Arrhythmia (နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ) ဆိုတာ ဘာလဲ။

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ဆိုတာ နှလုံးရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး နှလုံးခုန်နှုန်းမမှန်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှေးခြင်း၊ ခုန်သင့်တဲ့အချိန်ထက် စောခုန်ခြင်း၊ ခုန်ချင်သလိုခုန်ခြင်း (fibrillation) စသည်တို့ ပါဝင်ပါတယ်။

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းက လျှပ်စီးလှုံ့ဆော်မှုများ မူမမှန်တဲ့အခါမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းကို အောက်ပါတို့ကိုအခြေခံပြီး အမည်နဲ့ အမျိုးအစားများ ခွဲနိုင်ပါတယ်။

• ခုန်နှုန်း – နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှေးခြင်း
• စခုန်သည့်နေရာ – သွေးလွှတ်ခန်း သို့မဟုတ် သွေးဝင်ခန်း
• မှန်မှန်ခုန်ခြင်းရှိမရှိ

Arrhythmia (နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ) က အဖြစ်များသလား

ဒီရောဂါက အင်မတန်အဖြစ်များပါတယ်။ အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို လျှော့ချနိုင်မယ်ဆိုရင်ခြအထိုက်အလျောက် ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

Arrhythmia (နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ) ရဲ့လက္ခဏာတွေက ဘာတွေလဲ

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းရဲ့ အဖြစ်အများဆုံး ရောဂါလက္ခဏာတွေက

• နှလုံခုန်နှေးခြင်း – နှလုံးခုန်နှုန်းသည် တစ်မိနစ်လျှင် ၆၀ အောက် ရောက်နေပါမယ်။
• ရင်တုန်ခြင်း – နှလုံးခုန်နှုန်းသည် တစ်မိနစ်လျှင် ၁၀၀ အထက် ရောက်နေပါမယ်။
• ရင်ထဲ တလှပ်လှပ်ဖြစ်နေခြင်း
• ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း
• အသက်ရှူမဝခြင်း
• မူးမေ့ချင်သလိုဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ခေါင်မူးခြင်း
• ချွေးစေးများထွက်ခြင်း
• ရင်ဘတ်ထဲတွင် တဒုန်းဒုန်းနဲ့ ဆောင့်နေသလိုခံစားရခြင်း
• ရင်ထဲမွန်းကျပ်နေခြင်း
• အားနည်းခြင်း သို့ မောပန်းလွယ်ခြင်း (အလွန်ပင်ပန်းသလို ခံစားရခြင်း)

ဒီထဲမှာ မပါတဲ့ အခြားလက္ခဏာများလည်း ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ သံသယရောဂါ လက္ခဏာတစ်ခုခုများရှိနေမလားဆိုပြီး စိုးရိမ်နေတယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။

Arrhythmia (နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ) ကို ဘာတွေကဖြစ်စေသလဲ

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းက ဒါတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

• နှလုံးဖောက်ခြင်းကြောင့် နှလုံးမှာ ဒဏ်ဖြစ်ခဲ့ဖူးတာ
• နှလုံးဖွဲ့စည်းပုံ ပြောင်းလဲသွားတာ (ဥပမာ – နှလုံးကြွက်သားရောဂါ)
• နှလုံးရှိသွေးလွှတ်ကြောများ ပိတ်တာ (နှလုံးသွေးကြောရောဂါများ)
• သွေးတိုးတာ
• သိုင်းရွိက်ဟော်မုန်း ပုံမှန်မဟုတ်တာ
• တချို့ဆေးများနဲ့ အားဆေးများ (ဥပမာ – အလွယ်တကူဝယ်နိုင်တဲ့ အအေးမိသက်သာဆေးများ၊ အလက်ဂျီသက်သာဆေးများနဲ့ ဖြည့်စွက်အားဆေးများကို အလွန်အကျွံသောက်သုံးပါက)

Arrhythmia (နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း) ဖြစ်နိုင်ခြေကို ဘာတွေက မြင့်တက်စေသလဲ

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို မြင့်စေသော အကြောင်းရင်းများစွာရှိပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်

• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း
• အရက် သို့မဟုတ် ကဖိန်းဓာတ်ပါသည်များ အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း
• မူးယစ်ဆေးစွဲခြင်း
• စိတ်ဖိစီးမှု
• ဆီးချိုရောဂါ
• အိပ်ပျော်စဉ် အသက်ရှူခဏရပ်တတ်ခြင်း
• မျိုးရိုးလိုက်ခြင်း

Arrhythmia (နှလုံး စည်းချက်မမှန်ခြင်း) ကို ဘယ်လိုအတည်ပြုပါသလဲ

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း အောက်ပါတို့ဖြင့် အတည်ပြုနိုင်ပါတယ်။

• ရောဂါလက္ခဏာများနဲ့ ရာဇဝင်ကို မေးခြင်း
• ခန္ဓာကိုယ်အား စမ်းသပ်ခြင်း
• အီးစီဂျီဆွဲခြင်း
• Holter monitor – သယ်ယူသွားနိုင်သော အီးစီဂျီစက်ဖြစ်ပြီး တစ်နေကုန် ဒါမှမဟုတ် အချိန်ကြာကြာ တပ်ဆင်ထားပြီး နှလုံးလုပ်ရှားမှုကို မှတ်ယူနိုင်သည်။
• Event monitor – ရောဂါလက္ခဏာများ ပေါ်လာစဉ်တွင် နှလုံးစည်းချက်အား စစ်ဆေးနိုင်သည်။
• နှလုံးအက်ကိုး- နှလုံးအရွယ်အစား၊ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတို့အား ပုံရိပ်ဖော်ကြည့်နိုင်သည်။
• Implantable loop recorder – မူမမှန်သည့် နှလုံးစည်းချက်များအား ဖမ်းယူရန် သုံးသည်။

နှလုံးကြောင့်လား တခြားကြောင့်လား သေချာစေရန် တခြားစစ်ဆေးမှုများကို ဆရာဝန်များမှ ညွှန်ကြားနိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့

• ဖိစီးမှုပေးပြီး စစ်ဆေးခြင်း – ဒီစစ်ဆေးမှုမှာ သင့်ကို လမ်းလျှောက်စက် သို့မဟုတ် စက်ဘီးနင်းစက်တွင် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခိုင်းကာ နှလုံးလှုပ်ရှားမှုအား တိုင်းတာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
• Tilt table test – သင် စားပွဲပေါ်လှဲနေစဉ်နဲ့ မတ်တပ်ရပ်စဉ် ရှိနေမယ့် နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ သွေးဖိအားကို တိုင်းတာပါသည်။ အနေအထားပြောင်းလဲသွားလျှင် တုန့်ပြန်မည့် နှလုံးခုန်နှုန်းအား တွက်ထုတ်ရန်အတွက် မှတ်သားပါလိမ့်မယ်။
• Electrophysiological testing and mapping – နှလုံးကို ဖြတ်စီးဆင်းနေသော လျှပ်စစ်လှုံ့ဆော်မှုများကို မှတ်သားထားနိုင်ပါတယ်။
• နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ သိုင်းရွိက်ဂလင်း ပုံမှန်မမဟုတ်မှုများကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။

Arrhythmia (နှလုံး စည်းချက်မမှန်ခြင်း)ကို ဘယ်လိုကုသပါသလဲ

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်း ပုံစံပေါ်မူတည်ကာ ကုသမှုနည်းလမ်းများကို ရွေးချယ်ရပါတယ်။

• နှလုံးခုန်နှေးခြင်းကို ကုသခြင်း

နှလုံးခုန်နှေးခြင်းကို ဘာကြောင့်ဖြစ်မှန်း သေချာမသိရင် ညှပ်ရိုးအနီးမှာ ပေ့စ်မိတ်ကာလို့ခေါ်တဲ့ စက်လေးမြှုပ်ပြီး ကုသနိုင်ပါတယ်။ နှလုံးခုန် အလွန်နှေးသည့်အခါ သို့ နှလုံးခုန်ရပ်သွားသည့်အခါမှာ ပေ့စ်မိတ်ကာမှ နှလုံးဆီသို့ သွေးကြောများမှတစ်ဆင့် တပ်ဆင်ထားသော ဝိုင်ယာတစ်လျှောက် လျှပ်စစ်လှုံ့ဆော်မှုကို လွှတ်ပေးမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ တည်ငြိမ်နေသော နှလုံးခုန်နှုန်းကို ရရှိစေနိုင်ပါတယ်။

• နှလုံးခုန်မြန်ခြင်းအား ကုသခြင်း

နှလုံးခုန်မြန်ခြင်းကို ကုသရန် ရွေးချယ်စရာအမျိုးမျိုးမှာ

ဆေးများ – နှလုံးစည်းချက်မမှန် ကုသဆေးများကို နှလုံးခုန်နှုန်းထိန်းရန် သို့မဟုတ် ပုံမှန်နှလုံးစည်းချက်ကို ပြန်ရစေရန် စသဖြင့် နှလုံးခုန်မြန်ခြင်းအမျိုးမျိုးအတွက် သုံးနိုင်ပါတယ်။

Vagal maneuvers – နှလုံးခုန်နှုန်းကို ထိန်းချုပ်တဲ့ အာရုံကြော (vagus အာရုံကြော) ကို နှိပ်နယ်ပြီး supraventricular tachycardia ကဲ့သို့ နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းကို အရေးပေါ်ကုသနိုင်ပါတယ်။

Cardioversion – ရင်ဘတ်တွင်တပ်ထားသော ချပ်ပြားများမှ လျှပ်စီးဓာတ်လွှတ်ကာ ပုံမှန်နှလုံးစည်းချက်ကို ပြန်ထိန်းခြင်းဖြစ်သည်။

Catheter ablation – စည်းချက်မမှန်တဲ့ နှလုံးတစ်ရှူးကို သေးငယ်တဲ့ Catheter ထိပ်ရှိ လျှပ်ခေါင်းဖြင့် ရှော့တိုက်နိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ လျှပ်စီးကြောင်းပိတ်မှုဖြစ်သွားစေပြီး နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

• ခွဲစိတ်ကုသခြင်း

တခြားကုထုံးများကို လူနာမှ တုံ့ပြန်မှုမရှိတော့တဲ့ အခါမျိုးမှာ နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းကို ကုသရန်အတွက် ခွဲစိတ်ဖို့ လိုအပ်လာနိုင်ပါတယ်။

ဝင်္ကပါကုထုံး – နှလုံးအပေါ်ပိုင်း (သွေးလွှတ်ခန်း) တွင် နှလုံးတစ်ရှူးများအား အမျိုးမျိုးခွဲကာ ပုံစံတစ်ခုရှိသော သို့မဟုတ် ဝင်္ကပါပုံအမာရွတ်တစ်ရှူးများဖြစ်စေပါတယ်။ အမာရွတ်တွေက လျှပ်စစ်မစီးနိုင်တဲ့အတွက် သွားချင်ရာသွားသည့် လျှပ်စစ်လှုံ့ဆော်မှုများကို ဟန့်တားပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

နှလုံးသွေးကြော လမ်းလွှဲခြင်း – နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းအပြင် ပြင်းထန်တဲ့ နှလုံးသွေးကြောရောဂါများတွဲရှိနေတဲ့အခါ နှလုံးသွေးစီးဆင်းမှုကောင်းအောင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းနဲ့ အိမ်သုံးကုထုံးများ

• ဆားနဲ့ အဆီများကို လျှော့ပါ။ သစ်သီးများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ ဂျုံကြမ်းများကို များများစားပါ။
• နေ့စဉ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။
• ဆေးလိပ်နဲ့ အရက်ကို ရှောင်ပါ။
• ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းပါ။
• သွေးတိုး၊ ဆီးချိုနဲ့ သွေးတွင်းကိုလက်စထရောကို ထိန်းပါ။
• ယောဂ၊ တရားထိုင်ခြင်းနဲ့ စိတ်ဖြေလျှော့ခြင်း နည်းစနစ်များသည် စိတ်ဖိစီးမှုကို လျော့ကျစေနိုင်ပါတယ်။

Takeaways

နှလုံးစည်းချက်မမှန်ခြင်းသည် အခန့်မသင့်ရင် ရုတ်တရက်နှလုံးရပ်သွားပြီး အသက်ဆုံးရှုံးတဲ့အထိ ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆရာဝန်နဲ့ သေချာတိုင်ပင်ပြီး စနစ်တကျ ကုသမှုခံယူဖို့ အကြံပြုလိုပါတယ်။