follicle (ရေအိတ်) တွေဟာ မျိုးဥထွက်ပြီးတာနဲ့ corpus hemorrhagicum လို့ခေါ်တဲ့ သွေးခဲနေတဲ့ corpus luteum အဆင့်ကို ဖြတ်ပြီးမှ သာမန် corpus luteum အဆင့်ကိုရောက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးဥက ဥသယ်ပြွန်ထဲကို ဆင်းသွားတဲ့ အချိန်မှာ corpus luteum က မျိုးဥအိမ်ထဲမှာ ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးဥအိမ်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ corpus luteum ဟာ တော်တော်ကြီးတယ်လို့ ပြောရမှာ ဖြစ်ပြီး corpus luteum အဆင့်မှာဆိုရင် အချင်းက ၂ စင်တီမီတာကနေ ၅ စင်တီမီတာ အထိရှိနိုင်ပါတယ်။
corpus luteum ဟာ အီစထရိုဂျင် (estrogens) နဲ့ ပရိုဂျက်စတီရုန်း (progesterone) လို့ခေါ်တဲ့ ဟော်မုန်း ၂ မျိုးကို ထုတ်ပေးပါတယ်။ ပရိုဂျက်စတီရုန်း (progesterone) ဟာဆိုရင် မျိုးဥ မျိုးအောင်ရင် သားအိမ်ထဲမှာ အဆင်သင့်ဖြစ်စေဖို့အတွက် သားအိမ်ကို ပြင်ဆင်ပေးတဲ့ ဟော်မုန်းဖြစ်ပြီး သန္ဓေသားအာဟာရ အတွက်လည်း ပြင်ဆင်ပေးပါတယ်။ အကယ်၍ မျိုးဥက သန္ဓေ မအောင်ဘူးဆိုရင် corpus luteum ဟာ အလုပ်မလုပ်တော့ဘဲ ၁၀ ရက်ကနေ ၁၄ ရက်ခန့်အကြာမှာတော့ ဓမ္မတာ လာခြင်း (menstruation) ဖြစ်ပါတယ်။
follicle အဆင့်မှ ကော်ပတ်စ် လူတီယမ် (corpus luteum) အဆင့်ထိ ကြီးထွားလာပြီးနောက် တစ်ခါတစ်ရံ အရည်များက corpus luteum အထဲ စုမိနေတဲ့ အခါ ရေအိတ် ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
သာမန် မျိုးဥအိတ်ရေအိတ်တွေဟာ များသောအားဖြင့် အန္တရာယ်မရှိဘဲ နာကျင်တယ်ဆိုတာလည်း ရှားပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ဓမ္မတာ စက်ဝန်း ၂ ကြိမ် ၃ ကြိမ်ခန့်မှာ သူ့ဘာသာပျောက်ကင်းသွားတတ်ပါတယ်။
ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရေအိတ်များ။
ဒီရေအိတ်တွေကတော့ ဓမ္မတာ စက်ဝန်းရဲ့ ပုံမှန် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရေအိတ်တွေနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒါတွေကတော့
Dermoid ရေအိတ်ဆိုတာကတော့ တစ်ရှူးတွေ၊ အမွှေးအမျှင်တွေ၊ အရေပြားနဲ့ သွားများအထိ ပါဝင်တဲ့ ရေအိတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလို ပါဝင်နေရတာလဲ ဆိုတော့ ဒီရေအိတ်ဟာ သန္ဓေသားဆဲလ်တွေကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတာကြောင့်မို့ပါ။ ပုံမှန်အားဖြင့် ဒီရေအိတ်တွေမှာ ကင်ဆာဆဲလ်တွေ မပါဝင်ပါဘူး။
ဒီရေအိတ်တွေဟာ တဖြည်းဖြည်း ကြီးထွားတတ်ပြီး မပေါက်ပြဲသွားသ၍ နာကျင်မှု မရှိပါဘူး။ Dermoid ရေအိတ် ဖြစ်တတ်တဲ့ နေရာတွေကတော့ မျက်နှာ၊ ဦးခွံအတွင်း၊ နောက်ကျောအောက်ဘက်ပိုင်းနဲ့ မျိုးဥအိမ်အတွင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပါတယ်။ မျိုးဥအိမ်မှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရေအိတ်တွေကတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ မျိုးပွားနိုင်သေးတဲ့ ကာလမှာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး ဒီရေအိတ်တွေဟာ လိမ်သွားခြင်း၊ ရောဂါကူးစက်ခံရခြင်း၊ ပေါက်ပြဲခြင်းနဲ့ ကင်ဆာတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
Dermoid ရေအိတ်ကိုတော့ ပုံမှန်အားဖြင့် သမာရိုးကျခွဲစိတ်မှုနဲ့ ဖယ်ရှားကြသလို ခွဲစိတ်မှု အနည်းငယ်သာ လိုအပ်တဲ့ အချိန်မှာတော့ Laparoscopyလို့ခေါ်တဲ့ ဝမ်းဗိုက်အတွင်းက အင်္ဂါတွေကို ခွဲစိတ်မှု အနည်းငယ်သာလိုအပ်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ ခွဲစိတ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
Dermoid ရေအိတ်တွေဟာ သန္ဓေသားကြီးထွားနေစဉ်ကာလအတွင်းမှာ အရေပြားနဲ့ အရေပြားဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းမှာ ပိတ်မိသွားတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ရတာပါ။ ဒါကြောင့် Dermoid ရေအိတ်တွေရဲ့ ဆဲလ်တွေမှာ အရေပြား၊ မွေးညင်းပေါက်၊ ချွေးထွက်ဂလင်းတွေနဲ့ တစ်ခါတစ်ရံ အမွှေးအမျှင်၊ သွားနဲ့ နာဗ်ကြောများအထိပါ ပါဝင်တတ်ပါတယ်။
သာမန်အားဖြင့် Dermoid ရေအိတ်ကို အရေးပေါ် ကုသရမယ့် အခြေအနေ တစ်ရပ်တစ်ခု အဖြစ် မသတ်မှတ်ထားပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ Dermoid ရေအိတ် ပေါက်ပြဲသွားမယ်၊ ရောင်ကိုင်းသွားမယ်၊ နာကျင်လာမယ်၊ ဖျားနာလာမယ်ဆိုရင် လူနာအနေနဲ့ ဆရာဝန်ထံ အမြန်ဆုံးပြသသင့်ပြီး နာကျင်မှု ပြင်းအားအလိုက် အရေးပေါ် ကုသရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
Cystadenomas ဆိုတာ မျိုးဥအိမ်ရဲ့ အပေါ်ယံ အလွှာပေါ်မှာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး အန္တရာယ်မရှိတဲ့ ရေအိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရေအိတ်အတွင်းမှာ အခန်းပေါင်းများစွာ ပါဝင်ပြီး အတွင်းမှာ ရေနဲ့ အကျိအချွဲကဲ့သို့သော အစိတ်အပိုင်းတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ မျိုးဥအိမ် အကျိတ် ဖြစ်ပွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေထဲမှာ Cystadenomas ဖြစ်တတ်တာကတော့ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
Cystadenomas ရေအိတ် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အန္တရာယ်မရှိကြဘဲ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ အန္တရာယ်ပေးနိုင်တဲ့ ရေအိတ်တွေ ဖြစ်နိုင်သလို ကျန် ၁၀ ကတော့ အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်တာက တစ်ဝက်၊ အန္တရာယ်တစ်ဝက်မျိုးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။
ဒီရေအိတ်တွေကတော့ သားအိမ် (uterus ) ရဲ့ အနားသတ်ဆဲလ်တွေက သားအိမ် အပြင်ဘက် ကြီးထွားတဲ့ အခါ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရေအိတ်တွေပါ။ ဒီအနားသတ်ဆဲလ်တွေက မျိုးဥအိမ် (ovary)ကို တွယ်ကပ်ပြီး ကြီးထွားလာနိုင်ပါတယ်။ Ovarian endometrioma တွေဟာ အီစထရိုဂျင်ဟော်မုန်း လိုအပ်ပြီး အန္တရာယ်မရှိကြပါဘူး။
ဒါပေမယ့် ရေအိတ်တွေရှိရင်တော့ သန္ဓေအောင်နိုင်ခြေ နည်းသွားပါတယ်။ Ovarian endometrioma တွေက ဘာကြောင့် သန္ဓေ မရနိုင်ခြေ မြင့်မားစေတာလဲဆိုတော့ မျိုးဥအရည်အသွေးနဲ့ အရေအတွက်တွေ ထိခိုက်သွားတဲ့အတွက်လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒီရေအိတ်တွေဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ မျိုးပွားနိုင်တဲ့ အရွယ် အမျိုးသမီး ၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ဖြစ်ပွားတတ်ကြပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့
- တင်ပါးဆုံဧရိယာတစ်ဝိုက် နာတာရှည်နာကျင်ခြင်း၊
- ဓမ္မတာ လာချိန် နာကျင်ခြင်း ( dysmenorrhea)
- လိင်ဆက်ဆံချိန် နာကျင်ခြင်း (dyspareunia) နဲ့
- သန္ဓေ မအောင်နိုင်ခြင်းတို့ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းရင်းများ။
မျိုးဥအိမ် ရေအိမ် (ovarian cyst) တွေဟာ အောက်ပါ အကြောင်းရင်းများကြောင့် ဖြစ်ပွားရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
သန္ဓေအောင်စေဖို့အတွက် မျိုးဥကြွေစေရန် သောက်သုံးရတဲ့ clomiphene (Clomid) လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးတွေ သောက်သုံးတဲ့ အခါ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
မှတ်ချက်များ
သင့်အတွေးများကို ဝေမျှပါ။
သင့်ကျန်းမာရေးအတွေးများကို Hello Sayarwonနဲ့ ဝေမျှလိုက်ပါ။
ဆက်သွယ်ရန် သို့မဟုတ် ဝင်မည်။ နှင့် ဝင်ရောက်ဆွေးနွေးပါမည်။