ဝမ်းလျှောခြင်းအကြောင်း တစေ့တစောင်း

ဗိုက်ထဲက ရစ်ရစ်ပြီးနာတယ်၊ ဝမ်းသွားနေတာ ခဏခဏပဲ။ ဝမ်းကလည်း သွားလိုက်တိုင်း အရည်တွေ ဖြစ်နေတယ်။ ခြေလက်တွေတောင် မသယ်ချင်တော့ဘူး။ အာခေါင်တွေပါ ခြောက်လာတယ်ဆိုရင်တော့ သင်ဝမ်းလျှောနေပါပြီ။

ဝမ်းလျှောခြင်း ဆိုတာ

ဝမ်းလျှောတယ်ဆိုတာက ဝမ်းအရည်တွေ ခဏခဏ သွားတာပါ။ ဝမ်းလျှောနေပြီဆိုရင် တစ်နေ့တာမှာ ဝမ်းအရည်တွေ ၃ ကြိမ် ဒါမှမဟုတ် ၃ ကြိမ်နဲ့ အထက် သွားတာမျိုး ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဝမ်းလျှောတာက လူတော်တော်များများ ခံစားရနိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေး ကိစ္စ တစ်ရပ်ပါ။ ကံကောင်းတာ တစ်ချက်က သာမန် ဝမ်းလျှောတာက ၂ ရက် ကနေ ၃ ရက်အတွင်းမှာ သူ့အလိုလို ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ဝမ်းလျှောတာက ၃ ရက်နဲ့အထက် ကြာနေပြီဆိုရင်တော့ ပြင်းထန်တဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ်လို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမှ မဟုတ်ဘဲ ဝမ်းလျှောတာက ၄ ပတ်ထက်မနည်း ကြာနေပြီဆိုရင်တော့ နာတာရှည် ရောဂါတစ်ခုခုရဲ့ လက္ခဏာပါ။ သေချာ ကုသမှု ခံယူဖို့ လိုပါမယ်။

ဝမ်းလျှောခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းများ

ဝမ်းလျှောခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေက တော်တော်လေး များပါတယ်။

• မသန့်ရှင်းတဲ့ အစားအစာနဲ့ သောက်သုံးရေမှာပါတဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေ
• တုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်၊ noro ဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ rotavirus တွေ (ကလေးတွေမှာဖြစ်တဲ့ ဝမ်းလျှောရတဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းက rotavirus ပါ)
• မသန့်ရှင်းတဲ့ အစားအစာနဲ့ သောက်သုံးရေမှာပါတဲ့ ကပ်ပါးပိုးတွေ
• ဆေးဝါးတွေ ( ပဋိဇီဝ ဆေးဝါးတွေ၊ ကင်ဆာဆေးတွေ၊ မဂ္ဂနီဆီယမ် ပါဝင်နေတဲ့ဆေးဝါးတွေကြောင့် ဝမ်းလျှောနိုင်ပါတယ်)
• အစားအစာ ဓာတ်မတည့်မှု (အစားအစာထဲမှာပါတဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတစ်ခုခုကို ချေဖျက်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေ တစ်ရပ်ရပ်ကြောင့် ဝမ်းလျှောနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ နို့သကြားဓာတ် မစုပ်ယူနိုင်ခြင်း ပြဿနာပါ)
• Crohn’s disease လိုမျိုး အစာအိမ်၊ အူသိမ် နဲ့ အူမကြီးကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့ ရောဂါတွေ
• Irritable bowel syndrome (IBS – နာတာရှည် အူလမ်းကြောင်း ပြဿနာစု) လိုမျိုး အူမကြီး လုပ်ဆောင်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိတဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကြောင့် ဝမ်းလျှောတာကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

တစ်ခါတလေမှာ အကြောင်းအရင်း တိတိပပ ရှာမရဘဲ ဝမ်းလျှောတာမျိုး၊ အစာအိမ်ခွဲစိတ်ကုသမှု ခံယူထားတာကြောင့် ဝမ်းလျှောတာမျိုလည်း ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဝမ်းလျှောနေပြီဆိုရင် ခံစားရနိုင်မယ့် လက္ခဏာတွေ

ဝမ်းလျှောနေပြီဆိုရင်

• ဝမ်းမအောင့်နိုင်ဘဲ ဖြစ်မယ်
• ဝမ်းအရည်တွေ သွားမယ်
• ဗိုက်အောင့်မယ်
• ဗိုက်က ရစ်ပြီးနာမယ်
• ရေအိမ် ခဏခဏပြေးနေရမယ်
• အဖျား ရှိမယ်
• လေပွမယ်
• မအီမသာဖြစ်မယ်
• ဝမ်းထဲမှာ အချွဲတွေပါမယ်
• ဝမ်းထဲမှာ သွေးစလေးတွေပါမယ်။

တကယ်လို့ ဝမ်းသွားတာနဲ့အတူ ကိုယ်ပူမယ်၊ ချမ်းတုန်မယ်၊ သွေးစပါမယ်ဆိုရင် ဗိုင်းရပ်စ် ဒါမှမဟုတ် ဘက်တီးရီးယား​ကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဝမ်းလျှောမှုပြဿနာကို ခံစားနေရတာပါ။

ဘယ်လိုသက်သာအောင် လုပ်ရမလဲ။

ဝမ်းလျှောတာက ပြင်းထန်ရောဂါအခြေအနေ တစ်ရပ်ရပ်ကြောင့် မဟုတ်ဘူးဆိုရင်

• ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ ရေဓာတ် ပြည့်ဝစေဖို့ အရည် များများ သောက်ပါ။ ( ကြက်စွပ်ပြုတ်၊ ဓာတ်ဆား၊ ရေကျက်အေး၊ အုန်းစိမ်းရည်၊ အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားပါတဲ့ သောက်စရာ စတာတွေကို သောက်ပေးလို့ ရပါတယ်။)
• ဝမ်းလျှောတာ နည်းနည်း သက်သာလာပြီဆိုရင် အစာ ခပ်ပျော့ပျော့လေး ( ဆန်ပြုတ်၊ မြူစွမ်ပြုတ် စတာတွေကို စားပေးလို့ ရပါတယ်။)
• နောက်တစ်ချက်က ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ အားအင်တွေ ပြည့်ဝစေဖို့ သက်သောင့်သက်သာ အနားယူတာပါ။ ဝမ်းလျှောတာကနေ သက်သာစမှာ သက်သောင့်သက်သာလေး အနားယူပေးပါ။ အိပ်ရေး ဝဝအိပ်ပေးပါ။

ဝမ်းလျှောတဲ့အခါမှာ အူလမ်းကြောင်းထဲမှာရှိတဲ့အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားတွေလည်း ဆုံးရှုံးသွားတတ်ပါတယ်။ အူလမ်းကြောင်းထဲမှာရှိတဲ့ ဒီအကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားလေးတွေ (Probiotics) တွေက အူလမ်းကြောင်းပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့၊ အာဟာရဓာတ်တွေစုပ်ယူနိုင်ဖို့နဲ့ ကိုယ်ခံအားကောင်းဖို့အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ အခုလိုဝမ်းလျှောသွားတဲ့အချိန်မှာ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားလေးတွေကို ပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးဖို့ အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားပါတဲ့ ဆေးတစ်ခုခုသောက်သင့်ပါတယ်။

ဘယ်လိုအချိန်မှာ ဆေးခန်းသွားရမလဲ။

ဝမ်းလျှောတာက တကယ်လို့ အခုလို အခြေအနေဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ပြဖို့ လိုပါမယ်။

• ရက်အတော်ကြာတဲ့အထိ ဆက်တိုက် ဝမ်းလျှောနေရင်
• ရေဓာတ် ခမ်းခြောက်လာရင်
• ဝမ်းဗိုက် ဒါမှမဟုတ် အစာဟောင်းအိမ်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် နာကျင်နေရင်
• ဝမ်းထဲမှာ သွေးပါနေရင်
• ဝမ်းအမည်းရောင် သွားနေရင်
• အဖျားက ၃၉ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ် အထက်ဖြစ်နေရင် နီးစပ်ရာ ဆေးခန်းကို အမြန်ဆုံး သွားရောက်စေချင်ပါတယ်။

ကာကွယ်လို့ ရလား။

ဝမ်းလျှောတာက ကာကွယ်လို့ ရပါတယ်။

• သန့်ရှင်းတဲ့ရေကို သောက်သုံးပါ
• သန့်ရှင်းပြီး သေချာ ကျက်အောင် ချက်ပြုတ်ထားတဲ့ အစားအစာတွေကိုပဲ စားပါ
• လက်ကို မကြာခဏ သေချာစွာ ဆေးကြောပါ
• ကောင်းမွန်တဲ့ ရေဆိုးနုတ်စနစ် ထားရှိပါ
• တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး ဂရုစိုက်ပါ
• ကာကွယ်ဆေးထိုးထားပါ ( rotavirus က ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီး ကာကွယ်လို့ ရပါတယ်)
• အူတွင်းက အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားတွေကို အထောက်အပံ့ပေးနိုင်တဲ့ အစားအစာ ဒါမှမဟုတ် ဖြည့်စွက်စာ မှီဝဲပါ။

ဝမ်းလျှောတာက ကာကွယ်လို့ ရတဲ့ရောဂါ တစ်ရပ်ဖြစ်သလို သတိမထားမိရင် အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်တာကြောင့် ကိုယ်တိုင်ကိုရော မိသားစုကိုပါ ဝမ်းလျှောနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေကနေ ကာကွယ်ပေးလိုက်ကြပါ။