စိတ်ကျန်းမာရေး အကြောင်း …… စိတ်ကျန်းမာရေး ဟာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ နယ်ပယ်တစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ရောဂါဘယတွေက အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံရှိနေကြတဲ့အပြင် အဖြစ်များပြီး လူတိုင်းနီးပါးနဲ့နွယ်စပ်နေတတ်ပါတယ်။
မှ အချက်အလက် စစ်ဆေးထားပါသည်။ Dr. Phyo Wai Lynn
စိတ်ကျန်းမာရေး အကြောင်း …… စိတ်ကျန်းမာရေး ဟာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ နယ်ပယ်တစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ရောဂါဘယတွေက အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံရှိနေကြတဲ့အပြင် အဖြစ်များပြီး လူတိုင်းနီးပါးနဲ့နွယ်စပ်နေတတ်ပါတယ်။
လူတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ခံစားချက်နဲ့ တွေးတောကြံစည်ပုံအခြေအနေကောင်းမွန်နေရင် စိတ်ကျန်းမာတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ Healthy Mind ဖြစ်တယ်၊ Mental Well-being ဖြစ်တယ်ပေါ့။
စိတ်ကျန်းမာပြီး ပျော်ရွှင်နေခြင်းဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကိုသာမက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးပြဿနာတချို့ကိုပါ တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေး ပြင်းထန်စွာချို့ယွင်းလာတဲ့အခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်တဲ့အထိ တွန်းအားဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း စိတ်ကျန်းမာမှ ကိုယ်ချမ်းသာမယ်လို့ အဆိုရှိတာပါ။
သက်ရှိလူသားတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအခြေအနေဟာ အမျိုးမျိုးသော သက်ရောက်မှုတွေကြောင့် ထိခိုက်ပျက်ယွင်းနိုင်ပါတယ်။ အဓိကကျတဲ့ အချက်တွေကတော့ ဘဝထဲမှာရင်ဆိုင်ရတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ မျိုးရိုးဗီဇတွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။
ယျေဘုယျအားဖြင့် ဘဝမှာ စိတ်ကျန်းမာစွာနေထိုင်ချင်တယ်ဆိုရင် အောက်ပါအချက်တွေကို လိုက်နာဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
စိတ်မကျန်းမာခြင်း သို့ စိတ်ဝေဒနာဆိုတာက တစ်စုံတစ်ရာသောသက်ရောက်မှုတွေကြောင့် လူတစ်ယောက်နဲ့ တွေးခေါ်ပုံနဲ့ စိတ်ခံစာချက်တွေကို မူမမှန်တော့ပဲ ရောဂါဝေဒနာအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတာကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုကျန်းမာရေးပြဿနာမျိုးဟာ နေ့စဉ်ဘဝမှာရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာတွေကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်သလို ရုတ်တရက်ကြုံဆုံလာရတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ လူမှုဘဝအဖြစ်အပျက် တစ်စုံတစ်ရာကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အမေရိကန်လိုတိုင်းပြည်မျိုးမှာဆိုရင် လူ ၅ ဦးမှာ ၁ ဦးနှုန်း စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ရင်ဆိုင်နေရတတ်ပြီး ၂၅ ဦးမှာ ၁ ဦးနှုန်းက ဆိုးရွားတဲ့စိတ်ဝေဒနာတွေ (Serious Mental Illness – SMI) ကို ရင်ဆိုင်နေကြရတာပါ။ SMI အများဆုံးဖြစ်ပွားတာက အမျိုးသမီးတွေမှာဖြစ်ပြီး ၁၈ နှစ်နဲ့ ၂၅ နှစ်အကြားမှာ အဖြစ်များတယ်လို့ လေ့လာချက်တွေကဆိုထားကြပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်အထိ လေ့လာချက်တွေအရ စိတ်ဝေဒနာဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အခြေခံအကြောင်းတရားတွေက အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (ပဉ္ဆမအကြိမ် တည်းဖြတ်ခြင်း) အရ စိတ်ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သောဝေဒနာတွေကို အမျိုးအစား ၃၀၀ ကျော်ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားပြီး အဓိကအကျဆုံး ရောဂါတွေကို အောက်ပါအတိုင်း အမျိုးအစားခွဲခြား သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
အခြေခံအကျဆုံး ရောဂါက အုပ်စုတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒီရောဂါအုပ်စုတွေထဲမှာ တစ်ချို့သောရောဂါတွေဟာ မျိုးကွဲများစွာရှိနေပြီးတော့ တချို့သော စိတ်ဝေဒနာတွေကတော့ အဓိကရောဂါတစ်မျိုးတည်းသာ သီးသန့်ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးကွဲရောဂါတွေ ရှိတဲ့ ရောဂါအမျိုးအစားတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
အဖြစ်များ စိတ်ဝေဒနာ (Affective Disorders) တွေကတော့
Anxiety disorders တွေကတော့
Mood disorders တွေကတော့
Schizophrenia တွေကတော့
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဖြစ်အများဆုံး စိတ်ဝေဒနာတွေထဲမှာ စိတ်ကျဝေဒနာ (Depression) ဟာ နံပါတ် ၁ နေရာမှာ ရပ်တည်နေတဲ့ ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီးတော့ ဒီရောဂါဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံစည်မှုတွေနဲ့ အများဆုံးဆက်စပ်မှုရှိတဲ့ ဝေဒနာတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ တခြားမြန်မာနိုင်ငံမှာ အဖြစ်များတဲ့ စိတ်ဝေဒနာတွေကတော့
စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ ကုစားမှုမပြုလုပ်နိုင်ရင် ပိုပြီးဆိုးရွားလာတတ်ပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့အကူအညီနဲ့ ကုစားမှုနည်းလမ်းတွေကို အလျှင်အမြန်ရယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
တကယ်လို့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာဟုတ်မဟုတ် မသေချာဘူးဆိုရင်လည်း ကျွမ်းကျင်သူနဲ့တိုင်ပင်ပါ။ တိုင်ပင်နှီးနှောဖို့ မရှက်ပါနဲ့။ စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာဟာ တခြားရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာတွေလိုပဲ လူမှုဘဝအထိကို အခက်အခဲတွေ ဆောင်ယူလာနိုင်တာကြောင့် ကုစားမှုကို အလျှင်အမြန်ပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်တာဖြစ်ပါတယ်။
အရေးအကြီးဆုံးအချက်ကတော့ စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာရှိနေရင် ပျော်ရွှင်မှုကို တဖြည်းဖြည်းချင်း လက်လွှတ်လိုက်ရမယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဒါကြောင့် ကုစားမှုတွေကို မဖြစ်မနေလျှင်မြန်စွာ ပြုလုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းကြတာဖြစ်ပါတယ်။
စိတ်ကျန်းမာရေးဟာ ကျယ်ပြန့်ပြီး ရောဂါအမျိုးအစားလည်း စုံလင်တာကြောင့် ရောဂါအမျိုးအမည်ပေါ်မူတည်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေလည်း အတန်ငယ်ကွဲပြားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေခံကျတဲ့အချက်တွေကတော့ တူညီတတ်ပါတယ်။ ယျေဘုယျကျတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။
စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ရာသီလာချိန် စိတ်ခံစားချက်ပြောင်းလဲတာတွေဖြစ်ရင်လည်း ယခုလို လက္ခဏာတွေပြသတတ်ပါတယ်။
စိတ်ကျန်းမာရေး အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရောဂါစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုဟာ အဆင့်ပေါင်းမြောက်များစွာ ရှိပါတယ်။ အရင်ဆုံး ဆရာဝန်ဖြစ်သူက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေကို အရင်စစ်ဆေးမှာဖြစ်ပြီးတော့ နောက်တစ်ဆင့်မှာတော့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို စစ်ဆေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနောက်မှာတော့ သက်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူက မေးခွန်းတွေမေးမြန်းပြီး စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို စမ်းသက်စစ်ဆေးမှာပါ။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာကို တိုက်ဆိုင်ပြီး ရောဂါအခြေအနေကို အဖြေထုတ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဓာတ်ခွဲခန်းစစ်ဆေးမှုတွေနဲ့ တခြားသော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနည်းလမ်းတွေကိုလည်း အသုံးချလာကြပါတယ်။
စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာတစ်စုံတစ်ရာ ခံစားရပြီဆိုရင် ကုသနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာရောဂါတွေဟာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရောဂါတွေလောက် ကုသရတာ ရိုးရှင်းမှုမရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် လူနာပေါ်မူတည်ပြီး နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ကို အသုံးချကာ ကုသကြရပါတယ်။
ကုသနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကတော့
စိတ်ကျန်းမာရေးဟာ တခြားသော ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေလိုပဲ ကြိုတင်ကာကွယ်လို့ရနိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းက လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းနည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။
ကခုန်တာ၊ ရေကူးတာ၊ လမ်းလျှောက်တာ၊ ကိုယ်ကာယလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာတွေက စိတ်ကျန်းမာရေးကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေပါတယ်။ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ပူပင်သောကများတာလိုမျိုး စိတ်ဝေဒနာမျိုးကို ခံစားနေရသူတွေဆိုရင်လည်း ရောဂါလက္ခဏာတွေကို လျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင်
စိတ်ကျန်းမာရေးဟာ လူတိုင်းမေ့လျော့နေတဲ့အရာတစ်ခုပါ။ လူကျန်းမာပေမယ့် စိတ်မကျန်းမာရင် ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ကျန်းမာရေး ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် စိတ်ကျန်းမာရေးကို အလေးထားဖို့၊ ဝေဒနာခံစားနေရရင် ကုသမှုခံယူဖို့ မရှက်ဖို့ အကြံပြုလိုပါတယ်။
မသက်ဆိုင်ကြောင်း ရှင်းလင်းချက်
Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံဉာဏ်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။
မှ အချက်အလက် စစ်ဆေးထားပါသည်။
Dr. Phyo Wai Lynn
မှတ်ချက်များ
သင့်အတွေးများကို ဝေမျှပါ။
သင့်ကျန်းမာရေးအတွေးများကို Hello Sayarwonနဲ့ ဝေမျှလိုက်ပါ။
ဆက်သွယ်ရန် သို့မဟုတ် ဝင်မည်။ နှင့် ဝင်ရောက်ဆွေးနွေးပါမည်။