အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဆိုတာက တဖြည်းဖြည်းချင်းဆိုးလာသောရောဂါတစ်မျိုးပါ။ မှတ်ဉာဏ်နှင့် အခြားစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ အရေးပါတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်များကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။ ခေါင်းရှုပ်ထွေးခြင်း မှတ်မိရန်ခက်ခြင်းဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာတွေစပြတတ်ပါတယ်။။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် ဘဝ၏ အရေးကြီးပုဂ္ဂိုလ်များကိုပါမေ့ခြင်းနှင့် ပြုမူနေထိုင်မှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းတို့ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည် စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ( ဦးနှောက်ချို့ယွင်းမှုကြောင့် မှတ်ဉာဏ်နှင့် ဆက်ဆံရေးပျက်စီးသွားသောရောဂါ) ဖြစ်စေသော အဖြစ်များဆုံးအကြောင်းအရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ တွင် ဦးနှောက်ရှိဆဲလ်များသေဆုံးပြီး မှတ်ဉာဏ်နှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များပျက်ယွင်းစေတာမျိုးခံစားရနိုင်ပါတယ်။
အယ်လ်ဇိုင်းမား၏ လက်ရှိကုသမှုများသည် ရောဂါလက္ခဏာများကို ယာယီသာသက်သာစေပါလိမ့်မယ်။ အချို့လူနာတွေမှာတော့ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို အချိန်ကြာကြာပိုလုပ်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါတာမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။။ ဒါပေမယ့် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ပျောက်ကင်းအောင်ကုသနိုင်သောကုထုံးမရှိသည့်အတွက်ကြောင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆက်သွယ်၍ အကူအညီ အထောက်အပံ့များကို အမြန်ဆုံးရယူသင့်ပါတယ်။
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည် အလွန်အဖြစ်များသော ရောဂါတစ်မျိုးပါ။ ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့အချက်အလက်တွေကို လျှော့ချခြင်းနည်းလမ်းဖြင့်တော့ ရောဂါမဖြစ်အောင် စီမံနိုင်ပါတယ်။ အချက်အလက်များထပ်မံသိရှိဖို့အတွက် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။
ရောဂါစဖြစ်ခါစတွင်သတိမေ့လျော့ခြင်း သို့မဟုတ် အနည်းငယ်စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်းကိုသာ ခံစားရပါနိုင်ပါတယ်။ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ရောဂါသည် သင်၏မှတ်ဉာဏ် အထူးသဖြင့် လတ်တလောမှတ်ဉာဏ်များကို ဖျက်ဆီးပစ်လိမ့်မည်။ ရောဂါအဆင့်တက်သည့်နှုန်းသည် တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး မတူညီကြပါ။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့် ဦးနောက်တွင်း ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်ပေါ်လာရာမှ အောက်ပါအကျိုးဆက်များ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
မှတ်ဉာဏ်
လူတိုင်း တစ်ခါတစ်ရံ မေ့လျော့တတ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့်ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ မှတ်ဉာဏ်သည် ပြန်မရနိုင်တော့ဘဲ ပိုပြီးဆိုးရွားလာပြီး အိမ်နှင့်လုပ်ငန်းခွင်တွင်မိမိ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဝေဒနာရှင်တွေဟာ ကိုယ်ပြောပြီးသောစကား၊ မေးခွန်းများကို မမှတ်မိဘဲ ထပ်ခါထပ်ခါပြောနေမိခြင်း၊ ချိန်းဆိုထားခြင်းများ၊ တက်ရောက်ရမည့် အခမ်းအနားတို့ကို မေ့လျော့ခြင်း၊ ပစ္စည်းအထားအသိုများ အမြဲလိုလိုမှားယွင်းလာခြင်း၊ မိမိနှင့် အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်သောနေရာများကို မမှတ်မိခြင်းနှင့် လမ်းပျောက်ခြင်း၊ တဖြည်းဖြည်း မိသားစုဝင်များ၏နာမည်များနှင့် နေ့စဉ်အသုံးပြုသော ပစ္စည်းများ၏အမည်များ မေ့လျော့လာခြင်း၊ အရာဝတ္ထုများ၊ ခံစားချက်များကို မှန်ကန်သောစာလုံးတွေနဲ့ ဖော်ပြရန်ခက်ခဲလာသည့်အတွက် စကားပြောဆိုရာတွင် အဆင်မပြေဖြစ်လာခြင်းတို့ကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။
တွေးခေါ်ခြင်း၊ ကျိုးကြောင်းဆက်စပ်ခြင်း
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားရတဲ့အခါ ကိန်းဂဏန်းတွက်ချက်ခြင်းကဲ့သို့ အာရုံစိုက်ရသောအလုပ်များနှင့် စဉ်းစားတွေးခေါ်ရသော အလုပ်များကို လုပ်ကိုင်ရခက်ခဲလာနိုင်ပါတယ်။ ယခင်က အလုပ်၄၊၅ခုကို တပြိုင်တည်းလုပ်နိုင်သော်လည်း ယခုအခါမလုပ်နိင်တော့ပေ။ ငွေကြေးတွက်ချက်ခြင်း၊ ငွေကြေးစီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့် ကုန်ကျစရိတ်များကို အချိန်မီပေးချေရန်လည်း ခက်ခဲလာနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်မကဘဲ ကိန်းဂဏန်းများကို မကိုင်တွယ်နိုင်ခြင်း၊ မေ့လျော့သွားခြင်းအထိ ဆိုးရွားနိုင်ပါသေးတယ်။
ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း
မီးဖိုပေါ်တည်ထားသော ဟင်းအိုးတူးသွားတာမျိုး၊ ကားမောင်းနေရင်း အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ အခြေအနေကြုံရခြင်းလိုမျိုး နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နိုင်ရတဲ့ ပြဿနာကို ထိရောက်စွာဖြေရှင်းဖို့ ခက်ခဲလာတာမျိုးဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
လုပ်နေကျအလုပ်များကို စီစဉ်ခြင်းနှင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း
ဟင်းချက်ခြင်း၊ နှစ်သက်ရာဂိမ်းကစားခြင်းကဲ့သို့သော ယခင်က သူ့အလိုလို အလွယ်တကူလုပ်ဆောင်နေကျအလုပ်များသည် ရောဂါဆိုးလာလေလေ၊ လုပ်ကိုင်ရပိုခက်လာလေလေ ဖြစ်လာပါမယ်။ ရောဂါရဲ့ အဆိုးဆုံးအခြေအနေကိုရောက်သွားပြီဆိုရင်တော့ ဝေဒနာရှင်များသည် နေ့စဉ်လုပ်နေကျ အဝတ်လဲခြင်း၊ ရေချိုးခြင်းကဲ့သို့သော အလုပ်များကိုပင် ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ကို မေ့လျော့သွားလိမ့်မယ်။
ပင်ကိုဗီဇနှင့် အမူအကျင့်များပြောင်းလဲခြင်း
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့် ဦးနှောက်အတွင်းပြောင်းလဲမှုများဖြစ်လာသောအခါ ဝေဒနာရှင်၏ စိတ်ခံစားချက်နှင့် ပြုမူပုံများကိုလည်း ပြောင်းလဲစေပါလိမ့်မယ်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှင်များသည် စိတ်ဓါတ်ကျခြင်း၊ နုံးချိခြင်း၊ အခြားသူများနှင့် မဆက်ဆံလိုခြင်း၊ စိတ်ဓါတ် အတက်အကျများခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို မယုံကြည်ခြင်း၊ စိတ်တို စိတ်ဆတ်လွယ်ခြင်း၊ အိပ်ချိန်ပြောင်းလဲခြင်း၊ တွေဝေခြင်း၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှုမရှိခြင်းနှင့် ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်ခြင်း (ဥပမာ။ တစ်စုံတစ်ခု အခိုးခံရသည်ဟု ထင်ခြင်း) တို့ကိုခံစားရနိုင်ပါသည်။
အရေးကြီးသောစွမ်းရည်တော်တော်များများသည် ရောဂါနှောင်းပိုင်းအခြေအနေအထိ ကျန်ရှိနေနိုင်သေးသည်။ ၎င်းစွမ်းရည်တို့တွင် စာဖတ်ခြင်း၊ ကခုန်ခြင်း၊ သီချင်းဆိုခြင်း၊သီချင်းကြီးများနားထောင်ခြင်း၊ လက်မှုအနုပညာနှင့် ဝါသနာပါရာများကို လုပ်ကိုင်နိုင်ခြင်း၊ ပုံပြင်ပြောခြင်းနှင့် အမှတ်တရဖြစ်ရပ်များကို ပြန်ပြောင်းအောက်မေ့ခြင်းတို့ ပါဝင် ပါတယ်။
အထက်မှာဖော်ပြထားတဲ့အထဲမှာမပါဝင်တဲ့ အခြားသောလက္ခဏာတွေလည်းရှိနိုင်ပါသေးတယ်။ တကယ်လို့ကိုယ့်ဆီမှာ ရောဂါလက္ခဏာတစ်ခုခုများရှိနေမလားဆိုပြီး စိုးရိမ်နေမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
သင့်ဆီမှာ အထက်ဖော်ပြပါ ရောဂါလက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခုခုများရှိနေမယ်ဆိုရင် ဒါမှမဟုတ် မေးခွန်းတစ်ခုခုရှိနေမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပါ။ လူတိုင်းရဲ့ခန္ဓါကိုယ်တုံ့ပြန်မှုဟာ မတူညီနိုင်ပါဘူး။ သင့်အခြေအနေအတွက် ဘာအကောင်းဆုံးလဲဆိုတာကို သင့်ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်တာက အကောင်းဆုံးပါပဲ။
သိပ္ပံပညာရှင်များက အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ အများစုသည် မျိုးရိုးဗီဇ၊ နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံနှင့် နေထိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင်တို့က ဦးနှောက်အပေါ် သက်ရောက်မှုကြာမြင့်လာရာမှဖြစ်ပေါ်လာသောရောဂါဟု ယုံကြည်ထားကြပါတယ်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်စေရန် တိကျသေချာသော မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုမှဖြစ်လာသည့်ဝေဒနာရှင်သည် ၅ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာရှိပါတယ်။
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းများအားလုံးကို မသိရှိရသေးသော်လည်း ၎င်းရောဂါ၏ ဦးနှောက်အပေါ် သက်ရောက်မှုများကိုမူ သိရှိနိုင်ပါပြီ။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည် ဦးနှောက်ဆဲလ်များကို ဖျက်ဆီးပြီး သေစေနိုင်ပါတယ်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့် ပျက်စီးသွားသော ဦးနှောက်သည် ကျန်းမာသော ဦးနှောက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ဆဲလ်အရေအတွက်ပိုနည်းပြီး ထိုဆဲလ်များကြားရှိ ဆက်သွယ်သောလမ်းကြောင်းများလည်း အလွန်နည်းပါးနေသည်ကို တွေ့ရပါမယ်။
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကိုမြင့်စေတဲ့အကြောင်းရင်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်
ယခုဖော်ပြထားသော အချက်အလက်များကို ဆေးပညာအကြံပေးမှုနေရာတွင် အစားထိုးရန်မသင့်တော်ပါ။ ပိုမိုသောအချက်အလက်များရရှိရန်အတွက် ဆရာဝန်နှင့် အမြဲတမ်းတိုင်ပင်ပါ.
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို အတည်ပြုရှာဖွေနိုင်သော စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု မရှိသေးပါ။ သင်၏ဆရာဝန်က သင်ပြောပြသော လက္ခဏာများနှင့် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ပိုမိုသေချာစေသော စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်၍သာရောဂါရှိ၊မရှိကို ဆုံးဖြတ်ပါမယ်။ ရောဂါ၏ တိကျသေချာသော စစ်ဆေးချက်ကို လူနာသေဆုံးပြီးအခါမှသာ ဦးနှောက်ကို အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့်ကြည့်ရှုပြီးသိနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
ယခုအခါတွင်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် အခြားမှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းစေသောရောဂါများကိုခွဲခြားရန် အောက်ပါ စစ်ဆေးမှုများကို ဆရာဝန်များအသုံးပြုလာကြပါတယ်။
လတ်တလောအသုံးပြုနေသောကုထုံးများသည် မှတ်ဉာဏ်ဆိုင်ရာနှင့် ထိသိမှုဆိုင်ရာလက္ခဏာများကိုအချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုထိသက်သာစေပါတယ်။ လတ်တလောအသုံးပြုနေသောဆေး နှစ်မျိုးရှိတယ်။
(၁) Cholinesterase အင်ဇိုင်းကိုတားသောဆေး- ဒီဆေးသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါက ဖျက်ဆီးလိုက်သော acetylcholine လို့ခေါ်တဲ့ ဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းကိုများစေပြီးဆဲလ်အချင်းချင်းဆက်သွယ်ရေးကိုကောင်းမွန်အောင်လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ ဒီဆေးက အသင့်အတင့် တိုးတက်မှုကိုရစေသည်။ ဒါတင်မကပါဘူး၊ ဒီဆေးက စိတ်ဓါတ်ကျခြင်း၊ စိတ်တိုစိတ်ဆတ်ခြင်းတို့ကိုလည်းသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ အသုံးများသောဆေးများမှာdonepezil (Aricept), galantamine (Razadyne) and rivastigmine (Exelon)တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့ကတော့ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ ပျို့ခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်းနှင့် အအိပ်ပျက်ခြင်းတို့ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ နှလုံးရောဂါအခံရှိသူတွေမှာတော့ နှလုံးခုန်နှုန်းနှေးခြင်း၊ နှလုံးခုန်ရပ်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။
(၂) Memantine (Namenda)- ဒိဆေးသည် အခြားကွန်ရက်တွင် သက်ရောက်ပြီးအသင့်အတင့်နှင့် ဆိုးရွားသောအခြေအနေရှိသောအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရဲ့ လက္ခဏာတွေကိုသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒီဆေးကိုcholinesterase inhibitorနှင့်တွဲသုံးလေ့ရှိပါတယ်။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေနဲ့ကတော့ ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်းနှင့် ခေါင်းကိုက်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
စိတ်ကျရောဂါအတွက်ဆေးကဲ့သို့သောအခြားဆေးများကိုလည်းအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့်ဖြစ်သောအပြုအမူပြောင်းလဲမှုများကိုကုသရာမှာ သုံးကြပါတယ်။ zolpidem (Ambien), eszopiclone (Lunesta)ကဲ့သို့ အိပ်ဆေးများသည် စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်းနှင့် သတိလစ်ခြင်းတို့ကိုပိုဆိုးစေနိုင်သောကြောင့် သတိထားပြီးသုံးရပါမယ်။ clonazepam (Klonopin) and lorazepam (Ativan)ကဲ့သို့ စိတ်ငြိမ်ဆေးများသည်လည်းစိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ ခေါင်းမူးခြင်းနှင့် သတိလစ်ခြင်းတို့ကိုပိုဆိုးစေနိုင်သောကြောင့် သတိထား သုံးဖို့လိုပါမယ်။ ဆေးဝါးအသစ်များကိုမသုံးစွဲခင် ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်တာကတော့ အကောင်းဆုံးပါ။
လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းနဲ့ အိမ်သုံးကုထုံးတွေအသုံးပြုခြင်းကအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသရာမှာဘယ်လိုအထောက်အကူပြုနိုင်မလဲ
အောက်ဖော်ပြပါ လူနေမှုပုံစံများနဲ့ အိမ်သုံးကုထုံးများကသင့်အနေဖြင့်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသတဲ့နေရာမှာအကူအညီပေးနိုင်ပါတယ်။
အကယ်၍သင့်မှာမေးခွန်းတွေရှိမယ်ဆိုရင် သင့်အတွက်သင့်တော်တဲ့ အဖြေရှာဖွေနိုင်ဖို့ ဆရာဝန်နဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံပြုချက်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများကို မပြုလုပ်ပေးပါ။
မသက်ဆိုင်ကြောင်း ရှင်းလင်းချက်
Hello Health Group သည် ဆေးပညာအကြံဉာဏ်များ၊ ရောဂါရှာဖွေမှုများနှင့် ကုသမှုများ မပြုလုပ်ပေးပါ။
မှတ်ချက်များ
သင့်အတွေးများကို ဝေမျှပါ။
သင့်ကျန်းမာရေးအတွေးများကို Hello Sayarwonနဲ့ ဝေမျှလိုက်ပါ။
ဆက်သွယ်ရန် သို့မဟုတ် ဝင်မည်။ နှင့် ဝင်ရောက်ဆွေးနွေးပါမည်။