ကိုလက်စထရောများခြင်းနှင့် မျိုးရိုးဗီဇ

မျိုးရိုးလိုက်တတ်တဲ့ သွေးတွင်းကိုလက်စထရောများခြင်း (ဆေးပညာအရ familial hypercholesterolemia/ FH) ဆိုတာ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်အလိုက် သွေးထဲမှာ မကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော LDL ရှိသင့်တာထက် ပိုများနေခြင်းကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပြဿနာဖြစ်ရခြင်းဟာ ကိုလက်စထရောထိန်းသိမ်းခြင်းနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ မျိုးဗီဇပေါင်း ၁၀၀ကျော်ရဲ့ သက်ရောက်မှုကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ သင့်မိဘတွေဆီက အမွေဆက်ခံလာတဲ့ မျိုးဗီဇတွေကြောင့် သင့်မှာ ဒီပြဿနာဖြစ်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အသက်ငယ်ငယ်မှာဖြစ်ပွားတဲ့ နှလုံးသွေးကြောရောဂါအားလုံးရဲ့ ၁၀ရာခိုင်နှုန်းဟာ FHကြောင့် ဖြစ်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးရီုးလိုက်တတ်တဲ့ သွေးတွင်းကိုလက်စထရောများတဲ့ ပြဿနာအကြောင်း ဒီဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

သွေးတွင်းကိုလက်စထရောများခြင်းကိုဖြစ်စေတဲ့ မျိုးဗီဇ

ခန္ဓါကိုယ်အနှံ့အပြားဆီ ကိုလက်စထရောပို့ဆောင်ရာမှာ သွေးလှည့်ပတ်မှုရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက အလွန်အရေးပါပါတယ်။ LDL ကိုလက်စထရောအမှုန်လေးတွေက ဆဲလ်တွေရဲ့အာရုံခံအင်္ဂါမှာသွားကပ်ပြီး စုပ်ယူခြင်းခံလိုက်ရပါတယ်။ အာရုံခံအင်္ဂါတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးဖို့ အဓိကတာဝန်ယူထားတာကတော့ ခရိုမိုဆုမ်း ၁၉မှာပါဝင်တဲ့ LDLR အမည်ရှိ မျိုးဗီဇဖြစ်ပါတယ်။ Family hypercholesterolemia မှာ အဲဒီမျိုးဗီဇဖောက်ပြန်ပြီး အာရုံခံအင်္ဂါတွေရဲ့ အရေအတွက်နဲ့တည်ဆောက်ပုံ ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ နောက်ထပ်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုကတော့ APOB သို့မဟုတ် PCSK9 မျိုးဗီဇဖေြာ်ပန်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ LDL ကိုလက်စထရောကို ဆဲလ်တွေက ပုံမှန်အတိုင်းမစုပ်ယူနိုင်တော့ဘဲ သွေးထဲမှာမြင့်တက်လာရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ပွားမှုပုံစံ

ပုံမှန်အားဖြင့် Familial hypercholesterolemia ဖြစ်စေတဲ့ မျိုးဗီဇကို အဖေသို့မဟုတ် အမေ မိဘတစ်ဦးဦးဆီက အမွေဆက်ခံရရှိတာဖြစ်ပေမယ့် ရှားရှားပါးပါးဆိုသလို မိဘနှစ်ဦးလုံးဆီက ဆက်ခံရရှိတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

မိဘတစ်ဦးမှ ဆက်ခံရရှိခြင်း – ကျွမ်းကျင်သူပညာရှင်တွေရဲ့ အဆိုအရ မိဘတစ်ဦးရဲ့ မျိုးဗီဇတစ်စုံမှာ ပုံမှန်မျိုးဗီဇတစ်ခုနဲ့ ဖောက်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇတစ်ခု ရှိနေမယ်ဆိုရင် သူ့ရင်သွေးဟာ ဖော်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇကို ဆက်ခံရနိုင်ချေ ၅၀ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။

ကျားမ လိင်အပေါ်မူတည်ပြီး အသက်ငယ်ငယ်မှာ နှလုံးသွေးကြောရောဂါရနိုင်ချေကို အောက်ပါအတိုင်း ခန့်မှန်းသိရှိနိုင်ပါတယ်။

ဖောက်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇရှိသူ အမျိုးသား ၅၀ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဟာ အသက် ၅၀မတိုင်ခင်မှာ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်။

အသက် ၇၀အရွယ်မှာတော့ ဒီအမျိုးအသားအားလုံးနီးပါးမှာ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ရှိနေနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဖောက်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇရှိသူ အမျိုးသားအားလုံးရဲ့ ၈၅ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဟာ အသက် ၆၀မရောက်ခင် နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရနိုင်ချေ ရှိပါတယ်။

ဖောက်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇရှိသူ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ၁၂ရာခိုင်နှုန်းခန့်က အသက် ၅၀မတိုင်ခင်မှာ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး ၇၄ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အသက် ၇၀မှာ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ရလာနိုင်ပါတယ်။

မိဘနှစ်ဦးလုံးထံမှ ဆက်ခံရရှိခြင်း – ဒီအခြေအနေမှာ ကလေးတစ်ယောက်ဟာ မိဘနှစ်ဦးလုံးဆီက ဖောက်ပြန်တဲ့မျိုးဗီဇ ဆက်ခံရရှိနိုင်ချေ ၂၅ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ဒီလိုကလေးမျိုးတွေကတော့ ငယ်စဉ်ကလေးဘဝမှာတင် ပြင်းထန်တဲ့ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ခံစားရဖို့ အလားအလာရှိပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

လူနာတွေဟာ သူတို့မှာ ဒီရောဂါရှိနေမှန်း သွေးစစ်ကြည့်မှသာ သိကြတာများပါတယ်။ Familial hypercholesterolemia ရဲ့ လက္ခဏာတွေကတော့

• မိသားစုမျိုးရိုးထဲမှာ အဆိုပါရောဂါရှိခြင်း
• အသက်ငယ်ငယ်မှာ နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရခြင်း
• မိသားစုမျိုးရိုးထဲမှာ အသက်ငယ်ငယ်နဲ့ နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ ရာဇဝင်ရှိခြင်း
• သွေးတွင်း LDL ကိုလက်စထရောပမာဏ မြင့်တက်ခြင်း
• မိဘနှစ်ဦးလုံး သို့မဟုတ် တစ်ဦးတွင် သွေးတွင်း LDL ကိုလက်စထရော မြင့်တက်နေခြင်း
• ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း – နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းပြီးရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း
• ဒူး၊ တံတောင်နှင့် တင်ပါးတို့တွင် ကိုလက်စထရော စုပုံခြင်း

ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုခြင်း

Familial hypercholesterolemia ရှိမရှိ အောက်ပါစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတွေပြုလုပ်ပြီး ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုဖို့ သင့်ဆရာဝန်က အကြံပြုနိုင်ပါတယ်။

• ခန္ဓါကိုယ်စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း
• သွေးစစ်ဆေးခြင်း
• မျိုးဗီဇစစ်ဆေးခြင်း
• နှလုံးကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း (ဥပမာ stress test)

Hello Health Group ဆေးပညာအကြံပြုချက်များ၊ ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုချက်များ၊ ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။

Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံဉာဏ်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။