Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ)

အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ကဘာလဲ။

ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းရောဂါ (encephalitis) ဆိုတာ ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းမှုအခြေအနေတစ်ခုပါ။ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အဓိကဖြစ်ပြီး သင့်ရဲ့ ဘာသာစကား၊ မှတ်ဉာဏ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေဖြစ်လာနိုင်ပြီး သေဆုံးတဲ့ထိဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) က ဘယ်လောက်အဖြစ်များသလဲ

အဖြစ်များတဲ့ရောဂါတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ကလေးတွေနဲ့ လူကြီးရွယ်အိုတွေလို ကိုယ်ခံအားနည်းသူတွေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကလေးတွေမှာပိုဖြစ်တယ်။။ သင့်ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးပြီးအချက်အလက်ရယူပါ။

လက္ခဏာများ

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ရဲ့လက္ခဏာတွေကဘာတွေလဲ

အဖြစ်များသော လက္ခဏာတွေကတော့ တုပ်ကွေးနဲ့ အစာအိမ်ပိုးဝင်သောရောဂါတွေနဲ့ ဆင်တူပါတယ်။

• ဖျားခြင်း

• ခေါင်းကိုက်ခြင်း

• အဆစ်အမြစ်ကိုက်ခြင်း

• မောပန်းခြင်း၊ ခံတွင်းပျက်ခြင်း

• စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ ဝေခွဲနိုင်စွမ်းမရှိခြင်း

• အပြုအမူ ပိုင်းဆိုင်ရာ ရုတ်တရက် ပြောင်းလဲလာတဲ့လက္ခဏာတေ

• တက်ခြင်း

• အမြင်အာရုံထိခိုက်ခြင်း

• အကြားအာရုံ နဲ့ စကားပြောတွင် အခက်အခဲ များရှိခြင်း

• မူးဝေအော့အန်ခြင်း

• သည်းထန်စွာငိုခြင်း (တစ်နှစ်အောက်ကလေး) တို့ဖြစ်ပါတယ်။

အထက်မှာဖော်ပြထားတဲ့အထဲမှာမပါဝင်တဲ့ အခြားသောလက္ခဏာတွေလည်းရှိနိုင်ပါသေးတယ်။ တကယ်လို့ကိုယ့်ဆီမှာ ရောဂါလက္ခဏာ တစ်ခုခုများရှိနေမလားဆိုပြီး စိုးရိမ်နေမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။

ဘယ်အချိန်မှာ ဆရာဝန်နဲ့ သွားရောက်တွေ့ဆုံသင့်သလဲ

သင့်ဆီမှာ အထက်ဖော်ပြပါ ရောဂါလက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခုခုများရှိနေမယ်ဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် မေးခွန်းတစ်ခုခုရှိနေမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပါ။ လူတိုင်းရဲ့ခန္ဓါကိုယ်တုံ့ပြန်မှုဟာ မတူညီနိုင်ပါဘူး။ သင့်အခြေအနေအတွက် ဘာအကောင်းဆုံးလဲဆိုတာကို သင့်ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်တာက အကောင်းဆုံးပါပဲ။

အကြောင်းရင်းများ

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ကိုဘာတွေကဖြစ်စေသလဲ

ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အချက်တွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။

• ပိုးဝင်ခြင်း

ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဝင်ခြင်းဟာ ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းခြင်းကို တိုက်ရိုက် ဖြစ်စေပါတယ်။ ဘက်တီးရီးယားနဲ့ ကပ်ပါးကောင်တွေ ကြောင့်တော့ အဖြစ်နည်းပါတယ်။

• ရောဂါပိုး ကူးစက်ခဲ့ဖူးခြင်း

ရှေ့ကကူးစက်ဖူးပြီးသားရောဂါပိုးကို ကိုယ်ခံအားစနစ်က တိုက်ခိုက်တုံ့ပြန်တဲ့အခါ ရောင်ရမ်းခြင်းကိုဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။

• Autoimmue( ကိုယ့်ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကိုယ့်ကိုပြန်တိုက်ခြင်း )

ကိုယ်ခံအားစနစ်က အခြား အကျိတ်တွေလို ကိုယ့်ခန္ဓါကိုယ်ကို တန်ပြန်သက်ရောက်တဲ့အခါ ဒီရောဂါဖြစ်စေပါတယ်။

• HIV လိုနာတာရှည်ရောဂါတွေက ရောင်ရမ်းတာကိုဖြစ်စေပါတယ်။

• ရေယုန်ဗိုင်းရပ်စ်၊ ခြင်နဲ့ မှက် တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်တဲ့ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ခွေးရူးပြန်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေဟာ ဦးနှောက်ရောင်ရမ်းခြင်း ကိုဖြစ်စေပါတယ်။

Risk factors

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ဖြစ်နိုင်ခြေကိုဘာတွေက မြင့်တက်စေသလဲ

ဖြစ်ပွားနိုင်ချေ မြင့်မားစေ အခြေအနေများစွာရှိပါတယ်။ ဥပမာ ။

• အသက်အရွယ် ။ ကလေးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ ဖြစ်ပွားနိုင်ချေရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အသက် ၂၀ ကနေ ၄၀ ကြား လူအချို့တွေမှာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

• ကိုယ်ခံအားနည်းခြင်း ။ HIV / AIDS ရှိသူတွေနဲ့ ကိုယ်ခံအား ကျဆင်းနေသူတွေမှာ ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေ မြင့်တက်လျက်ရှိပါတယ်။

• ခြင်နဲ့ မှက် တွေကနေ ကူးစက်တတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါထူထပ်တဲ့နေရာတွေမှာ နေရင်သင့်ကို ကူးစက်နိုင်ချေ မြင့်မားပါတယ်။

ရောဂါအဖြေရှာခြင်းနှင့် ကုသမှု

ယခုဖော်ပြထားသော အချက်အလက်များကို ဆေးပညာအကြံပေးမှုနေရာတွင် အစားထိုးရန်မသင့်တော်ပါ။ ပိုမိုသောအချက်အလက်များရရှိရန်အတွက် ဆရာဝန်နှင့် အမြဲတမ်းတိုင်ပင်ပါ.

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ကို ဘယ်လိုအတည်ပြုပါသလဲ

ဆရာဝန်က သင့်ရောဂါအတွက် ရောဂါရာဇဝင်နဲ့ လက္ခဏာတွေကို စမ်းသပ်ပါမယ်။ အောက်တွင်ဖော်ပြထားသော စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများလည်း ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။

• ကွန်ပျူတာဓါတ်မှန် ၊ သံလိုက်ဓါတ်မှန်ရိုက်ခြင်း လုပ်ဆောင်ပြီး ဦးနှောက် ရောင်ရမ်းခြင်းကို စစ်ဆေးသိရှိစေကာ လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ ဦးနှောက်အကျိတ်ကဲ့သို့ အခြား ရောဂါပြဿနာများ မရှိ ကြောင်းကိုလည်း တစ်ခါတည်း ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပေးပါတယ်။

• ဦးနှောက်ရည်ကြည် စစ်ဆေးခြင်း (Spinal fluid analysis ) ပြုလုပ်ပြီး သွေးဖြူဥ၊ ပရိုတိန်းနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ပွားများနေသလားစစ်ဆေးကုသပါမယ်။

• ဦးနှောက်လျှပ်စီးလှိုင်း တိုင်းတာခြင်း (EEG ရိုက်ခြင်း) သုံးပြီး စစ်ဆေးမှုလုပ်ပါမယ်

• သွေးစစ်ပြီး ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ (encephalitis) ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ကိုသိရှိနိုင်ပါတယ်။

Encephalitis (ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ) ကို ဘယ်လိုကုသပါသလဲ

ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါ (encephalitis) ကိုကုသနည်းကတော့ ရောဂါကိုထိန်းချုပ်နိင်ဖို့နဲ့ ဒီရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ရေရှည်အကျိုးဆက်တွေကို ဆက်မတိုးအောင်လုပ်ဆောင်ဖို့တွေဖြစ်ပါတယ်။

ဆေးဝါးတွေကတော့ ။ ။

• အဖျားနဲ့ခေါင်းကိုက်ခြင်းလိုမပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေအတွက် အရောင်ကျဆေး၊ ပိုးသတ်ဆေး တွေပေးပြီး ကုသနိုင်ပါတယ်။ ဒီဆေးတွေဟာ ရေယုန်ဗိုင်းရပ်စ် လိုပိုးတွေအတွက်ပါထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။

• တစ်ချို့ ကိစ္စတွေမှာ စတီးရွှိက်ဆေးတွေ ( corticosteroids )ပေးပြီး ဦးနှောက်တွင်း ရောင်ရမ်းနေတာကို လျော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။

• ‘တက်’ ခြင်းဖြစ်ပြီဆိုရင် အတက်ရောဂါပျောက်ဆေး တွေပေးဖို့ဆရာဝန်ကညွှန်ပါလိမ့်မယ်။

• အထောက်အကူပြု ကုသနည်းများ ။ ဆရာဝန်က သင့်ကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကုထုံးတွေပေးပြီး ရောဂါတိုးတက်ဖို့ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့နဲ့ ရောဂါကိုတန်ပြန်ဖို့ လုပ်ဆောင်ပါလိမ့်မယ်။