ကင်ဆာရောဂါများ

ကင်ဆာကုထုံး တွေက အမျိုးမျိုးရှိပြီး လူနာတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ကုသရပုံခြင်းလည်း မတူပါဘူး။ ကင်ဆာချင်းတူရင်တောင် ရောဂါအခြေအနေချင်း မတူရင် ကုရတဲ့ ကုထုံးတွေ ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။ ကင်ဆာကုထုံးတွေ ရွေးချယ်တဲ့အခါ ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် လူနာတစ်ယောက်တည်းက ဦးဆောင်ပြီး ဆုံးဖြတ်သွားတာထက် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးတာက ကုသမှုကို ပိုပြီး အကျိုးရှိစေပါတယ်။ ကင်ဆာကုထုံး တွေကို ဒီလိုရွေးချယ်ပါ။ အချိန်ယူစဉ်းစားပါ။ ကင်ဆာတွေက အချိန်ကြာလေ ပြန့်လေဆိုပေမယ့် ကုမယ်ဆိုရင်တော့ အချိန်ယူပြီး စိတ်ရှည်ရှည် စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။ ဆရာဝန်ရွေးတာ၊ ဆေးရုံရွေးတာ၊ ကုထုံးရွေးတာစတာတွေကိုတော့ အချိန်လေးပေး၊ သေချာစုံစမ်းပြီးမှ ဆုံးဖြတ်စေချင်ပါတယ်။ ဘယ်သူဆုံးဖြတ်ချက်ချမှာလဲဆိုတာ စဉ်းစားထားပါ။ ကုထုံးတွေကို ရွေးချယ်ရတဲ့အခါ ဘယ်သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်က အတည်လဲဆိုတာက ကြိုစဉ်းစားထားပါ။ တကယ်ဆို အသက်ပြည့်ပြီး လူနာက ကိုယ့်ဟာကိုယ် ဆုံးဖြတ်ချက်ချတာ အကောင်းဆုံးပါ။ ဒီလိုမဟုတ်ဘဲ အမေကို […]

WHO ရဲ့ ၂၀၂၀ စာရင်းတွေအရ အာရှတိုက်တစ်ခုတည်းမှာ ကင်ဆာရောဂါကို ခံစားနေရတဲ့ လူနာ ၉.၅ မီလီယမ် ရှိပါသတဲ့။ ဒါက ကမ္ဘာမှာ ရှိရှိသမျှသော ကင်ဆာလူနာတွေရဲ့ တစ်ဝက်နီးနီး ရှိပါတယ်။ ဒီထဲမှာ ၅ မီလီယမ်လောက်က ရင်သားကင်ဆာ၊ သားအိမ်ခေါင်းကင်ဆာ၊ အူမကြီးကင်ဆာ၊ ခံတွင်းကင်ဆာတွေဖြစ်ပြီး ပိုပြီး စိတ်မကောင်းစရာက ဒီကင်ဆာတွေက စောစောသိရင် ကုသလို့ရတဲ့ ကင်ဆာတွေ ဖြစ်နေတာပါပဲ။ ကင်ဆာရောဂါက အသေအပျောက်များတယ်ဆိုပေမယ့် တစ်ဖက်မှာလည်း တိုးတက်လာတဲ့ ဆေးပညာကြောင့် ကြိုတင်စစ်ဆေးတာ၊ ရောဂါရှာဖွေတာတွေကို တိတိကျကျ လုပ်လာနိုင်တာကြောင့် လူနာတွေရဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းလည်း များလာပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါတွေကိုသာ စောစောသိမယ်ဆိုရင် ဆေးကုရတဲ့ စရိတ်စကလည်း သက်သာပြီး ကုသရတာလည်း ပိုလွယ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကင်ဆာရောဂါကို စောစောသိရှိဖို့က လူနာတွေရဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းနဲ့ နာလန်ထနှုန်းပေါ် အများကြီးသက်ရောက်မှု […]

ကမ္ဘာတလွှားမှာ ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းက ဆက်လက်မြင့်တက်လာနေပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း ကင်ဆာရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေ ၉.၆ သန်းရှိလာခဲ့ပြီး ကင်ဆာက ဒုတိယ သေဆုံးမှု အများဆုံး ရောဂါတစ်ရပ် ဖြစ်လာပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီး (WHO) ကတော့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း ကင်ဆာရောဂါ ခံစားနေသူ ၁၄၁၀၂၁ ဦးရှိခဲ့တယ်လို့ စာရင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း အာရှဒေသမှာ ကင်ဆာ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုဟာ ၉.၅ သန်းကျော် ရှိလာခဲ့ပါတယ်။  ယနေ့ခေတ်မှာ ကင်ဆာရောဂါဟာ အကြီးမားဆုံးသော ကျန်းမာရေးပြဿနာကြီးတစ်ရပ် ဖြစ်လာနေပါတယ်။ လူတိုင်းလူတိုင်း ဟာ ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရေးအကြီးဆုံးက  ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အကြောင်းအရင်းများ ကို လူတိုင်းလိုလို သိရှိထားဖို့ပါ။ ကင်ဆာဆိုတာ ဘာလဲ။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဆဲလ်တွေက ပုံမှန် ကြီးထွားကွဲပွားနေပါတယ်။ […]

WHO အဆိုအရ ကင်ဆာရောဂါက အသေအပျောက်အများဆုံး ရောဂါတွေထဲမှာ ဒုတိယလိုက်ပါတယ်။ ၂၀၁၈ ဒေတာတွေအရဆိုရင် လူပေါင်း ၉.၆ မီလီယမ်လောက်က ကင်ဆာရောဂါခံစားနေရပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါတွေ ကို စောစောသာ စစ်ဆေးနိုင်မယ်ဆိုရင် အချိန်မီကုသမှု ခံယူနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါတွေ ဘယ်လိုဖြစ်လာသလဲ ပုံမှန်အားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဆဲလ်တွေ ပွားလာပြီးပြီဆိုရင် ပျက်စီးရပါတယ်။ ဆဲလ်အဟောင်းတွေ ပျက်လိုက်၊ ဆဲလ်အသစ်တွေ ဖြစ်လိုက်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ သံသရာလည်နေတာပါ။ ဒါက ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်ပါ။ ကင်ဆာဆိုတာကတော့ ဆဲလ်တွေ မတရားပွားလာတာကို ဆိုလိုတာပါ။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ကင်ဆာပေါင်း အမျိုး ၁၀၀လောက် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဆဲလ်တွေ ပွားလွန်းတဲ့အခါမှာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ အကျိတ်အနေနဲ့ စမ်းမိတတ်ပါတယ်။ ဒီအကျိတ်တွေက သာမန်အကျိတ်လည်း ဖြစ်နိုင်သလို ကင်ဆာကျိတ်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အမြဲတမ်းတော့ အကျိတ်အနေနဲ့ ရှိနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဥပမာ သွေးကင်ဆာဆိုရင် […]

ကင်ဆာရောဂါ ခံစားရတဲ့အခါ လူအများစုက ကုသမှု မခံလိုကြပါဘူး။ အကြောင်းက ကင်ဆာဆိုတာနဲ့ သေဆုံးနိုင်တယ်၊ လပိုင်းလောက်ပဲ ခံတော့မယ်လို့ ယူဆထားကြလို့ပါ။ နောက်တစ်ခုကတော့ ကင်ဆာကုသမှု တွေကို ကြောက်လို့ပါ။ ကင်ဆာကုထုံးခံယူသူတွေက ဆံပင်တွေ ကျွတ်တာ၊ အစားမဝင်တဲ့ ပိန်သွားတာတွေကို တွေ့မြင်ထားဖူးတဲ့အတွက်  ကုသမှ ပိုဆိုးသွားမလား။ ဒီတိုင်းလေး သက်သောင့်သက်သာ ထွက်သွားလိုက်တာက ပိုကောင်းမလားလို့ ခံစားမိလို့ပါ။ ဒီအကြောင်းတွေကြောင့် အများစုက ကင်ဆာရောဂါခံစားရရင်တောင့် ကုသမှု ခံယူဖို့ နှောင့်နှေးကြတာပါ။ ဒီလိုနဲ့ပဲ ကင်ဆာရောဂါကို စောစောသိရင်တောင် ကုသရမှာ ကြောက်နေတာနဲ့ပဲ အချိန်တွေ နောက်ကျကုန်ပါတယ်။ ကင်ဆာရောဂါ ကုထုံးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ မှားသိထားကြလဲဆိုတာကို စစ်ဆေးကြည့်ရအောင်။ ကင်ဆာကုသမှု နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အထင်လွဲနေတဲ့ အချက်များ ကင်ဆာကုသမယ်ဆိုရင် ဆေးရုံမှာ ရက်ရှည်နေရမယ်။ ကင်ဆာကုသမယ်ဆိုတိုင်း အမြဲဆေးရုံမှာ နေရမှာတော့ […]

ကင်ဆာ အဆင့်ဆိုတာက လူတစ်ဦးမှာ ခံစားနေရတဲ့ ကင်ဆာ အမျိုးအစားကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ ကင်ဆာကို ဘယ်လို အဆင့် သတ်မှတ်ကြသလဲ။ ကင်ဆာအဆင့်ကို ဘယ်လို သတ်မှတ်လဲဆိုတော့ ကင်ဆာကျိတ် အရွယ်အစား၊ ကင်ဆာက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အခြား အစိတ်အပိုင်းတွေကို ပြန့်နှံ့နေပြီလား ဆိုတဲ့အပေါ်ကို မူတည်ပြီး သတ်မှတ်တာပါ။ ကင်ဆာ အဆင့်သတ်မှတ်တာတွေက ကင်ဆာ အမျိုးအစားပေါ်မှာလိုက်ပြီး ကွာခြားနိုင်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးလေးထဲမှာ ကင်ဆာအဆင့်တွေကြားက ကွာခြားချက်လေးတွေကို ပြောပြပေးသွားချင်ပါတယ်။ ကင်ဆာအဆင့်က ဘယ်လို အထောက်အကူပြုပေးနိုင်လဲ။ ကင်ဆာရောဂါ တစ်မျိုးမျိုး ဖြစ်လာပြီဆိုရင် အရင်ဆုံး လုပ်ဆောင်ရတာ တစ်ခုက ကင်ဆာအဆင့်ကို သတ်မှတ်တာပါ။ ဒီလို သတ်မှတ်တာက ဆရာဝန်တွေကို ကင်ဆာ အခြေအနေကို သတ်မှတ်ရာမှာ အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေက ကင်ဆာ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်ကို အသုံးချပြီး ကင်ဆာကျိတ် အရွယ်အစား နဲ့ဘယ်အစိတ်အပိုင်းတွေကို ပြန့်နေပြီလဲဆိုတာကို […]

ကင်ဆာရောဂါလူနာတွေ အဖိတ်အစင်များတယ်ဆိုတာ တကယ်တော့ ရောဂါကို နောက်ကျမှ သိရလို့ပါ။ ကင်ဆာရောဂါတွေ ရဲ့ သဘာဝကလည်း ရောဂါနုချိန်ဆို လက္ခဏာပြခဲပါတယ်။ ရောဂါရင့်လာမှာ လက္ခဏာပြတဲ့အတွက် တကယ်တမ်း ကုသတဲ့အချိန်မှာ နောက်ကျနေပါပြီ။ ဒါကြောင့် ကင်ဆာရောဂါတွေကိုသာ စောစောသိမယ်။ ရောဂါနုချိန်မှာတည်းက စစ်ဆေးသိရှိမယ်ဆိုရင် စောစောကုသနိုင်မှာပါ။ ကင်ဆာရောဂါတွေ ကို ကြိုသိနိုင်ပါ့မလား။ ကင်ဆာရောဂါတွေကို ကြိုသိနိုင်ဖို့ဆိုရင် ပုံမှန်စစ်ဆေးနေဖို့ လိုပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ အချိန်တစ်ခုကြာတိုင်းမှာ ပုံမှန်စစ်ဆေးနေရပါမယ်။ ဒီတော့မှ စောစောသိပြီး စောစောကုသလို့ ရမှာပါ။ ဒါကို Screening လုပ်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ လက္ခဏာမပြခင် အကျိတ်သေးချိန်မှာ တွေ့ရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် ကင်ဆာရောဂါကို ကုသရတာ ပိုလွယ်ပါတယ်။ ဘယ်ကိုမှလည်း ပြန့်ဦးမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ကင်ဆာရောဂါကို ကုသတဲ့နေရာမှာ Screeningဆိုတာ အရေးပါလာပါပြီ။ ကင်ဆာရောဂါတွေ ကို ဘယ်လိုစစ်ဆေးရမလဲ။ ပုံမှန်အားဖြင့် medical […]

ဘယ် ကင်ဆာ အမျိုးအစားကိုမှ ကာကွယ်လို့ မရပေမယ့် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကိုတော့ လျှော့ချလို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လို လျှော့ချလို့ ရမလဲဆိုတာကို ဆောင်းပါးလေးထဲမှာ ဖတ်ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်မယ့် နည်းလမ်း တစ်ရပ် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်မယ့် နည်းလမ်း တစ်ရပ်ကတော့ ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာပါ။ နေ့စဉ်ဘဝမှာ တက်တက်ကြွကြွ နေတာ၊ ပုံမှန် ကိုယ်လက်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်တာက ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်သလို ကင်ဆာဖြစ်နေသူတွေမှာ ကုထုံး ခံယူနေစဉ်မှာလည်း ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်တွေကို ရရှိစေနိုင်ပါတယ်။ နေ့စဉ် ပုံမှန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပေးတာက ကောင်းကျိုး အများကြီး ရှိပါတယ်။ ကြီးမားတဲ့ ရလဒ် တစ်ရပ်ကတော့ လေ့ကျင့်ခန်း ပုံမှန် လုပ်တာက ကာကွယ်လို့ မရတဲ့ ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို သိသိသာသာ လျှော့ချနိုင်တာပါ။ လေ့လာမှုတွေအရ […]

ကင်ဆာရောဂါ တစ်ခုခု ခံစားနေရတယ်လို့ အဖြေထွက်လာရင် လူနာက စိတ်ဓာတ်အကြီးအကျယ် ကျသွားတတ်ပါတယ်။ သူသိထားတာက ကင်ဆာဆိုတာ ကုသလို့ မရဘူးဆိုပြီးတော့ပါ။ ဒါက အကုန်မှန်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကင်ဆာက အပြီးပျောက်အောင် ကုသလို့ မရတာ မှန်ပေမယ့် သက်တမ်းစေ့ မနေနိုင်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကင်ဆာရောဂါက ဘာနဲ့ တူသလဲဆိုတော့ သွေးတိုးတို့၊ ဆီးချိုတို့လို နာတာရှည်ရောဂါတွေနဲ့ တူပါတယ်။ ဒီရောဂါတွေကလည်း ကုလို့ မပျောက်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် လူနာတွေက ဆေးတွေသောက်တယ်။ ရက်ချိန်းတွေ မှန်မှန်ပြပြီး နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ကြပါတယ်။ ကင်ဆာကလည်း ဒီသဘောပါပဲ။ ကုသလို့ မပျောက်ဘူး။ ပိုဆိုးရင် ပြန်ပြန်ဖြစ်တယ်ဆိုပေမယ့် ဒါက စိတ်ဓာတ်ကျစရာ မဟုတ်ပါဘူး။ သွေးတိုးတို့ ဆီးချိုတို့လိုပဲ ကင်ဆာကုထုံးကို သေချာခံယူမယ်။ ရက်ချိန်းမှန်မှန်ပြန်ပြပြီး ရောဂါအခြေအနေကို စောင့်ကြည့်မယ်ဆိုရင် သက်တမ်းစေ့နေနိုင်မှာပါ။ ဒါဆိုရင် […]

၂၀၁၇ ဒေတာတွေအရ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကွမ်းယာစားတဲ့သူ သန်း၆၀၀ ရှိပါတယ်။ အာရှကတော့ အများဆုံးပေါ့။ ကွမ်းယာ စားတာက ခံတွင်း၊ လည်ချောင်းနဲ့ အစာရေမျိုပြွန်ကင်ဆာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ရှေးတုန်းတည်းက စားခဲ့တဲ့ ကွမ်းယာက ဘယ်လိုကြောင့်များ ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်ပါလိမ့်။ ကွမ်းယာ သမိုင်းကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ပြောရရင် ကွမ်းယာ က ယဉ်ကျေးမှု တစ်ခုလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ရှေးက အလှူတွေ မင်္ဂဆောင်တွေဆို ကွမ်းကမ်းကြသလို အမှုအခင်းတွေ ဖြစ်ရင်လည်း လက်ဖတ်ထုပ်၊ ကွမ်းထုပ်နဲ့ ကျေအေးလေ့ရှိပါတယ်။ အဘိုးအဘွားရှိတဲ့ အိမ်တွေဆို ကွမ်းအစ်လေးနဲ့ ကွမ်းညှပ်လေးနဲ့ ဆောင်ထားတတ်ကြပါတယ်။ ဒီလို နှစ်အတော်ကြာ ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက် စားခဲ့ကြတဲ့ ကွမ်းက ခံတွင်းကင်ဆာဖြစ်စေတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါ့မလား။ ကွမ်းယာ ဘာကြောင့် စားကြတာလဲ။ ကွမ်းယာက စိတ်ကို တက်ကြွစေတဲ့ အစွမ်းသတ္တိရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ စိတ်တက်ကြွစေတဲ့ ပစ္စည်းတွေထဲမှာ ဆေးလိပ်၊ […]