ကျန်းမာသောအမျိုးသမီးကြီးတို့၏ လျှို့ဝှက်ချက် ၇ သွယ်

အသက်ကြီးလာတာနဲ့ ကိုယ်ရောစိတ်ရော ကျန်းမာရေးရော ပြောင်းလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ဘဝရဲ့ နောက်ပိုင်းရက်တွေမှာ ကိုယ့်ကျန်းမာရေးကို အကောင်းဆုံးမြှင့်တင်ပြီး ပျော်ရွှင်စေဖို့ အောက်ပါနည်း ကျန်းမာသောအမျိုးသမီးကြီးတို့၏ လျှို့ဝှက်ချက် ၇ သွယ် ကို မွေးမြူကြည့်ပါ။

အိုမင်းခြင်းကို အပျက်သဘောလို့ မြင်တဲ့သူအများစုထဲမှာ သင်ပါနိုင်ပါတယ်။ မျက်နှာအရေးအကြောင်းတွေ ထလာတာ၊ အင်္ကျီတွေ မတော်တော့တာ၊ ခဏခဏ ကိုက်လိုက်နာလိုက်နဲ့ ကျန်းမာရေးမကောင်းတာ စတာတွေကို သင်ကြုံရတော့မယ်လို့ ထင်နေတာမျိုးပေါ့။

ဒါပေမယ့် အိုမင်းလာတယ်ဆိုတာ အဲ့တာတင်တော့မဟုတ်ပါဘူး။ အတွေ့အကြုံများလာမယ်၊ ရင့်ကျက်သွားမယ်၊ ဉာဏ်ပညာပြည့်စုံပြီး ရှုထောင့်မျိုးစုံကမြင်တတ်လာမယ်။ သင်ဟာ အသက်ကြီးလာတဲ့အမျှ ဘဝကိုပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ နေထိုင်နိုင်ပါတယ်။

ကျန်းမာသောအမျိုးသမီးကြီးတို့၏ လျှို့ဝှက်ချက် ၇ သွယ်

၁။ ပြောင်းလဲမှုတွေကိုကြိုဆိုနိုင်ဖို့လေ့လာပါ။

အသက်ကြီးလာတာနဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေကို သင်သတိထာမိပါလိမ့်မယ်။ သင်ရှုမြင်တတ်ရင် အရင်ကနဲ့ လုံးဝမတူတော့ဘူးဆိုတာ သဘောပေါက်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုဖြစ်လဲ Ok ပါပဲ။ တချို့က ကိုယ်ဘယ်သူဆိုတာ ပြသဖို့ မလုပ်ပြနိုင်တော့ဘူးဆိုပြီး ယုံကြည်နေတတ်ကြတာမို့ စိတ်ထဲကသိကအောက် ဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။

အဲ့တော့ ကိုယ်အသက်ကြီးလာရင် ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ မလွဲမသွေကြုံရမယ်ဆိုတာ သိထားရမယ်။ ယခင်ကလို ရုပ်ရည်မျိုးနဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းတွေ မဟုတ်နိုင်တော့ဘူး။ အရင်က သင်ဆိုတာကို အတင်းလိုက်လုပ်ယူနေမယ့်အစား အသစ်ဖြစ်လာတဲ့သင့်အတွက် လွယ်ကူအောင်လေ့လာမှုတွေပြုပေးပါ။

အရင်က သင်ဆိုတာနဲ့ ခြားနားသွားပြီးဆိုပေမယ့် သင်က သင်ပါပဲ။ အသစ်ဖြစ်တဲ့သင်က အသစ်အသစ်သော စွန့်စားမှုတွေ ပြုလုပ်လို့ရနေပါပြီ။ ဒါကြောင့် အရှိကိုအရှိအတိုင်း လက်ခံပြီးသာ သွားပါ။

၂။ ကောင်းကောင်းစားသောက်ပါ။

ကျန်းမာရေးနဲ့ညီအောင် စားသောက်မယ်ဆိုတာ အစပိုင်းတော့ ခက်ခဲတယ်လို့ ထင်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးတွေကနေ စကြည့်ပါ့လား။

အသက်ကြီးလာရင် အမျိုးသမီးတွေက နှလုံးရောဂါနဲ့ အရိုးပွတာ ပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်စားမယ့် Diet မှာ အရိုးနဲ့ နှလုံးကို ကျန်းမာ‌စေဖို့နဲ့ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ရောဂါတွေ ကာကွယ်ဖို့ လိုအပ်တာတွေစားရမယ်။

အပင်ထွက်အစားအစာတွေဖြစ်တဲ့ ဂျုံကြမ်း၊ ပဲတောင့်ရှည်၊ ခွံမာသီး၊ သစ်သီး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် စတာတွေက နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့ကျစေပါတယ်။ နေ့စဉ်စားသောက်မှုမှာ ထပ်ထည့်နိုင်တဲ့ တခြားအစားအစာတွေက အဆီပါငါး (ငါးမြင်း၊ ဆာဒင်း၊ တူနာ၊ ဆဲလ်မွန်) တွေပေါ့။

သူတို့မှာ အိုမီဂါ ၃ အဆီပါဝင်ပြီး သွေးကြောတွေရဲ့ ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်အားကို ကောင်းစေတယ်၊ သွေးပေါင်ကျစေတယ်လို့ သက်သေပြချက်တွေလဲရှိပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် နှလုံးရောဂါ၊ နှလုံးဖောက်၊ လေဖြတ် စတာတွေကိုလျော့ကျစေတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အဲ့ဒီအဆီပါငါးတွေက အရိုးကျန်းမာရေးအတွက်လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင်ဒီတွေ ပါရှိနေပါသေးတယ်။

၃။ အကောင်းမြင်စိတ် ကျေးဇူးတင်စိတ် မွေးပါ။

အသက်ကြီးလာတာက ပန်းမွေ့ရာပေါ်မှာ အိပ်နေရသလို အမြဲမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ စိတ်ညစ်စရာအခြေအနေတွေကို လွှတ်ချလို့မရတာမျိုးဖြစ်လာရင် ဒီအခြေအနေတွေကို ဇွတ်ငြင်းဆန်နေမယ့်အစား ဒီအခြေအနေတွေကနေ သင်ယူနိုင်အောင် ပြုလုပ်ကြည့်ပါ။

ကျေးဇူးကြံဖန်တင်တတ်ခြင်းက ပိုပြီးပျော်ရွှင်အောင်၊ တခြားသူတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးပိုကောင်းလာအောင် ကူညီပေးနိုင်ပြီး ဘဝအရည်အသွေးတွေကို တိုးတက်စေနိုင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်တတ်ခြင်းနဲ့ တစ်ကိုယ်ရေကျန်းမာရေးတို့ ဆက်စပ်နေကြောင်း လေ့လာမှုတွေမှာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ကိုယ့်မရှိတာကို စိတ်ဆင်းရဲနေမယ့်အစား ရှိနေတာလေးတွေကို ကျေးဇူးတင်တတ်ဖို့က အစပိုင်းမှာခက်တယ်။ ဒါပေမယ့် လေ့ကျင့်မှုများလာရင် စိတ်ခွန်အားလဲ တိုးတိုးလာမှာပါပဲ။

ဒါပေမယ့် ဘာအကြောင်းပြချက်မှမရှိဘဲ တောက်လျှောက် စိုးရိမ်နေတာ ပူပန်နေတာမျိုးတွေရှိလာရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ပြသဖို့ ဝန်လေးမနေပါနဲ့။ လေ့လာမှုတွေအရ အမျိုးသားတွေထက် အမျိုးသမီးတွေမှာ စိတ်ဓာတ်ကျနိုင်ချေ ၂ ဆ ပိုများတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့တော့ကိုယ့်မှာ အကူအညီလိုနေပြီလို့ ဝန်ခံဖို့ရာမျိုးကို ရှက်စရာလို့မတွေးပါနဲ့။ ကိုယ်ရဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်တာကလည်း အသက်ကြီးလာခြင်းအတွက် အရေးကြီးတဲ့ဂရုစိုက်မှုပါပဲ။

၄။ လှုပ်လှုပ်ရှားရှားနေပါ။

ယခုအခါ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေထက် အရိုးပိုပွနိုင်တာ သိလာရပါပြီ။ အရိုးပွခြင်းဆိုတာ အရိုးတွေ degeneration ဖြစ်တာကနေ ကျိုးလွယ်ခြင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။ အရိုးလွယ်လွယ်နဲ့ ကျိုးနိုင်တာဆိုတော့ အလွန်ကြောက်စရာကောင်းပြီး တစ်ခါတစ်ရံ သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီတော့ ကြွက်သားထုတွေ ခွန်အားတွေတည်ဆောက်ဖို့အတွက် မှန်မှန်စား မှန်မှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ဖို့ လိုအပ်တာပေါ့။

၁ ပတ်ကို ၃ ရက် တစ်ရက်ကို  ၃၀မိနစ်လောက် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သင့်ကြောင်း ကြားဖူးမှာပါ။ အသက်ကြီးလာတာနဲ့ သက်လုံရော ခွန်အားရောပါ train ပေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ Cardio တွေက ကောင်းတယ်ဆိုပေမယ့် အလေးသုံးတာ၊ resistance exercise တွေလုပ်တာက အရိုးသိပ်သည်းဆကို ပိုကောင်းစေပြီး အနာဂတ်မှာ အရိုးပွတာကို ရှောင်နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့အပြင် လေ့ကျင့်ခန်းကောင်းကောင်းလုပ်ချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကိုပါ လျော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။

အလေးသုံးတဲ့လေ့ကျင့်ခန်းတွေဆိုတာ အလေးမတာကိုပဲ ပြောတာမဟုတ်ဘူး။ ကတာ၊ တောင်တက်တာ၊ အေရိုးဗစ်နဲ့ တန်းနစ်ရိုက်တာ ဒါတွေကိုလဲ အလေးသုံးလေ့ကျင့်ခန်းလို့ မှတ်ယူနိုင်ပါတယ်။ သိပ်မပြင်းထန်တဲ့ work out မျိုးဆိုရင်တော့ elliptical training machines, stair-step machines တွေသုံးတာ လမ်းလျှောက်တာမျိုးလုပ်ကြည့်ပေါ့။

၅။ Check-ups မှန်မှန်လုပ်ပါ။

ကာကွယ်ခြင်းက ကုသမှုထက်ပိုကောင်းတယ် ဆိုတာက အမြဲတမ်းအတွက် အကြံကောင်းတစ်ခုပဲ။ အမျိုးသမီးကြီးတွေမှာ ဖြစ်လေ့ရှိတာတွေက ဆီးချို၊ အရိုးပွ၊ နမိုးနီးယား၊ နားလေးခြင်း၊ နှလုံးရောဂါ စတာတွေ ဖြစ်တယ်။

အသက်အစောပိုင်းမှာတင် ရောဂါအများစုကို screen လုပ်လို့ရပါတယ်။ (ဥပမာ – သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာအတွက် Pap smearလုပ်ခြင်း၊ မိန်းမကိုယ်စစ်ဆေးခြင်း၊ ရင်သား screening၊ အရိုး screening၊ နှလုံး screening) ဒါကြောင့် မှန်မှန် check-ups တွေလုပ်ပေးပါ။ အားလုံးအဆင်ပြေနေရင် စိတ်လဲချမ်းသာမှာပဲ။

ဒါပေမယ့် ရလဒ်တွေက ကိုယ်မျှော်လင့်ထားသလိုမဟုတ်ဘူးဆိုရင်လဲ နောက်ကျမှကုသရတာထက် စောစောအမြစ်နှုတ်လိုက်ရတယ်လို့ သဘောပိုက်လို့ရပါတယ်။

၆။ ဆိုရှယ်ကျကျနေပါ။

ဆိုရှယ်ကျမှုက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကျန်းမာရေး အသက်ရှင်ရေးမှာ အရေးပါကြောင်း လေ့လာမှုတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ relationships နဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ လူမှုဆက်ဆံရေးတို့က ဦးနှောက် function တွေကို ကာကွယ်ပေးရာမှာ အထောက်အကူပြုပါတယ်။ Relationship မရှိတာ၊ လူမှုဆက်ဆံရေးတွေ မရှိတာတွေက စိတ်ကျရောဂါနဲ့ ဆက်စပ်နေပြီး နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ သိမြင်မှုဆိုင်ရာတွေ ကျဆင်းလာတာ၊ အသက်တိုလာတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ အထက်ကလိုဖြစ်နေရင် အသေစောနိုင်နှုန်း ၅၀% လောက်ထိ တိုးလာကြောင်း တွေ့ထားပါတယ်။ ဆိုလိုတာက လူမှုဆက်ဆံရေး ကောင်းကောင်းမွန်မွန်မရှိတော့ရင် တစ်ရက်ကို ဆေးလိပ် ၁၅ လိပ်သောက်လို့ ကျန်းမာရေးထိတဲ့နှုန်းထိကို ဖြစ်သွားနိုင်တာပါပဲ။ ဒါက ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုမရှိတာ အဝလွန်နေတာထက်ကို ပိုပြီး အန္တရာယ်ရှိနေနိုင်ပါတယ်။

ဒီတော့ မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းတွေအတွက် အချိန်ကိုဦးစားပေးပြီး relationship တွေတည်ဆောက်ပါ။ တခြားသူတွေနဲ့ အတူတူလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ ဝါသနာမျိုးတွေရှာဖွေပါ။ ဆိုရှယ်ကျကျနေတာက ဘဝကို အဓိပ္ပါယ်ရှိစေပြီး ပျော်ရွှင်စေရုံသာမက ကျန်းမာရေးအတွက် အတော်လေးအကျိုးများတာကို သတိရပေးပါ။

၇။ ဦးနှောက်ကိုအလုပ်ဆက်ပေးနေပါ

အသက်ကြီးသူတွေမှာ Dementia အဖြစ်များလာတာမို့ ဦးနှောက်ကျန်းမာစေရန် ဆက်လက်သင်ယူမှုတွေလုပ်တာ အရေးကြီးကြောင်းသိလာရပါတယ်။ အာရုံကြောဆရာဝန် Dr Lee Kim En, Mount Elizabeth Hospital အရ Dementia ဖြစ်လာတဲ့အရေအတွက်ဟာ သတိထားဖို့သင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။ အသက် ၆၅ နှစ်နဲ့အထက် လူနာဦးရေမှာ ၂၀၂၀ မှာ ၅၃၀၀၀ ထိတိုးလာနိုင်ပြီး ၂၀၅၀ မှာ ၁၈၇၀၀၀ ထိတိုးလာနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

လူနေမှုပုံစံကို ရိုးရိုးလေးပြောင်းလိုက်ရုံနဲ့ ခြားနားမှုတွေတွေ့ရမှာပါ။ ဦးနှောက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးတာ၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပေးတာတွေက သိမြင်မှုဆိုင်ရာကို ထိန်းသိမ်းပေးနိုင်ပြီး ဦးနှောက်တွင်း အခြေအနေဆိုးဝါးလာခြင်းကို တားနိုင်ပါတယ်။ ဦးနှောက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး အမြဲခေါင်းသုံးနေရမယ့် ဝါသနာများကို ရှာဖွေကြည့်ပါ။ ဘာသာစကားအသစ်သင်တာ၊ တူရိယာတစ်မျိုးမျိုးကစားတာ၊ ကခုန်တာ၊ တောင်တက်တာ၊ board ဂိမ်းတွေဆော့တာ စသဖြင့် ပြုလုပ်လို့ရပါတယ်။