဲ့လည်း စိတ်ဒဏ်ရာများနဲ့ ကြုံတွေ့ခံစားနေရသည့်တိုင် ဒီအဆင့်များကိုတော့ မလွဲမသွေရင်ဆိုင်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဆင့်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာဝန်တွေအတွက် ကြုံရတာတစ်ခုက ဆရာဝန်ထွက်ဆိုချက်ကို အဓိပ္ပါယ်ကောက်ယူမှုလွဲခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နားလည်မှုလွဲတတ်ကြတဲ့ ဆရာဝန်ရဲ့ ထွက်ဆိုချက်ကတော့ လတ်တလော ကာမစပ်ယှက်ထားခြင်း ရှိ၊မရှိ ဆေးပညာအနေဖြင့် တိကျသောထင်မြင်ချက် မပေးနိုင်ပါ ဆိုတဲ့ သက်သေထွက်ဆိုချက်မျိုးကိုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်မှုသတင်းတွေတက်လာရင် ဖော်ပြတဲ့အတိုင်း နားလည်မှုလွဲတဲ့ကိစ္စမျိုးတွေ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်နားလည်မှုလွဲတတ်ကြသလဲ အဲဒီထွက်ဆိုချက်ဟာ တကယ်တော့ ကျူးလွန်မှုမဖြစ်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုလိုခြင်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကျူးလွန်ခဲ့ခြင်းရှိမရှိ ပြောနိုင်တဲ့အထောက်အထားမရှိခြင်းကြောင့် ထင်မြင်ချက် အတိအကျမပေးနိုင်ဆိုတဲ့ သဘောသာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူအများဟာ အရပ်စကားနဲ့ တခြားအကြောင်းခြင်းရာတွေအရ ကျူးလွန်မှုထင်ရှားတယ်လို့ ထင်မြင်ယူဆနေချိန်မှာ ဆရာဝန်ဟာ […]

လူအများ ခေတ်မီတိုးတက်လာခြင်း၊ အသိဉာဏ်ပညာ ဗဟုသုတတိုးပွားလာခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက်များစီးဆင်းမှု မြန်ဆန်လာခြင်းနဲ့အတူ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နယ်ပယ်မှာလည်း အများကြီးပြောင်းလဲလာပါတယ်။ လူနာများဟာ ယခင်ကလို ဆရာဝန်ရဲ့ ကုသမှုတွေကို မျက်စိမှိတ်လက်ခံခြင်း မပြုတော့ဘဲ မကျေလည်တဲ့အချက်တွေရှိရင် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးခြင်း၊ လက်ခံခြင်း/ငြင်းပယ်ခြင်းတွေ ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။ ဆရာဝန်များ၊ ဆေးရုံများရဲ့ ပေါ့ဆမှုအတွက် တရာစွဲဆိုမှုတွေလည်း နောက်ပိုင်းမှာ များပြားလာပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဆေးပညာအသင်းကြီးကနေ လူနာတွေရဲ့အခွင့်အရေးနဲ့ ရပိုင်ခွင့်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး လစ္စဘွန်းကြေငြာစာတမ်းဆိုပြီး ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သတင်းအချက်အလက်ခေတ်မှာ လူနာများရဲ့ ရပိုင်ခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အတော်လေး နိုးကြားလာပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ သတိချပ်သင့်တာက အခွင့်အရေးနဲ့ရပိုင်ခွင့် (Right) ရဲ့တဖက်မှာ တာဝန်ယူခြင်း၊ တာဝန်ခံခြင်း (Responsibility) ဆိုတာ ရှိနေပါတယ်။ လူနာများဟာ ဆေးကုသမှုခံယူချိန်မှာ ဘယ်လိုအခွင့်အရေးတွေ ရသင့်သလဲဆိုတာ သိထားသင့်သလို တာဝန်ယူရတဲ့အပိုင်းတွေကိုလည်း နားလည်ထားဖို့လိုပါတယ်။ လူနာတစ်ဦးရဲ့ တာဝန်များနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမျိုးမျိုးသတ်မှတ်ထားကြတာရှိပေမယ့် အဓိကသဘောတရားတွေကတော့ အတူတူပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာဖော်ပြလိုတဲ့ […]

ကိုယ်တစ်သက်လုံး အထည့်ခံလာရတဲ့ ဂျင်း ( ချင်း) တွေ က ဘာတွေများ ဖြစ်မလဲ! ကိုယ့်ဗိုက်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ငယ်ငယ်တည်းက မှားသိနေတဲ့ အယူအမှားတွေ ရှိပါတယ်။ ကိုယ်ကြားဖူးနေကျ နားရည်ဝနေတာတွေက တကယ်ရော မှန်ရဲ့လားဆိုတာ ကြည့်ရအောင်။ ။ ကိုယ်တစ်သက်လုံး အထည့်ခံလာရတဲ့ ဂျင်း ( ချင်း) တွေ ။ ။ ကိုယ်တစ်သက်လုံး အထည့်ခံလာရတဲ့ ဂျင်း ( ချင်း) တွေ ကတော့ - ပီကေတွေ မျိုချမိရင် အူမှာကပ်နေတတ်တယ်။ ။ ပီကေမျိုချမိရင် အူမှာကပ်နေတတ်တယ်။ အန္တရာယ်ရှိတယ်ဆိုတာမျိုးတွေ ငယ်ငယ်က ပီကေစားရင်း လူကြီးတွေပြောတာ ကြားဖူးမှာပါ။ တကယ်တော့ ဒါဟာ မှားနေတဲ့ အယူအဆပါ။ ပါးစပ်ထဲမှာ ပီကေဝါးနေရင် မကပ်အောင် […]

လူအများဟာ နေထိုင်ကောင်းနေစဉ်မှာ ကျန်းမာရေးရဲ့ အရေးကြီးပုံကို မေ့နေကြပါတယ်။ နာမကျန်းဖြစ်ချိန်မှသာ ကျန်းမာရေးကို ဘယ်လိုထိန်းသိမ်းသင့်သလဲ နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေကြတတ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ လူအများစု မှားယွင်းလုပ်ဆောင်နေတတ်တဲ့ ကျန်းမာရေး အတွက် အရေးကြီးတဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံေတွကို ဖော်ပြသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး တွေ့ရများသော လွဲမှားသည့် အမူအကျင့်များ က ဘာတွေ ဖြစ်မလဲ။ မနက်စာလွတ်ခြင်း မနက်စောစော breakfast စားခြင်းဟာ တနေ့တာအတွက် အားအင်တွေဖြည့်လိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့တနေ့တာကိုမနက်စာမစားဘဲ စတင်လိုက်ခြင်းဟာ ဆီနည်းနေတဲ့ မော်တော်ကားနဲ့ ခရီးစတင်သလိုပါပဲ။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ထိုးရပ်ချင်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့အပြင် မနက်စာမစားတဲ့အကျင့်ဟာ ဆီးချိုရောဂြါဖစ်ပွားနိုင်ခြေနဲ့ အဝလွန်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို မြင့်စေပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ မနက်စာကိုစားသုံးခြင်းဟာ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုတွေကို အထောက်အကူပြုစေပြီး သွေးတွင်းသကြားဓါတ်ကို ထိန်းသိမ်းပေးပါတယ်။ တနေ့တာ လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်တွေကို ရရှိစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောပိုးအိတ်၊ လက်ကိုင်အိတ်အလေးကြီးများကို သယ်ဆောင်ခြင်း သင်ကတော့ တခါတရံလေးလံတဲ့အရာတွေကို ဘယ်လောက်တောင် […]