Metabolism မြန်အောင် ဘယ်လိုထိန်းညှိကြမလဲ။

စားသလောက် ဝမလာဘူး။ Metabolism မြန်လို့ ထင်တယ်။ အသက်ကြီးလာလို့ Metabolismနှေးလာလို့လား မသိပါဘူး။ စားသမျှ ဝလာတယ်ဆိုတာမျိုးကို ကြားဖူးမှာပါ။ ဒါ့ပြင် အွန်လိုင်းမှာ လေ့လာကြည့်ရင်လည်း Metabolismနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမျိုးမျိုးပြောကြတာကို ကြားဖူးကြမှာပါ။

Metabolismဆိုတာ

Metabolism ဆိုတာ ကိုယ်ထဲမှာ ဆဲလ်တွေမှာအချိန်နဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ ဓာတုဖြစ်စဉ်တွေကို ဆိုလိုပါတယ်။ Metabolismငြိမ်နေတဲ့ အချိန်ဆိုတာမရှိပါဘူး။ ဘာမှမလုပ်ဘဲ အိပ်နေတဲ့ အချိန်မှာတောင်မှ အသက်ရှူဖို့၊ ဆဲလ်တွေ ပြုပြင်ဖို့၊ အစာခြေဖို့ Metabolismတွေ ဆက်ဖြစ်နေပါတယ်။

ဒီလို ဆက်တိုက် အလုပ်လုပ်နေဖို့ဆိုရင် စွမ်းအင်လိုပါတယ်။ အသက်ရှင်ဖို့ မဖြစ်မနေလုပ်ရတဲ့ ဓာတုဖြစ်စဉ်တွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်ကို basal metabolic rate (BMR)လို့ ခေါ်ပါတယ်။

BMRက အသက်အရွယ်၊ စားသောက်နေထိုင်မှုပုံစံပေါ်မူတည်ပြီး တစ်နေ့တာရတဲ့ စွမ်းအင်ရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကို အသုံးပြုပါတယ်။ Metabolismနှေးတယ်ဆိုတာ BMRနည်းတယ်လို့ သွယ်ဝိုက်အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။

တချို့သူတွေက ဘာလို့ Metabolism ပိုမြန်နေရတာလဲ။

Metabolism မြန်ခြင်း၊ မမြန်ခြင်းဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစား၊ အသက်အရွယ်၊ ကျား/မ၊ မျိုးဗီဇ စတာတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ပါတယ်။

•  ကြွက်သားတွေက အဆီတွေထက် စွမ်းအင်ပိုလိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကြွက်သားထုများတဲ့သူက အဆီများတဲ့သူထက် Metabolismပိုမြန်ပါတယ်။
• အသက်ကြီးလာရင် ကြွက်သားထုတွေ ဆုံးရှုံးပြီး အဆီတွေ ဝင်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အသက်ကြီးလာရင် Metabolismနှေးသွားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
• အမျိုးသားတွေက အမျိုးသမီးတွေထက် ကြွက်သားထုပိုများပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကတော့ အဆီပိုများပါတယ်။ ဒါကြောင့် အမျိုးသားတွေက Metabolismပိုမြန်ပါတယ်။
• မျိုးဗီဇကလည်း Metabolismကို မြန်စေတယ်လို့ ယူဆပေမယ့် အတိအကျတော့ သက်သေမပြနိုင်သေးပါဘူး။

တချို့ဝိတ်ချဖို့ခက်တဲ့သူတွေက Metabolismနှေးလို့ ဖြစ်ရတယ်လို့ ထင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါက အမြဲတော့ မမှန်ပါဘူး။ တကယ်ဆိုရင် ဝတဲ့သူတွေက ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားကြီးတာကြောင့် ပိန်တဲ့သူတွေထက် စွမ်းအင်ပိုလိုပါတယ်။ ဆိုလိုတာက သူတို့ရဲ့ BMRက ပိုတောင်များပါသေးတယ်။ အဆီများလို့ Metabolism နှေးတာကတော့ တစ်ပိုင်းပေါ့။

Metabolism မြန်အောင် ဘယ်လိုထိန်းညှိကြမလဲ။

Metabolismက ကိုယ်တွင်းက ဇီဝဖြစ်စဉ်မို့လို့ စိတ်ကြိုက်မြန်အောင်နှေးအောင်တော့ လုပ်လို့မရပါဘူး။ ဒါပေမယ့် စွမ်းအင်သုံးတာကို (ကယ်လိုရီလောင်ကျွမ်းတာကို) တိုးပေးလိုက်ရင်တော့ Metabolismမြန်အောင် အထောက်အကူဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် Metabolismမြန်စေတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ကြည့်လိုက်ရင် ဝိတ်ချနဲ့ နည်းတွေနဲ့ ဆင်တူနေတာကို တွေ့ရမှာပါ။ Metabolism မြန်ရုံနဲ့ ဝိတ်ကျမယ်လို့ ကံသေကံမ အာမမခံနိုင်ပေမယ့် ကယ်လိုရီ လောင်ကျွမ်းမှုများပြီး စားသုံးမှု နည်းမယ်ဆိုရင်တော့ ကိုယ်အလေးချိန်ကျလာမှာပါ။

Metabolismမြန်စေဖို့

• အချိန်မှန်စားပါ။

ခန္ဓာကိုယ်က ဆဲလ်တွေက ခန္ဓာကိုယ်ဖြစ်စဉ်တွေကြည့်ပြီး အလုပ်လုပ်ပါတယ်။ ဥပမာ သူတို့စွမ်းအင် ဘယ်အချိန်ရလဲဆိုတာကို ကြည့်ပြီး ဘယ်အချိန်မှာ သုံးသင့်လဲဆိုတာကို သတ်မှတ်ပါတယ်။ အချိန်မှန်စားတာက Metabolismကို မှန်စေပါတယ်။

တချို့တွေက ဗိုက်အပြည့်စားထားပြီး ဘာမှမစားဘဲ အကြာကြီးပြန်နေမယ်ဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်မရှိဘူးထင်လို့ ကယ်လိုရီလောင်တာကို နှေးလိုက်ပြီး အဆီအဖြစ်စုဆောင်းထားလိုက်ပါတယ်။

အကောင်းဆုံးကတော့ နည်းနည်းနဲ့ ခဏခဏ စားတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

• ကယ်လိုရီ လုံလောက်အောင် စားပါ။

ကယ်လိုရီ လျှော့စားတာနဲ့ လုံလောက်အောင် စားတာနဲ့ မတူပါဘူး။ ဘယ်လောက်လျှော့စားစား တစ်နေ့တာ လိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မဟုတ်ရင် ခန္ဓာကိုယ်က သုံးစရာ ကယ်လိုရီမရှိဘူးလို့ ယူဆပြီး Metabolismကို နှေးချလိုက်လို့ပါ။

အခြခံအားဖြင့်တော့ အရွယ်ရောက်ပြီးသား အမျိုးသားတွေက တစ်နေ့ကို ၂၀၀၀-၃၀၀၀ ကယ်လိုရီ၊ အမျိုးသမီးတွေက ၁၆၀၀-၂၄၀၀ ကယ်လိုရီ လိုအပ်ပါတယ်။

• ကြွက်သားတက်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ။

ကြွက်သားတွေက အဆီတွေထက် စွမ်းအင်ပိုသုံးလို့ Metabolismမြန်စေပါတယ်။ ကြွက်သားတက်အောင် အလေးမ၊ Strength training စတာတွေ လုပ်ပေးပါ။

ရေဓာတ်ပြည့်ဝနေတာက ခန္ဓာကိုယ်က လုပ်ငန်းတွေကို ကောင်းကောင်းလုပ်စေနိုင်ပါတယ်။ Metabolism လုပ်ဖို့ ရေလိုအပ်တာကြောင့် ရေလုံလောက်အောင် သောက်တာကလည်း Metabolismကို မြန်စေနိုင်ပါတယ်။

• စိတ်ဖိစီးမှု လျှော့ချပါ။

စိတ်ဖိစီးရင် ကော်တီစောဟော်မုန်းတွေ ပိုထွက်လာပါတယ်။ ဒီဟော်မုန်းက စားချင်သောက်ချင်စိတ်ကို အပြောင်းအလဲဖြစ်စေပါတယ်။  အလွန်အကျွံစားတာ၊ ဘာမှမစားဘဲ ရပ်ပစ်လိုက်တာက Metabolismကို ကမောက်ကမဖြစ်စေပါတယ်။

ဒါ့ပြင် အိပ်စက်ခြင်းကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။

• High-intensity interval training (HIIT)

အင်တာနက်မှာhigh-intensity interval training (HIIT)လို့ ရှာကြည့်လိုက်ရင် လုပ်နည်း ဗီဒီယိုတွေ အများကြီး ထွက်လာပါတယ်။ HIITဆိုတာ cardioအနှေးနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။

တချို့တွေကလည်း HIITနဲ့ lower-intensity လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို အလှည့်ကျ လုပ်ကြပါတယ်။ လိုရင်းကတော့ ကယ်လိုရီလောင်ပြီး အဆီကျဖို့ပါ။ အဆီကျပြီးကြွက်သားတက်အောင် လေ့ကျင့်နိုင်ရင် Metabolism မြန်လာနိုင်ပါတယ်။

• အိပ်ရေးဝအောင် အိပ်ပါ။

အိပ်ချိန်နည်းပြီး အိပ်ရေးမဝတဲ့အခါ ghrelinဆိုတဲ့ ဟော်မုန်းထွက်ပြီး ဗိုက်ဆာလာပါတယ်။ leptinလို့ ခေါ်တဲ့ ပြည့်အင့်စေတဲ့ ဟော်မုန်းကျတော့ အထွက်နည်းသွားပါတယ်။

အိပ်ရေးဝအောင် အိပ်တာက ဒီဟော်မုန်းတွေကို မျှတစေပြီး အလွန်အကျွံမစားမိအောင် ထိန်းချုပ်ပေးပါတယ်။ အိပ်ရေးဝဖို့အတွက် အရွယ်ရောက်ပြီးသား လူတစ်ယောက်က တစ်ညကို ၇-၈နာရီလောက် အိပ်သင့်ပါတယ်။

Metabolismမြန်အောင် ကော်ဖီတွေ၊ လက်ဖက်စိမ်းတွေ၊ ဖြည့်စွက်ဆေးတွေ သောက်ကြပေမယ့် လေ့လာချက်တွေအရတော့ ဒါတွေက ခဏပဲဖြစ်ပြီး ရေရှည်မှာ အကျိုးမရှိပါဘူး။