အော်တစ်ဇင်ရောဂါ

Autism ဆိုတာ ဘာလဲ။

ကလေးငယ်တွေနဲ့ လမ်းလျှောက်တတ်ခါက ကလေးငယ်တွေမှာ Autism လက္ခဏာများ

ကလေးငယ်မှာ ရောဂါရှိတယ်ဆိုတာ စောစီးစွာ သိလေလေ အခြေအနေကို ထိန်းချုပ်နိုင်လေလေ ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Autism ကို ကလေးအသက် ၂ နှစ်အတွင်းမှာ သိရှိဖို ခက်ခဲပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိဘတွေဟာ အောက်ဖေါ်ပြပါ လက္ခဏာတွေ ရှိလားဆိုတာ သိရှိဖို့ ကလေးတွေကို သေချာ ဂရုစိုက်သင့်ပါတယ်။

အသက်ကြီးတဲ့ Autism ကလေးငယ်တွေမှာ လက္ခဏာများ

လက္ခဏာတွေဟာ အသက်ကြီးလာစဉ်မှာ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။

• ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုလုပ်ခြင်း (သို့) လက်ခုပ်တီးခြင်း၊ မျက်လုံးရှေ့မှာ လက်ချောင်းများ ခါယမ်းခြင်း၊ ကစားရမယ့်အစား ပရိဘောဂကို ပုံစံတစ်မျိုးတည်း နေရာချခြင်း၊ ပြန်လည်နေရာ ချခြင်း၊ အရာဝတ္ထုတစ်ခုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို အချိန်အကြာကြီး စိုက်ကြည့်ခြင်း
• စားလို့မရတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေ ဖြစ်တဲ့ မြေဖြူ၊ အမှိုက်၊ ကစားစရာပစ္စည်းတွေကို စားချင်စိတ်ရှိခြင်း။ ကလေးငယ်တွေနဲ့ မတူတာကတော့ အသက်ကြီးတဲ့ ကလေးတွေမှာ ပုံမှန်အတိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးမှု ရှိပြီး စားလို့ရတဲ့ အစာနဲ့ မရတဲ့အရာတွေကို ခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Autism ရှိတဲ့ ကလေးတွေမှာတော့ စားလို့ရတာနဲ့ မရတာကို ခွဲခြားနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။
• အိပ်စက်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
• မိမိကိုယ်ကိုယ် ထိခိုက်အောင် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်း
• ဆက်သွယ်မှု မပြုနိုင်ခြင်း – အခြေခံ စာကြောင်းတွေကို နားမလည်နိုင်ခြင်း (စေခိုင်းချက်တွေ၊ မေးခွန်းတွေ၊ ပြောဆိုချက်တွေ)၊ လိုအပ်ချက်တွေ အကြံဉာဏ်တွေကို လက်ဆင့်မကမ်းနိုင်ခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓါပိုင်းဆိုင်ရာ ထိတွေ့မှုနဲ့ လူမှုရေးပိုင်းဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်မှု မပြုနိုင်ခြင်း။
• စကားပြောစဉ် ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အသံ၊ လေယူလေသိမ်း၊ အနိမ့်အမြင့် ရှိခြင်း (ဥပမာ ပြောတဲ့ စကားတိုင်းဟာ မေးခွန်းမေးသလို ဖြစ်နေခြင်း)

Autism ဖြစ်ခြင်း အကြောင်းရင်းများ

Autism ဖြစ်စေတဲ့ အဓိက အချက်ဟာ လျှို့ဝှက်ချက်တစ်ခု ဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပေမယ့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဒီအခြေအနေဟာ မျိုးရိုးဗီဇနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်မှု ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Intensive Behavioural Intervention (IBI) ဆိုတာ ဘာလဲ။

IBI ဟာ Applied Behavioural Analysis လို့ ခေါ်တဲ့ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ သင်ကြားနည်းကို အသုံးပြုပြီး ရောဂါအခြေအနေပေါ် အခြေခံကာ အသက် ၅ နှစ်အောက် Autism ကလေးငယ်တွေကို တိကျတဲ့ ကုသမှုတွေ သင်ကြားပေးတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ IBI program တစ်ခုစီမှာ တစ်ယောက်ချင်းစီအတွက် သေချာ အစီအစဉ် ဆွဲထားပြီး ဒီအစီအစဉ်ရဲ့ ကြာမြင့်ချိန်ကတော့ ၂-၄ နှစ်အထိ ဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ကလေးငယ်တစ်ယောက်ဟာ IBI program မှာ စာရင်းသွင်းပြီးပြီဆိုရင် တင်းကျပ်တဲ့ စောင့်ကြည့်မှုအောက်မှာ တစ်ပတ်ကို နာရီ ၂၀-၄၀ အထိ သင်ကြားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေ ပါဝင်တဲ့အုပ်စုဟာ ကလေးငယ်တွေကို တစ်ယောက်ချင်းစီ (သို့) အဖွဲ့လိုက် အလုပ်တာဝန်တွေ ခွဲဝေပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ သူတို့ရဲ့ ဘာသာစကား တိုးတက်ဖို့နဲ့ ဆက်ဆံမှုဆိုင်ရာ စွမ်းအင်တွေကို သူတို့နည်းနဲ့သူတို့ တိုးတက်စေဖို့ autism လူနာတွေကို ပြင်ပလောကနဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ ဟန့်တားနေတဲ့ အရာတွေကို ဖြိုဖျက်ဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

IBI program ဟာ Autism ကလေးငယ်တွေအတွက် အလွန်ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုလို့ သတ်မှတ်ကြပေမယ့် သူဟာ အလွန်ဈေးကြီးပြီး ပြင်းထန်တဲ့ လေ့ကျင့်မှု ဖြစ်တာကြောင့် ကျောင်းတွေနဲ့ မိသားစုတွေက ဒီနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ဖို့ စိုးရွံ့နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ program ကို ပိုမို နားလည်လွယ်ပြီး လက်တွေ့ကျဖို့အတွက် နည်းလမ်းတွေ ရှာဖွေ သင့်ပါတယ်။