ထွက်မှာ သေချာပြီလား။
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရရှိခြင်းဆိုသည်မှာ ပြင်ပဒဏ်ရာတစ်ခုခုကြောင့်ဦးနှောက်ကို အလုပ်မလုပ်စေတော့တဲ့အခါဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ဦးခေါင်း သို့ ခန္ဓါကိုယ်ကိုအပြင်းအထန်ထိခိုက်မိတဲ့အခါဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ ကျည်ဆံ သို့ ဦးခေါင်းခွံအပိုင်းအစကဲ့သို့ဦးခေါင်းခွံထဲသို့ထိုးဖောက်နိုင်သည့်အရာများကြောင့်လည်းဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိတတ်ပါတယ်။
ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့်ကာကွယ်ရေးစင်တာမှပေးပို့ချက်များအရ အမေရိကန်တွင်နှစ်စဉ်ဦးခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု ၁.၇ သန်းရှိပြီး ဦးခေါင်းဒဏ်ရာကြောင့်သေဆုံးခြင်းဟာ ဒဏ်ရာရရ၍ သေဆုံးရခြင်းတွေရဲ့ ၃၀.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဆယ်ကျော်သက်အကြီးပိုင်းများဖြစ်တဲ့၁၅ နှစ်မှ ၁၉ နှစ်အထိ ၊ အသက်၆၅ နှစ်နှင့် အကြီးပိုင်းများ ၊ အသက်အရွယ်မရွေးယောက်ျားလေးများဟာ ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိနိုင်ချေအများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
အသေးစိတ်သိရှိရဖို့ ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။
ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိပြီးနောက်မှာ အောက်ပါရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ နာရီပိုင်းမှရက်ပိုင်းအတွင်းပေါ်လာနိုင်သကဲ့သို့ဦးနှောက်ဒဏ်ရယးာအလယ်အလတ်မှ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ရရှိပြီးတဲ့အခါမှာလည်း ရောဂါလက္ခဏာအအသေးစားများ ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။
– မိနစ်ပိုင်းမှနာရီပိုင်းအထိသတိလစ်ခြင်း။
– အမြဲခေါင်းကိုက်နေခြင်း သို့ ခေါင်းကိုက်ခြင်းပိုဆိုးလာခြင်း။
– ခဏခဏမူးဝေပျို့အန်နေခြင်း၊
– တက်ခြင်း ၊
– မျက်လုံးသူငယ်အိမ်တစ်ဖက် သို့ နှစ်ဖက်စလုံးကျယ်လာခြင်း၊
– နှာခေါင်း သို့ နားမှ အရည်ကြည်များ ထွက်လာခြင်း ၊
– အိပ်နေရာမှ မနိုးတော့ခြင်း ၊
– လက်ချောင်း ခြေချောင်းများ ထုံနေခြင်း၊
– ခန္ဓါကိုယ်ကိုလိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင်မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ခြင်း၊
– စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊
– ဂျီကျခြင်း ၊ရန်လိုခြင်း သို့ အပြုအမူများပြောင်းလဲလာခြင်း၊
– စကားပြောလျက်လုံးထွေးလာခြင်း၊
– ကြာရှည်သတိလစ်ခြင်း နှင့်သတိလစ်ခြင်းနှင့်ဆိုင်သောပြသနာများ ၊
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိသော ကလေးငယ်များနှင့် မွေးကင်းစကလေးများတွင် ခေါင်းကိုက်ခြင်း ၊ အာရုံကြောပြသနာများ ၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်းများနှင့် အလားတူပြသနာများကို သင့်ကိုပြောပြနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိသောကလေးငယ်များတွင် အောက်ပါလက္ခဏာများကို သင်တွေ့ရှိရပါလိမ့်မယ်။
– အစာစားခြင်း သို့ နို့တိုက်ရသည့် ပုံစံများပြောင်းလဲလာခြင်း၊
– အမြဲငိုနေခြင်းနှင့် ချော့ရခက်လာခြင်း ၊
– ပုံမှန်မဟုတ်ပဲ လွယ်လွယ်ကူကူဂျီကျလာခြင်း ၊
– အာရုံစူးစိုက်နိုင်မှုနည်းလာခြင်း ၊
– အိပ်စက်သည့်အလေ့အထများပြောင်းလဲလာခြင်း ၊
– ဝမ်းနည်း အားငယ်လာခြင်း ၊
– အရုပ်များ သို့ လှုပ်ရှားမှုများကို စိတ်ဝင်စားမှုနည်းလာခြင်း။
သင့်ရဲ့ကလေးဟာ ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိပြီး အပြုအမူပြောင်းလဲမှုတွေဖြစ်နေပြီဆိုလျှင်တော့ ဆရာဝန်နှင့် ပြသသင့်ပါပြီ။ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိပြီး ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းရဲ့ရောဂါလက္ခဏာတွေဖြစ်နေပြီဆိုလျှင်တော့ ဆေးဝါးကုသမှုကိုချက်ခြင်းခံယူသင့်ပါပြီ။
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိစေသော အထူးသဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိစေသော အကြောင်းရင်းတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
– ပြုတ်ကျခြင်း ။
အိပ်ယာပေါ်မှပြုတ်ကျခြင်း၊ ရေချိုးခန်းထဲတွင်ချော်လဲခြင်း၊ လှေကားထစ်မှပြုတ်ကျခြင်းနှင့် အစရှိတဲ့ပြုတ်ကျခြင်းတွေက ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ အထူးသဖြင့်သက်ကြီးပိုင်းဆယ်ကျော်သက်များနှင့် ကလေးငယ်များတွင်အဖြစ်များပါတယ်။
– ယာဉ်တိုက်မှုများ ။
ကား ၊ ဆိုင်ကယ် သို့ စက်ဘီးတိုက်မှုများ နှင့်လမ်းလျှောက်သူများတွင် ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းအဖြ်းများကြပါတယ်။
– ပြင်းပြင်းထန်ထန်ထိခိုက်မှုများ။
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ဟာ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းတွေဖြစ်တဲ့သေနတ်ဒဏ်ရာရရှိခြင်း ၊ အိမ်တွင်းရန်ဖြစ်ခြင်း သို့ ကလေးငယ်များနှိပ်စက်ခံရခြင်း ။ မွေးကင်းစကလေးငယ်ကိုပြင်းပြင်းထန်ထန်လှုပ်တဲ့အခါ ကလေးရဲ့ဦးနှောက်ဆဲလ်များပျက်စီးကုန်ပြီး ဦးနှောက်ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိပါတယ်။
-အားကစားထိခိုက်ဒဏ်ရာများ။
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းဟာ ဘောလုံးကစားခြင်း၊လက်ဝေ့ထိုးခြင်း၊ဘေ့ဟ်ဘောကစားခြင်း၊စကိတ်စီးခြင်း၊ဟော်ကီရိုက်ခြင်းစတဲ့အားကစားများကြောင့်လည်းဒဏ်ရာရရှိနိုင်ပြီးလူငယ်များတွင်အဖြစ်များပါတယ်။
– ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပေါက်ကွဲခြင်း နှင့်စစ်ပွဲများမှရရှိသောဒဏ်ရယများ ။
ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပေါက်ကွဲခြင်းများဟာ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းရဲ့အဓိကအကြောင်းအရင်းတွေထဲကတစ်ခုဖြစ်ပြီး စစ်သားတွေမှာအဖြစ်များပါတယ်။ ဖြစ်စေမှုပုံစံကိုသေချာမသိသော်လည်း လေ့လာစမ်းသပ်သူများဟာ ဦးနှောက်ကိုဖြတ်သွားတဲ့ဖိအားလှိုင်းများဟာဦးနှောက်အလုပ်များကို သိသိသာသာနှောက်ယှက်စေတယ်လို့ယုံကြည်ကြပါတယ်။
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာအရနိုင်ဆုံးသူတွေကတော့..
– ကလေးငယ်များ အထူးသဖြင့် မွေးကင်းစမှ အသက်၄ နှစ်အထိကလေးငယ်များ ။
– အသက်၁၅ နှင့် ၂၄ ကြားလူငယ်များ။
– အသက်၇၅ နှစ်နှင့်အထက်လူကြီးများ ။
၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင်အောက်ပါအားကစားများဟာ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းကိုအများဆုံးဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
– စက်ဘီးစီးခြင်း၊ ဘောလုံးကန်ခြင်း၊ ဘက်စကတ်ဘောကစားခြင်း၊ ဘေ့စ်ဘောကစားခြင်း။
အမေရိကမှ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းထုတ်ပြန်ချက်အရ အောက်ပါအားကစားများဟာ အသက် ၅ နှစ်နှင့် ၁၈ နှစ်ကြားကလေးငယ်များတွင်ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိစေပါတယ်။
– စက်ဘီးစီးခြင်း၊ ဘောလုံးကန်ခြင်း၊ ဘက်စကတ်ဘောကစားခြင်း၊ ဘေ့စ်ဘောကစားခြင်း ။
ယခုဖော်ပြထားသော အချက်အလက်များကို ဆေးပညာအကြံပေးမှုနေရာတွင် အစားထိုးရန်မသင့်တော်ပါ။ ပိုမိုသောအချက်အလက်များရရှိရန်အတွက် ဆရာဝန်နှင့် အမြဲတမ်းတိုင်ပင်ပါ.
ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းကို ချက်ချင်းမကုသလျှင် နောက်ဆက်တွဲပြသနာများအလွန်ဆိုးဝါးနိုင်တာကြောင့် ဆရာဝန်ဟာ ချက်ချင်းမြန်မြန်စမ်းသပ်ဖို့လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ဦးခေါင်းဒဏ်ရာကိုခန့်မှန်းဖို့ရာ GCS ကိုအသုံးပြုပါတယ်။ ထိုအရာဟာ ဦးနှောက်မည်မျှပျက်စီးပြီးကြောင်း၊ ရောဂါလက္ခဏာ နှင့် မည်မျှပြင်းထန်ကြောင်းတို့ကိုအခြေခံကာပြုလုပ်ထားသည့်အတိုင်းအတာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ သင်ဟာဒဏ်ရာရရှိလာသောတစ်ယောက်ယောက်ကိုတွေ့ရှိခဲ့လျှင်ထိုလူနာရဲ့အခြေအနေကိုခန့်မှန်းနိုင်ဖို့အောက်ပါမေးခွန်းများမေးရပါမယ်။
– ဘယ်လိုဒဏ်ရာရရခဲ့တာလဲ။
– သတိမေ့ခဲ့သေးလား ။
– သတိမေ့နေတာဘယ်လောက်ကြာပြီလဲ။
– သတိရှိမှု ၊စကားပြောခြင်း နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိခြင်းတို့တွင်ပြောင်းလဲခြင်းရှိမရှိ သို့ အခြားရောဂါလက္ခဏာများ ။
– ဘယ်နေရာမှာဦးနှောက်နဲ့အခြားအစိတ်အပိုင်းများ ထိခိုက်မိခဲ့တာလဲ။
– ဒဏ်ရာရရှိစေတဲ့အားဘယ်လောက်ပြင်းကြောင်း ပြောပြနိုင်မလား ။ ဥပမာ လူရဲ့ခေါင်းကိုထိခိုက်မိတဲ့အခါ ထိုလူဟာ ဘယ်လောက်မထိလွင့်သွားသလဲ။
– လူရဲ့ခန္ဓါကိုယ်ဟာ လည်သွားတာမျိုးဖြစ်ခဲ့သေးလား ။
– CT နှင့် MRIBရိုက်ခြင်းများကို ဦးခေါင်းဒဏ်ရာရရှိတဲ့အခါစမ်းသပ်ဖို့အသုံးပြုပါတယ်။
အလယ်အလတ်မှ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းများအတွင်အရေးပေါ်ကုသရေးရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ သွေးနှင့်အောက်စီဂျင်လုံလောက်စေရန် ၊ သွေးဖိအားပုံမှန်ဖြစ်စေရန်နှင့် အခြားဦးခေါင်းနှင့်လည်ပင်းဒဏ်ရာများမှကာကွယ်ပေးရန်ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဒဏ်ရာရရှိသောလူများတွင်အခြားဒဏ်ရာများလည်းရှိနိုင်ပါသေးတယ်။ အရေးပေါ်ကုသခန်းတွင်အခြားကုသမှုများကတော့ ရောင်ခြင်း ၊သွေးထွက်ခြင်း သို့ ဦးနှောက်သို့အောက်စီဂျင်နည်းသွားခြင်းများကြောင့်ရရှိလာမယ့်ပျက်စီးမှုများမှကာကွယ်ပေးခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒဏ်ရာရပြီးတဲ့အခါ နောက်ထပ်ထိခိုက်မှုတွေကိုလျော့ချပေးနိုင်မယ့်ကုသမှုတွေကတော့…
ဆီးဆေးများ ။ ဆီးဆေးများဟာ ဆိးများများသွားစေပြီး တစ်ရှူးများရှိအရည်ပမာဏကိုလျော့ချပေးကာ ဦးနှောက်ရှိဖိအားများကိုကျစေပါတယ်။
အတက်ကျဆေးများ ။ ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိပြီးသူများဟာ ဒဏ်ရာရပြီးတစ်ပါတ်အတွင်းမှာ တက်နိုင်ချေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့်တက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်တဲ့ဦးနှောက်ဒဏ်ရာများကိုလျော့ချဖို့ အတက်ကျဆေးများကို တစ်ပါတ်အတွင်းပေးရပါမယ်။
အချိန်ကြာကြာသတိမေ့နေစေမည့်ဆေးများ ။ အချို့ဆရာဝန်များဟာ သတိမေ့နေတဲ့ဦးနှောက်ဟာ အလုပ်လုပ်ဖို့အောက်စီဂျင်နည်းနည်းပဲလိုတာကြောင့် ထိုဆေးများကိုအသုံးပြုပြီး သတိမေ့နေအောင်ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ သွေးကြောများဟာ ဦးနှောက်ထဲမှာဖိမိနေပြီး ဦးနှောက်ဆဲလ်များသို့ အောက်စီဂျင်နှင့် အာဟာရများကိုလုံလုံလောက်လောက်မပို့နိုင်တဲ့အခါ ယခုနည်းဟာ အသုံးဝင်ပါတယ်။
ဦးနှောက်တစ်ရှူးများကို ထပ်ပြီးထိခိုက်မှုမဖြစ်စေဖို့ ချက်ချင်းခွဲစိတ်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။ ခွဲစိတ်ရာတွင်ပိတ်နေသာ သွေးကြောများကိုဖယ်ရှားခြင်း ၊ ဦးခေါင်းခွံအကွဲများကိုဖယ်ရှားခြင်း ၊ ဦးခေါင်းခွံဖွင့်ခြင်းတို့ကိုပြုလုပ်ပါလိမ့်မယ်။
သင်ဟာပြင်းပြင်းထန်ထန်ဦးနှောက်ထိခိုက်မှုရရှိပြီးတဲ့အခါ ဦးနှေုက်ပြန်ပြီးအလုပ်လုပ်ဖို့ ပြန်လည်ပြုပြင်တည်ဆောက်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။ ပြန်လည်ပြုပြင်သည့်ပုံစံမှာ ဒဏ်ရာကြောင့်ဦးနှောက်ရဲ့မည်သည့်လုပ်ဆောင်ချက်ပျက်စီးသွားသလဲဆိုတာအပေါ်မူတည်ပါတယ်။ဦးနှောက်ဒဏ်ရာရရှိတဲ့လူတော်တော်များများဟာလှုပ်ရှားမှုနှင့် စကားပြောရာတို့တွင်ပြန်လည်ကောင်းမွန်ဖို့အကူအညီလိုအပ်ပါတယ်။
ကားပေါ်တွင်အမြဲခါးပတ်ပတ်ထားပါ ။ ခလေးငယ်များဟာ အမြဲကားနောက်ခန်းမှာပဲထိုင်သင့်ပြီးကလေးရဲ့အရပ်နဲ့အလေးချိန်နှင့်ကိုက်ညီမယ့်အကာအကွယ်ပေးနိုင်မယ့်ခုံများတ့်င်ထားပါ။
ဆေးသုံးစွဲထားလျှင် ၊ မူးနေလျှင် ကားမမောင်းရပါ ။ ကားမမောင်းရန်သတိပေးထားသည့်ဆေးများသောက်ထားလျှင်လည်း မမောင်းသင့်ပါ ။
စက်ဘီး၊ စကိတ် ၊ ဆိုင်ကယ်များစီးတဲ့အခါ ဦးခေါင်းကိုကာကွယ်ပေးနိုင်မည့်ဦးထုတ်ဆောင်းရပါမယ်။ ဘေ့စ်ဘော ၊ စကိတ် ၊ နှင်းလျောစီးခြင်း သို့ မြင်းစီးသည့်အခါများတွင်လည်းသင့်တော်မယ့်ဦးခေါင်းကာကွယ်ပေးနိုင်မည့်အရာကိုဝတ်ဆင်ရပါမယ်။
– လှေကားထိပ်တွင်အကာအကွယ်ပေးနိုင်မည့်အရာများတပ်ဆင်ပါ ။
– လှေကားတွင်အမှိုက်ပစ္စည်းများရှင်းလင်းနေပါစေ ။
– ပြုတ်ကျခြင်းများမှကာကွယ်ရန် ပြူတင်းပေါက်အကာအကွယ်များတပ်ဆင်ပါ။
– ရေချိုးခန်းများတွင်မချောမည့်အခင်းများတပ်ဆင်ပါ ။
– ကစားကွင်းတွင်အကာအကွယ်ပေးနိုင်မည့်အရာများရှိပါစေ။
– ကလေးများကို မီးသတ်လှေကားများပေါ်တွင် မကစားပါစေနှင့် ။
အကယ်၍သင့်တွင်မေးခွန်းများရှိသေးလျှင်တော့ အသေးစိတ်သိရှိရဖို့ ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။
Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံပြုချက်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများကို မပြုလုပ်ပေးပါ
ခန္ဓာကိုယ် ထုထည်ညွှန်းကိန်း တွက်ချက်ခြင်း (BMI) ကို အသုံးပြုပြီး ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်အလေးချိန် ရှိရဲ့လားဆိုတာကို တွက်ချက်ပါ။ ဒီကျန်းမာရေး ကိရိယာကို အသုံးပြုပြီး ကလေးရဲ့ (BMI) ကိုလည်း တွက်ချက်လို့ ရပါတယ်။
အမျိုးသား
အမျိုးသမီး
Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံဉာဏ်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။
Traumatic brain injury. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/traumatic-brain-injury/basics/prevention/con-20029302. Accessed May 15, 2014.
Head Injuries: Causes and Treatments. http://www.webmd.com/fitness-exercise/guide/head-injuries-causes-and-treatments#1. Accessed September 26, 2014.
Traumatic Brain Injury (TBI). http://www.asha.org/public/speech/disorders/TBI/.
