အသည်းကင်ဆာဟာ အဖြစ်များတဲ့ ကင်ဆာရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ အသည်းကင်ဆာကို ကာကွယ်ဖို့ ကုသဖို့ ထိရောက်တဲ့ နည်းအနည်းငယ်သာ ရှိပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် အသည်းကင်ဆာကို ကာကွယ်ကုသဖို့ သုတေသန ပြုလုပ်ပြီး ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ အသည်းကင်ဆာ ကို ပိုမိုကာကွယ်နိုင်ဖို့ ဖြစ်စေတဲ့ အချက်တွေကို မဆုံးနိုင်အောင် ရှာဖွေနေကြသလို ဆရာဝန်တွေကလည်း ကုသမှုကို တိုးတက်လာစေဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ အသည်းကင်ဆာ သုတေသနမှာ တိုးတက်မှုတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။
ကုသမှု
အခုအချိန်မှာတော့ အသည်းကင်ဆာကို ကုသဖို့ နည်းလမ်းများစွာ ရှိပါတယ်။
- အသည်းဖြတ်ထုတ်ခြင်း – ခွဲစိတ်ပြီး အသည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ဖြတ်ထုတ်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
- အသည်းအစားထိုးခြင်း
- Artery embolization – အကျိတ်ကို ထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ သွေးကြောတွေကို ပိတ်ဆို့ခြင်း
- Radiofrequency ablation – tumor ablation (အကျိတ်ကို မဖယ်ထုတ်ပဲ ဖျက်ဆီးခြင်း) တစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး အကျိတ်ဆဲလ်တွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ အပူကို အသုံးပြုပါတယ်။
- Alcohol injection – အကျိတ်ကို အဆိပ်ဖြစ်စေတဲ့ alcohol ကို အပ်မှတစ်ဆင့် ထိုးထည့်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းကို အကျိတ်သေးရင် အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
- Cryotherapy – ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို သတ်ပစ်ဖို့ အအေးဓါတ်ကို အသုံးပြုတဲ့ ကုသမှု ဖြစ်ပါတယ်။
- ကင်ဆာဆေးကုထုံး – ကင်ဆာကိုကုသဖို့ ဓါတုဆေး တွေကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
- ဇီဝကုထုံး – ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို သတ်ပစ်ဖို့ ဗိုင်းရပ်စ် အစရှိတဲ့ ပစ္စည်း တွေကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
- Target therapy- ကင်ဆာဆဲလ်ကို တိုက်ရိုက်ကုသခြင်း
- အထောက်အပံ့ပေးသော ကုသမှုများ
ဆရာဝန်တွေဟာ ခွဲစိတ်မှု မပြုလုပ်ခင်မှာ အကျိတ်တွေကို သေးသွားပြီး ခွဲထုတ်ရလွယ်စေမယ့် နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ ခွဲစိတ်မှု မပြုလုပ်ခင် အသုံးပြုတဲ့နည်းလမ်းတွေဖြစ်တဲ့ targeted therapy၊ ကင်ဆာဆေးကုထုံး၊ ablation, embolization၊ ဓါတ်ရောင်ခြင်ကုထုံး အစရှိတဲ့နည်းတွေကို လေ့လာထားတဲ့ လေ့လာမှုတွေ ရှိပါတယ်။ အလားအလာရှိတဲ့ အဖြေတွေကို တွေ့ခဲ့ရပေမယ့် ဒါဟာ လူနည်းစုကိုသာ လေ့လာထားတဲ့ လေ့လာမှုတွေ ဖြစ်နေပါသေးတယ်။
ကင်ဆာကုသမှုဟာ ကင်ဆာကို ခွဲစိတ်မှုအပြီး ပြန်ဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ခြင်းလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ အခုအချိန်အထိ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်း ကို ခွဲစိတ်မှုအပြီး အသုံးပြုခဲ့တဲ့ လေ့လာမှုအများစုမှာ ထိရောက်မှု ရှိခြင်းကို မတွေ့ရပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပိုမိုကောင်းမွန်ထိရောက်တဲ့ ဆေးတွေတော့ ရှိပါတယ်။ လေ့လာထားတဲ့ဆေးတွေကတော့ sorafenib (Nexavar)၊ Vitamin K နဲ့ ဓါတုသဘောအရ အလားတူတဲ့ menatetrenone ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ radioembolization ပြုလုပ်ခြင်းမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ အဖြေတွေကို တွေ့ရပေမယ့် ဒါကို လူများများသုံးပြီး သုသေသန ပြုလုပ်ကာ အတည်ပြုဖို့ လိုအပ်နေပါသေးတယ်။
အသည်းကင်ဆာအတွက် ခွဲစိတ်မှုဟာ အဓိက ကုသမှု ဖြစ်ပြီး ခွဲစိတ်မှုအသစ်တွေ ဖြစ်တဲ့ partial hepatectomy (အသည်း တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကို ထုတ်ခြင်း) နဲ့ အသည်းအစားထိုးခြင်းတွေဟာ လုံခြုံစိတ်ချရပြီး ပိုမိုထိရောက်မှု ရှိပါတယ်။
Laparoscopic surgery (မှန်ပြောင်းနဲ့ ခွဲစိတ်ခြင်း)
မှန်ပြောင်းနဲ့ ခွဲစိတ်ခြင်း မှာ ဗိုက်မှာ အပေါက်ပြုလုပ်ပြီး ထိုအပေါက်များမှတစ်ဆင့်ဆရာဝန်တွေဟာ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ ပါးပြီး ရှည်လျားတဲ့ ပြွန်ကို ထည့်ပြီး ကင်ဆာဖြစ်နေတဲ့ အပိုင်းကို ကြည့်ရှုကာ ဖြတ်ထုတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဝမ်းဗိုက်မှာ ဓါးရာ အကြီးကြီး ပေးဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သွေးဆုံးရှုံးမှုနည်းပါးပြီး ခွဲစိတ်မှုအပြီး နာကျင်မှုနည်းပါးကာ နာလန်ထ မြန်စေပါတယ်။
အခုအချိန်အထိမှာတော့ မှန်ပြောင်းနှင့် ခွဲစိတ်ခြင်း ကို စမ်းသပ်ဆဲဖြစ်ပြီး သူ့ကို မှန်ပြောင်း အလွယ်တကူရောက်နိုင်တဲ့ အသည်းရဲ့ သေးငယ်တဲ့အကျိတ်တွေကို ခွဲထုတ်ဖို့ အတွက် အသုံးပြုကြပါတယ်။
အသည်းအစားထိုး ကုသခြင်း
အသည်းအစားထိုးကုသတဲ့ လူနာတွေဟာ တိကျတဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေကို ပြည့်မီဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူအချို့ကပဲ အသည်းအစားထိုးဖို့ သင့်လျော်ပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေဟာ ဒီအချက်တွေကို ချဲ့ထွင်ဖို့ နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေနေပါယတ်။ သုတေသန တစ်ခုက အသည်းကို သူ့ထက်ပိုမိုကြီးမားတဲ့ ဒါပေမယ့် ကျန်းမာတဲ့အသည်းနဲ့ အစားထိုးဖို့ စမ်းသပ်နေပါတယ်။
အသည်းအစားထိုးခြင်းဟာ အဓိက ကြီးမားတဲ့ ခွဲစိတ်မှုဖြစ်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ အသည်းအစားထိုးတဲ့ လူအယောက် ၃၀ တိုင်းမှာ ၁ ယောက်ဟာ ခွဲစိတ်နေစဉ် သေဆုံးပြီး ခွဲစိတ်အပြီးမှာတော့ လူ ၁၀ ယောက်မှာ ၁ ယောက် သေဆုံးနှုန်း ရှိပါတယ်။
သင့်မှာအောက်ပါအချက်တွေရှိရင် အသည်းအစားထိုးခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။
- 5cm ထက်သေးတဲ့ အကျိတ် တစ်လုံးသာ ရှိခြင်း
- 3cm ထက်သေးတဲ့ အကျိတ် သုံးလုံး (သို့) သုံးထက်နည်းခြင်း
- အခြားကုသမှုကို ကောင်းစွာတုန့်ပြန်နေပြီး ခြောက်လအတွင်း အကျိတ်ကြီးထွားလာမှု မရှိခြင်း
ဓါတ်ရောင်ခြည်ကုသမှု
ဓါတ်ရောင်ခြည်ကုသမှုရဲ့ အကြီးမားဆုံး စိုးရိမ်ရမှုကတော့ ကျန်းမာတဲ့ တစ်ရှူးတွေကို ထိခိုက်မိခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အကျိတ်ကိုသာ အဓိကထားပြီး ဘေးက ကျန်းမာတဲ့ တစ်ရှူးတွေကို ထိခိုက်မှု မရှိစေဖို့ နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းတစ်ခုကတော့ brachytherapy ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကုသမှုမှာ catheter လို့ ခေါ်တဲ့ ပြွန်လေးတွေကို အကျိတ်အတွင်းထည့်ပြီး အချိန်အနည်းငယ် ဓါတ်ရောင်ခြည်ပေးနိုင်တဲ့ pellets တွေကို ပြွန်အတွင်းထည့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုသမှုအပြီးမှာတော့ pellets ရော ပြွန်တွေမှာပါ ဖယ်ရှားလိုက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ပုံမှန်အသည်းကို ထိခိုက်မှု နည်းစေပြီး ကင်ဆာကို အဓိကထားတဲ့ ကုသမှု တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
Targeted therapy (ကင်ဆာဆဲလ် တိုက်ရိုက်ကုသမှု)
ပုံမှန် ဓါတ်ရောင်ခြည်ကုသမှုနဲ့ ကွာခြားစွာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဆေးတွေကို တီထွင်နိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေးအသစ်တွေဟာ ကင်ဆာဆဲလ်တွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအချို့နဲ့ ပတ်ပတ်လည်က တစ်ရှူးတွေကို ဦးတည်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့ဟာ အကျိတ်ကို ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ သွေးကြောတွေကို အဓိကထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသွေးကြောတွေကြောင့် အကျိတ်ဟာ ကြီးထွားလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးအသစ်တစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ sorafenib (Nexavar) ကို ခွဲစိတ်ပြီး မထုတ်နိုင်တဲ့ အသည်းကင်ဆာတွေအတွက် အသုံးပြုပါတယ်။ ဒီဆေးတွေကို အကျိတ်အတွင်းမှာ သွေးကြောအသစ်ဖြစ်တည်ခြင်းကို ကာကွယ်ဖို့ အသုံးပြုပါတယ်။ ဒီဆေးကို ရောဂါအစောပိုင်းမှာ (ဥပမာ ခွဲစိတ်မှု (သို့) trans-arterial chemoembolization (TACE) အပြီးမှာ ) အသုံးပြုဖို့ လေ့လာနေကြပါတယ်။ သုတေသီတွေက ဒီနည်းလမ်းကို ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသနည်းနဲ့ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုခြင်းဟာ ပိုမို ထိရောက်ခြင်း ရှိမရှိ လေ့လာနေကြပါတယ်။
Regorafenib (Stivarga®) ဟာ အသည်းကင်ဆာကို ကုသရာမှာ အလားအလာရှိတဲ့ အခြား တိုက်ရိုက်ကုသသောဆေးတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။
ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်း
ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းကို အခြားကုသမှုတွေနဲ့ ပေါင်းပြီး လေ့လာမှုတွေမှာ စမ်းသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ အကျိတ်အချို့က ကုသမှုကို တုန့်ပြန်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါဟာ လူနာရဲ့ သက်တမ်းကို ပိုရှည်ပြုလုပ်နိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။
ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသတဲ့ဆေးတွေဖြစ်တဲ့ oxaliplatin၊ capecitabine၊ gemcitabine, နဲ့ docetaxel တွေကို စမ်းသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ Oxaliplatin ကို doxorubincin နဲ့ ပေါင်းပြီး အသုံးပြုတဲ့အခါမှာ အကျိုးရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။ Oxaliplatin ကို gemcitabine နဲ့ တိုက်ရိုက်ကုသသောဆေးဝါး targeted drug cetuximab (Erbitux®) နဲ့ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုတဲ့အခါမှာလည်း ထိရောက်မှု ရှိတာတွေ့ရပါတယ်။
Virus therapy (ဗိုင်းရပ်စ် ကုထုံး)
ဗိုင်းရပ်စ်ကို အသုံးပြုတဲ့ကုသမှုအသစ်ကိုတော့ JX-594 လို့ခေါ်ပါတယ်။ ကျောက်ကြီးရောဂါ ကာကွယ်ဆေးကို ပြုလုပ်ဖို့ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ဗိုင်းရပ်စ် နဲ့ တူညီပြီး သူ့ကို ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို သာ တိုက်ခိုက်ဖို့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကုသမှုမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပါတဲ့အရည်ကို အသည်းကင်ဆာအတွင်းကို ထိုးသွင်းလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေဟာ ကင်ဆာဆဲလ်တွေအတွင်းကို ဝင်သွားပြီး သေစေကာ ကိုယ်ခန္ဓါရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ဒီ ဆဲလ်တွေကို တိုက်ခိုက်ဖို့ အားပေးပါတယ်။ ဒီကုသမှုကို အခြားကုသမှုတွေတုန့်ပြန်ပြီး အလားအလာကောင်းတဲ့လူနာတွေမှာ စမ်းသပ်အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။
ကာကွယ်ခြင်း
ကာကွယ်ခြင်းဟာ ကုသခြင်းထက် ကောင်းမွန်ပါတယ်။ သူဟာ ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို မဖြစ်ပွားခင်က စတင်တာကြောင့် ကင်ဆာ ရပ်တန့်ဖို့ ပိုမိုထိရောက်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေနဲ့ တိုးတက်လာတဲ့အသည်းကင်ဆာ ကုသနည်းတွေဟာ ကမ္ဘာတစ်လွှားမှာရှိတဲ့ အသည်းကင်ဆာ တစ်ဝက်လောက်ကို ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ သုသေသီတွေဟာ အသည်းရောင်စီပိုးကို ကာကွယ်ဖို့ (သို့) အသည်းရောင်ခြင်းကို ကင်ဆာမဖြစ်ခင်ကုသဖို့ နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ နာတာရှည် အသည်းရောင် ကုသမှုနည်းလမ်းတွေမှာလည်း တိုးတက်မှုတွေ ရှိလာပါတယ်။
စစ်ဆေးခြင်း
AFP သို့ အာထရာဆောင်း ကို အသုံးပြုခြင်းထက် အခြားသွေးစစ်နည်းတွေကို အသုံးပြုကာ အသည်းကင်ဆာကို စောစီးတဲ့အဆင့်တွေမှာ ရှာဖွေဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။ သူတို့ထဲက တစ်ခုကတော့ DKK1 ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ခွဲစိတ်အပြီး ကင်ဆာပြန်ဖြစ်နှုန်းကို ဆုံးဖြတ်ခြင်း
အသည်းခွဲစိတ်မှုအပြီးမှာ အစိုးရိမ်ရဆုံးကတော့ ကင်ဆာ ပြန်ဖြစ်ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပြန်ဖြစ်နှုန်းကို သိထားခြင်းဟာ ဆရာဝန်ကို ပိုမို ပြသမှု (သို့) အခြားကုသမှုတစ်မျိုးကို ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ခြင်းကို လျှော့ချဖို့ လိုမလားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ရာမှာ ကူညီပေးပါတယ်။
သုတေသီတွေက ခွဲစိတ်စဉ်မှာ တွေ့ရတဲ့ ဆဲလ်တွေကိုလေ့လာနေကြပါတယ်။ သူတို့ဟာ အကျိတ်နားက ဆဲလ်တွေရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ ပုံစံကို ကြည့်ရှုပြီး ဘယ်သူ့မှာ ပြန်ဖြစ်နှုန်းများသလဲဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းကိုတော့ တွင်ကျယ်စွာအသုံးမပြုခင် အတည်ပြုဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ခြုံပြောရရင်တော့ ဒါဟာ အသည်းကင်ဆာ ကုသမှုမှာ ကြီးမားတဲ့တိုးတက်မှုတွေ ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အလားအလာကတော့ အသည်းအစာထိုးကုသမှုလုပ်တဲ့လူတွေမှာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဒီခွဲစိတ်မှု လုပ်ထားသူတွေမှာ ၁၀၀မှာ ၇၅ ယောက်ဟာ ၅နှစ် (သို့) ဒီထက်ပိုပြီး အသက်ရှင်ကြပါတယ်။
Hello Health Group သည်ဆေးပညာအကြံပြုချက်များ၊ ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုချက်များနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။
Translated by Phyu Mon Latt
[embed-health-tool-bmi]
