မျက်လုံးထဲမှာ ကြယ်တွေ လိုးလိုးလက်လက်မြင်နေသလို၊ ဗိုက်ထဲမှာ လိပ်ပြာလေးတွေတရွရွပြေးနေသလို၊ ဒူးတွေပဲချောင်နေသလိုလို ….တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုချစ်ရတယ်ဆို
“ကျွန်တော်တို့ လူသားတွေဟာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးရဲ့သတ္တဝါတွေဖြစ်တာနဲ့အညီ ကျွန်တော်တို့မှာ ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု တည်ဆောက်ထားနိုင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ဟာ ဘယ်အလုပ်ကိုပဲလုပ်လုပ် အကောင်းဆုံးစွမ်းရည်အပြည့်နဲ့ လုပ်နိုင်လာကြပါတယ်” လို့ AMC ရဲ့ နှလုံးအထူးကုတစ်ဦးဖြစ်သူ Baran Kilical ကပြောပါတယ်။ အချစ်ခံရခြင်း ဒါမှမဟုတ် ချစ်ခြင်းတရားဟာ စိတ်ဖီးစီးမှုအခြေအနေကနေ နှလုံးကျန်းမာရေးအထိ အရာရာတိုင်းကို သက်ရောက်မှုရှိပါတယ် လို့ သူကဆိုပါတယ်။ ချစ်ခြင်းတရားဟာ ဘယ်လိုတွေကောင်းကျိုးတွေသယ်လာပေးနိုင်သလဲဆိုတာကို သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လောထားတဲ့အချက်တွေကတော့ ဒီမှာပါ။
(၁) အသက်ရှည်စေတယ်
သုတေသနတွေအရ လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းတည်ဆောက်ခြင်းဟာ အသက်ရှည်ခြင်းနဲ့ တိတိကျကျ ဆက်စပ်နေပါတယ်။ အမေရိကန်သုတေသနဂျာနယ်တစ်ခုမှာ အသက် သုံးဆယ်ကနေ ခြောက်ဆယ့်ကိုးနှစ်ကြား လူပေါင်းငါးထောင်ရဲ့ အချစ်ရေးအခြေအနေကိုဆန်းစစ်ထားမှု
“လေ့လာမှုတွေအများကြီးက ဒီအချက်ကိုထောက်ခံနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိူးသားတွေအတွက် ပိုပြီးတော့သိသာပါတယ်။ လက်ထပ်ခြင်းဟာ အမျိူးသားတွေထက်စာရင် အမျိူးသမီးတွေထက်ပိုပြီး ကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူပြုတာတွေ့ရပါတယ်” လို့ သူကဆိုပါတယ်။ တခြားသောသုတေသနတွေအရလည်း ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးနဲ့ချစ်ခြင်း
(၂) နှလုံးကျန်းမာရေး
အချစ်ရဲ့ သင်္ကေတကို နှလုံးနဲ့ဖော်ပြလေ့ရှိကြပါတယ်။ တကယ်လဲ ချစ်ခြင်းတရားဟာ နှလုံးကျန်းမာရေးကို အများကြီးသက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ ပျော်ရွှင်တဲ့ အိမ်ထောင်ရေးကို ပိုင်ဆိုင်ထားရသူတွေဟာ တကိုယ်တည်းသမားတွေ ဒါမှမဟုတ် အိမ်ထောင်ကွဲတွေထက် နှလုံးရောဂါနဲ့သေဆုံးနိုင်ခြေ အများကြီးလျော့ပါတယ်။ “ ချစ်နေတဲ့သူတွေ အချစ်ခံရတဲ့သူတွေမှာ အလိုအလျောက်တုန့်ပြန်တဲ့အာရုံကြောစနစ်ရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းပိုမိုကောင်းမွန်ပြီး နှလုံးခုန်ခြင်းလိုမျိုး ခန္ဒာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းတွေကိုကောင်းမွန်စေပါ
ဒါ့အပြင် ဖိစီးမှုကိုတုန့်ပြန်ခြင်းကိုလျော့ကျစေပြီး အချစ်က သွေးပေါင်ချိန်ကိုလဲ ကျစေပါတယ်။ ဆန့်ကျင်ဖက်အနေနဲ့ သီးခြားနေသူတွေ၊ အထီးကျန်နေသူတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် မချစ်နှစ်သက်သူ သူစိမ်းတွေနဲ့နေရသူတွေမှာတော့ သွေးပေါင်ချိန်နဲ့ နှလုံးခုန်နှုန်းကို မြန်စေပြီး ရေရှည်မှာ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေကို ဖြစ်ပွားလာစေပါတယ်” လို့ သုတေသနတွေကို ကိုးကားပြီး သူကဆိုပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသနတစ်ခုအရ သာယာတဲ့အိမ်ထောင်ရေးရှိသူတွေဟာ နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရပြီးနောက် သေဆုံးမှုနှုန်း ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းလျော့ကျတာကိုတွေ့ရပါတယ်။
(၃) အချစ်နဲ့အဆုတ်ကျန်းမာရေး
ပျော်စရာကောင်းတဲ့ချစ်ခြင်းတရား
(၄) အချစ်နဲ့စိတ်ဖိစီးမှု
အချစ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာရေးသာမက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို