ကူးစက်ရောဂါတွေ ဘယ်လိုကူးစက်တတ်သလဲ

ကူးစက်ရောဂါတွေ ဘယ်လိုကူးစက်တတ်သလဲ …….. ဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘက်တီးရီးယား၊ ကပ်ပါးပိုးမွှားများ၊ မှိုစွဲစေသော ရောဂါပိုးမွှားများ စတာတွေဟာ ကူးစက်ရောဂါတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ တဦးနဲ့တဦး တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်းမှဖြစ်စေ၊ တဆင့်ခံထိတွေ့ခြင်းမှ ဖြစ်စေ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ ငှက်ဖျား၊ ဝက်သက်၊ အဆုတ်တီဘီ စတာတွေဟာ ကူးစက်ရောဂါတွေဖြစ်ပြီး တဦးကနေ တဦးကို နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ လက်များကို ဆေးကြောခြင်း၊ ကူးစက်ထိတွေ့နိုင်ခြေရှိသော အရာများကို ရှောင်ရှားခြင်း စတဲ့နည်းလမ်းတွေ လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။

ကူးစက်ရောဂါတွေ ဘယ်လိုကူးစက်တတ်သလဲ

ကူးစက်ရောဂါတွေ ဘယ်လိုကူးစက်တတ်သလဲ ဆိုတော့ အခုလို ကူးစက်တာပါ။

တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ကူးစက်ခြင်း

ရောဂါပိုးများကို လူနဲ့တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ပြီး ကူးစက်စေတဲ့နည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။ တဦးနဲ့တဦးထိတွေ့ခြင်းကဖြစ်စေ၊ ရောဂါပိုးရှိတဲ့နေရာကို ထိတွေ့ခြင်းကဖြစ်စေ ကူစက်နိုင်ပါတယ်။ အောက်ပါ အတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။

၁။ လူတဦးနှင့်တဦး ထိတွေ့ရာမှ ကူးစက်ခြင်း

လူအချင်းချင်း ထိတွေ့ကိုင်တွယ်ခြင်း၊ ပွေ့ဖက်ခြင်း စတာတွေကတဆင့် ကူစက်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးရှိနေသူနှင့် ထိမိခြင်း၊ ရောဂါပိုးရှိသောသွေးကို သွင်းမိခြင်း၊ လိင်ဆက်ဆံခြင်းမှတဆင့် ကူးစက်တတ်ပါတယ်။

အထူးသဖြင့် ရောဂါပိုးရှိနေသူမှာ လက္ခဏာမပြသေးတဲ့အချိန်မှာ အခုလို ထိတွေ့ဆက်ဆံမိလို့ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်ကနေ ကလေးဆီကို အချင်းကနေတဆင့် ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါအချို့ (ဥပမာ ဂနို) ဟာလည်း မီးဖွားစဉ်မှာ မိခင်ကနေ ကလေးကို ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

၂။ အမှုန်အမွှားအဖြစ် ပျံ့နှံ့ခြင်း

ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာချေခြင်း စတာတွေပြုလုပ်ချိန်မှာ ရောဂါပိုးများဟာ အမှုန်အမွှားများအနေနဲ့ ပျံ့နှံ့သွားတတ်ပါတယ်။ ရောဂါရှိသူရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ထွက်လာတဲ့ အမှုန်အမွှားများဟာ အနီးအနားမှရှိနေသူများဆီ ရောက်ရှိသွားပြီး ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အဆိုပါ အမှုန်အမွှားများဟာ ပေအနည်းငယ်လောက်ထိပဲ လွင့်စင်ပြီးရင် မြေပြင်ပေါ်ကျသွားတတ်တာမို့ နီးကပ်နေသူများကိုသာ ကူးစက်တတ်ပါတယ်။

တဆင့်ခံကူးစက်ခြင်း

ရောဂါပိုးမွှားများဟာ ပတ်ဝန်းကျင်အရာများဆီ ရောက်သွားရာကနေ ထိတွေ့မိပြီး ကူစက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။

၁။ လေမှတဆင့် ကူးစက်ခြင်း

သေးငယ်ပေါ့ပါးလွန်းတဲ့ ရောဂါပိုးများဟာ လေထဲမှာ အချိန်အတိုင်းအတာတခုအထိ ပျံ့နှံ့နေရာကနေ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ဝက်သက်ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အခန်းတခန်းထဲကို ဝက်သက်ရှိထားသူတယောက် ဝင်သွားပြီး ပြန်ထွက်ခွာသွားရင်တောင် လေထဲမှာ ပိုးမွှားတွေ ကျန်နေနိုင်ပြီး ထပ်မံဝင်ရောက်လာသူကို ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

၂။ အရာဝတ္တုပစ္စည်းများမှ ကူးစက်ခြင်း

ရောဂါပိုးမွှားအချို့ဟာ အရာဝတ္တုအမျိုးမျိုးရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ရောဂါရှိသူတဦးက တံခါးလက်ကိုင်တခုကို ကိုင်မိပြီးသွားရင် အဆိုပါတံခါးလက်ကိုင်ကို ထပ်ကိုင်မိသူတွေရဲ့ လက်ကို ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်။ ထိမိထားတဲ့လက်ကို မဆေးကြောမိသေးဘဲ နှာခေါင်း၊ ပါးစပ်၊ မျက်စိ စတာတွေနဲ့ ထိတွေ့ရင် ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

အရာဝတ္တုများအပေါ်မှာ ရောဂါပိုးဟာ ဘယ်လောက်ကြာကြာနေနိုင်မလဲဆိုတာကတော့ ပိုးအမျိုးအစားပေါ် မူတည်ပါတယ်။ တခါတရံမှာ သန့်ရှင်းရေး သေချာမလုပ်ထားတဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းသုံးပစ္စည်းကိရိယာတွေကလည်း ကူးစက်နိုင်ပါသေးတယ်။

၃။ အစားအစာနှင့် သောက်သုံးရေမှကူးစက်ခြင်း

ရောဂါပိုးဝင်ရောက်နေတဲ့ အစားအစာကို စားသုံးမိရင်၊ ရေကို သောက်မိရင် ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ E Coli ပိုးဟာ အစားအစာတွေကို ကျက်အောင် မချက်ရင်၊ သန့်ရှင်းစွာ မကိုင်တွယ်မိရင် ဝင်ရောက်နိုင်ပါတယ်။ သေချာစွာ ထုတ်ပိုးထားခြင်းမရှိတဲ့ စည်သွပ်အစားအစာတွေမှာလည်း ရောဂါပိုးတွေ ပေါက်ပွားနေနိုင်ပြီး စားသုံးမိချိန်မှာ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

၄။ တိရစ္ဆာန်မှတဆင့်ကူးစက်ခြင်း

ရောဂါပိုးကူးစက်ထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်က ကိုက်မိရင်ဖြစ်စေ၊ တိရစ္ဆာန်များရဲ့ အညစ်အကြေးကို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်မိရင်ဖြစ်စေ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ ကြောင်ရဲ့မစင်မှာ ကပ်ပါးပိုးတချို့ ရှိနေနိုင်လို့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့ ထိကိုင်မိချိန်မှာ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများနဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနည်းပါးသူတွေ ပိုမိုဂရိုစိုက်ရပါမယ်။

ငှက်ဖျား၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး စတဲ့ရောဂါများဟာ ခြင်ကိုက်ရာကတဆင့် ကူးစက်နိုင်တဲ့ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ခွေးရူးပြန်၊ ထောင့်သန်း၊ ပလိပ် စတာတွေဟာလည်း တိရစ္ဆာန်ကတဆင့် ကူးစက်တဲ့ရောဂါတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်သူတွေ ပိုကူးစက်နိုင်သလဲ။

ဘယ်သူမဆို ကူးစက်နိုင်ပေမယ့် ခုခံအားကျနေတဲ့အခါ သူများထက် ကူးနိုင်ခြေ ပိုမြင့်ပါတယ်။ ခုခံအားကျနေနိုင်တဲ့ အကြောင်းတွေကတော့

• စတီးရွိုက်တွေ၊ ကိုယ်အင်္ဂါအစားထိုးလို့ ခုခံအားချိန်ညှိဆေးတွေကို အကြာကြီး သောက်နေတာ
• HIV/AIDS ရောဂါရှိနေတာ
• ကင်ဆာရောဂါရှိနေတာ
• ကိုယ်ထဲမှာ ဆေးကုသတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုခု ထည့်ထားတာ (ဥပမာ အဆို့ရှင် လဲထားတာ)၊ အာဟာရချို့တဲ့တာ၊ အသက်အရွယ်ကြီးလွန်းတာ စတာတွေကြောင့်လည်း ပိုးကူးစက်ခံရမှု များတတ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ

ကူးစက်ရောဂါမဖြစ်ပွားအောင် ပတ်ဝန်းကျင်အရာများနဲ့ ထိတွေ့ဖန်များတဲ့ မိမိလက်များကို မကြာခဏ ဆေးကြောရပါမယ်။ မိမိလက်ကို နှာခေါင်း၊ ပါးစပ် စတဲ့ မျက်နှာအစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ မလိုအပ်ဘဲ မကြာခဏ ထိတွေ့ခြင်းမဖြစ်အောင် သတိပြုရပါမယ်။

မသန့်ရှင်းတဲ့ အရာတွေကို ကိုင်တွယ်ရင် တခါသုံးလက်အိတ်စွပ်ပါ။ နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးချိန်မှာ နှာခေါင်းနဲ့ပါးစပ်ကို အုပ်ထားပါ။ မိမိဝန်းကျင်မှာ ရောဂါပိုးရှိသူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရာမှာ ရောဂါအလိုက် သတိပြုရမယ့် အချက်တွေကို ကြိုတင်လေ့လာထားပါ။ အစားအစာများကို သေချာစွာ ချက်ပြုတ်စားသုံးပါ။ လူထူတဲ့နေရာတွေကို mask တပ်ပြီးသွားပါ။ တိရစ္ဆာန်များ၊ အင်းဆက်များ မကိုက်မိအောင် သတိပြုပါ။

ကိုယ်ခံစွမ်းအားမြင့်မားအောင် အာဟာရပြည့်ဝတဲ့ အစားအစာတွေစားပါ။ အိပ်ရေး၀၀ အိပ်ပါ။

Takeaways

ရောဂါပိုးတွေ ကူးစက်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ဘယ်သူတွေမှာ ပိုကူးနိုင်တယ်ဆိုတာ သိထားမယ်ဆိုရင် မိမိနဲ့ မိမိပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေ ရောဂါပိုး မကူးစက်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။